Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер
Представлены результаты статистического анализа динамических параметров 114 комет, подвергшихся делению ядер. Список исследуемых объектов содержит реально разделившиеся кометы, фрагменты кометных пар, исчезнувшие кометы и некоторые кометы с крупномасштабными образованиями в атмосфере. Исследованы от...
Gespeichert in:
| Datum: | 2017 |
|---|---|
| 1. Verfasser: | |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Russian |
| Veröffentlicht: |
Головна астрономічна обсерваторія НАН України
2017
|
| Schriftenreihe: | Кинематика и физика небесных тел |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/149654 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер / А.С. Гулиев // Кинематика и физика небесных тел. — 2017. — Т. 33, № 4. — С. 68-80. — Бібліогр.: 12 назв. — рос. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-149654 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-1496542019-03-02T01:23:27Z Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер Гулиев, А.С. Динамика и физика тел Солнечной системы Представлены результаты статистического анализа динамических параметров 114 комет, подвергшихся делению ядер. Список исследуемых объектов содержит реально разделившиеся кометы, фрагменты кометных пар, исчезнувшие кометы и некоторые кометы с крупномасштабными образованиями в атмосфере. Исследованы отдельные аспекты следующей гипотезы: деление происходит в результате столкновений кометных ядер c метеороидными роями. Для проверки этой гипотезы анализируется расположение орбит разделившихся комет относительно зоны, охватывающей движение 58 метеорных потоков из каталога Кука. Подаються результати статистичного аналізу динамічних параметрів 114 комет, що зазнали поділу ядер. Список досліджуваних об’єктів містить реально розділені комети, фрагменти кометних пар, зниклі комети і деякі комети з крупномасштабними утвореннями в атмосфері. Досліджено окремі аспекти такої гіпотези: поділ відбувається в результаті зіткнень кометних ядер з метеороїдними роями. Для перевірки цієї гіпотези аналізується розташування орбіт розділених комет відносно зони, що охоплює рух 58 метеорних потоків із каталогу Кука. The results of the statistical analysis of the dynamic parameters of 114 comets undergoing to nuclear splitting are presented in the article. The list of the objects contains: comets splitted in the period of observation, one fragment from each comet couples, the lost comets with designation D, comets with large-scale features. Some aspects of the following hypothesis are studied: disintegration of the comet nucleus happens as a result of their collision with meteoroid streams. For the verification of this hypothesis position of splitted comet’ orbits relatively to 58 meteor streams from Cook’ catalogue is analyzed. 2017 Article Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер / А.С. Гулиев // Кинематика и физика небесных тел. — 2017. — Т. 33, № 4. — С. 68-80. — Бібліогр.: 12 назв. — рос. 0233-7665 http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/149654 523.64, 523.532 ru Кинематика и физика небесных тел Головна астрономічна обсерваторія НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Russian |
| topic |
Динамика и физика тел Солнечной системы Динамика и физика тел Солнечной системы |
| spellingShingle |
Динамика и физика тел Солнечной системы Динамика и физика тел Солнечной системы Гулиев, А.С. Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер Кинематика и физика небесных тел |
| description |
Представлены результаты статистического анализа динамических параметров 114 комет, подвергшихся делению ядер. Список исследуемых объектов содержит реально разделившиеся кометы, фрагменты кометных пар, исчезнувшие кометы и некоторые кометы с крупномасштабными образованиями в атмосфере. Исследованы отдельные аспекты следующей гипотезы: деление происходит в результате столкновений кометных ядер c метеороидными роями. Для проверки этой гипотезы анализируется расположение орбит разделившихся комет относительно зоны, охватывающей движение 58 метеорных потоков из каталога Кука. |
| format |
Article |
| author |
Гулиев, А.С. |
| author_facet |
Гулиев, А.С. |
| author_sort |
Гулиев, А.С. |
| title |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| title_short |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| title_full |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| title_fullStr |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| title_full_unstemmed |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| title_sort |
столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер |
| publisher |
Головна астрономічна обсерваторія НАН України |
| publishDate |
2017 |
| topic_facet |
Динамика и физика тел Солнечной системы |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/149654 |
| citation_txt |
Столкновение с метеороидами как один из возможных механизмов распада кометных ядер / А.С. Гулиев // Кинематика и физика небесных тел. — 2017. — Т. 33, № 4. — С. 68-80. — Бібліогр.: 12 назв. — рос. |
| series |
Кинематика и физика небесных тел |
| work_keys_str_mv |
AT gulievas stolknoveniesmeteoroidamikakodinizvozmožnyhmehanizmovraspadakometnyhâder |
| first_indexed |
2025-07-12T22:37:57Z |
| last_indexed |
2025-07-12T22:37:57Z |
| _version_ |
1837482519714332672 |
| fulltext |
ÄÈÍÀÌÈÊÀ È ÔÈÇÈÊÀ ÒÅË
ÑÎËÍÅ×ÍÎÉ ÑÈÑÒÅÌÛ
ÓÄÊ 523.64, 523.532
À. Ñ. Ãó ëè åâ
Øà ìà õèí ñêàÿ àñ òðî ôè çè ÷åñ êàÿ îá ñåð âà òî ðèÿ èì. Í. Òó ñè
Íà öè î íàëü íîé àêà äå ìèè íà óê Àçåðáàéäæàíà
Ïîñ. Ìà ìå äà ëè å âà, Øà ìà õèí ñêèé ðà éîí, Àçåðáàéäæàí
quliyevayyub@gmail.com
Ñòîë êíî âå íèå ñ ìå òå î ðî è äà ìè êàê îäèí èç âîç ìîæ íûõ
ìå õà íèç ìîâ ðàñ ïà äà êî ìåò íûõ ÿäåð
Ïðåä ñòàâ ëå íû ðå çóëü òà òû ñòà òèñ òè ÷åñ êî ãî àíà ëè çà äè íà ìè ÷åñ êèõ
ïà ðà ìåò ðîâ 114 êî ìåò, ïîä âåð ãøèõ ñÿ äå ëå íèþ ÿäåð. Ñïè ñîê èñ ñëå äó å -
ìûõ îá ú åê òîâ ñî äåð æèò ðå àëü íî ðàç äå ëèâ øè å ñÿ êî ìå òû, ôðàã ìåí -
òû êî ìåò íûõ ïàð, èñ ÷åç íóâ øèå êî ìå òû è íå êî òî ðûå êî ìå òû ñ êðóï -
íî ìàñ øòàá íû ìè îá ðà çî âà íè ÿ ìè â àò ìîñ ôå ðå. Èññëå äî âà íû îò äåëü -
íûå àñ ïåê òû ñëå äó þ ùåé ãè ïî òå çû: äå ëå íèå ïðî èñ õî äèò â ðå çóëü òà òå
ñòîë êíî âå íèé êî ìåò íûõ ÿäåð c ìå òå î ðî èä íû ìè ðî ÿ ìè. Äëÿ ïðî âåð êè
ýòîé ãè ïî òå çû àíà ëè çè ðó åò ñÿ ðàñ ïî ëî æå íèå îðáèò ðàç äå ëèâ øèõ ñÿ
êî ìåò îò íî ñè òåëü íî çîíû, îõâà òû âà þ ùåé äâè æå íèå 58 ìå òå îð íûõ
ïî òî êîâ èç êà òà ëî ãà Êóêà. Íàé äå íî êî ëè ÷åñ òâî N óçëîâ îðáèò ðàç äå -
ëèâ øèõ ñÿ êî ìåò îò íî ñè òåëü íî ïëîñ êîñ òè êàæ äî ãî ðîÿ íà ðàñ ñòî ÿ -
íè ÿõ 0.001, 0.005, 0.01, 0.05 è 0.1 à. å. Äëÿ îïðå äå ëå íèÿ ñòå ïå íè èç áû -
òî÷ íîñ òè N ïðåä ëî æåí ñïå öè àëü íûé àë ãî ðèòì âû ÷èñ ëå íèé, êî òî ðûé
ïî çâî ëÿ åò íà é òè ìà òå ìà òè ÷åñ êîå îæè äà íèå è äèñ ïåð ñèþ äëÿ ÷èñ ëåí -
íîñ òè òà êèõ óçëîâ. Ñðàâ íè òåëü íûé àíà ëèç ïà ðà ìåò ðà N ñ ìà òå ìà òè -
÷åñ êèì îæè äà íè åì ñ ó÷å òîì äèñ ïåð ñèè â 29 ñëó ÷à ÿõ ïî çâî ëÿ þò ñäå -
ëàòü âû âîä î åãî èç áû òî÷ íîñ òè. Ýòî îçíà ÷à åò, ÷òî ñòîë êíî âå íèå
êî ìåò ñ ìå òå î ðî è äà ìè â ðîÿõ ìîæ íî ðàñ ñìàò ðè âàòü â êà ÷åñ òâå îä -
íîé èç âîç ìîæ íûõ ïðè ÷èí èõ ðàñ ïà äà. Àíàëîãè÷íûì îá ðà çîì ïîä âåð -
ãíó òû òåñ òè ðî âà íèþ ïî ÿ ñà àñ òå ðî è äîâ è Êîé ïå ðà êàê çîíû äâè æå -
íèÿ îãðîì íî ãî êî ëè ÷åñ òâà ñïî ðà äè ÷åñ êèõ ìå òå î ðî è äîâ. Ñîã ëàñ íî ðå -
çóëü òà òàì ðàñ ÷å òîâ ïåð âûé èç íèõ ìî æåò ðàñ ñìàò ðè âàòü ñÿ êàê íà -
è áî ëåå ýô ôåê òèâ íàÿ çîíà ðàñïàäà ïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò.
DzÒÊÍÅÍÍß Ç ÌÅÒÅÎÐίÄÀÌÈ ßÊ ÎÄÈÍ Ç ÌÎÆËÈÂÈÕ ÌÅÕÀ -
ͲÇ̲ ÐÎÇÏÀÄÓ ÊÎÌÅÒÍÈÕ ßÄÅÐ, Ãó볺â À. Ñ. — Ïî äà þòü ñÿ ðå -
çóëü òà òè ñòà òèñ òè÷ íî ãî àíàë³çó äè íàì³÷íèõ ïà ðà ìåòð³â 114 êî ìåò,
ùî çà çíà ëè ïîä³ëó ÿäåð. Ñïè ñîê äîñë³äæó âà íèõ îá’ºêò³â ì³ñòèòü ðå -
68
ÊÈÍÅÌÀÒÈÊÀ
È ÔÈÇÈÊÀ
ÍÅÁÅÑÍÛÕ
ÒÅË òîì 33 ¹ 4 2017
© À. Ñ. ÃÓ ËÈ ÅÂ, 2017
69
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
àëü íî ðîçä³ëåí³ êî ìå òè, ôðàã ìåí òè êî ìåò íèõ ïàð, çíèêë³ êî ìå òè ³
äåÿê³ êî ìå òè ç êðóï íî ìàñ øòàá íè ìè óòâî ðåí íÿ ìè â àò ìîñ ôåð³.
Äîñë³äæå íî îêðåì³ àñ ïåê òè òà êî¿ ã³ïî òå çè: ïîä³ë â³äáó âàºòüñÿ â ðå -
çóëü òàò³ ç³òêíåíü êî ìåò íèõ ÿäåð ç ìå òå î ðî¿ äíè ìè ðî ÿ ìè. Äëÿ ïå -
ðåâ³ðêè ö³º¿ ã³ïî òå çè àíàë³çóºòüñÿ ðîç òà øó âàí íÿ îðá³ò ðîçä³ëå íèõ êî -
ìåò â³äíîñ íî çîíè, ùî îõîï ëþº ðóõ 58 ìå òå îð íèõ ïî òîê³â ³ç êà òà ëî ãó
Êóêà. Çíàé äå íî ê³ëüê³ñòü N âóçë³â îðá³ò ðîçä³ëå íèõ êî ìåò â³äíîñ íî
ïëî ùè íè êîæ íî ãî ðîþ íà â³äñòà íÿõ 0.001, 0.005, 0.01, 0.05 ³ 0.1 à. î.
Äëÿ âèç íà ÷åí íÿ ñòó ïå íÿ íàä ëèø êî âîñò³ N çà ïðî ïî íî âà íî ñïåö³àëü íèé
àë ãî ðèòì îá ÷èñ ëåíü, ÿêèé äîç âî ëÿº çíàé òè ìà òå ìà òè÷ íå ñïîä³âàí íÿ ³
äèñ ïåðñ³þ äëÿ ê³ëüêîñò³ òà êèõ âóçë³â. Ïîð³âíÿëü íèé àíàë³ç ïà ðà ìåò ðà
N ñ ìà òå ìà òè÷ íèì ñïîä³âàí íÿì ñ óðà õó âàí íÿì äèñ ïåðñ³¿ â 29 âè ïàä êàõ
äîç âî ëÿ þòü çðî áè òè âèñ íî âîê ïðî éîãî íàä ëèø êîâ³ñòü. Öå îçíà ÷àº,
ùî ç³òêíåí íÿ êî ìåò ç ìå òå î ðî¿ äà ìè â ðîÿõ ìîæ íà ââà æà òè îäí³ºþ ³ç
ìîæ ëè âèõ ïðè ÷èí ¿õíüî ãî ðîç ïà äó. Àíàëîã³÷íèì ÷è íîì ïðî òåñ òî âà íî
ïî ÿ ñè àñ òå ðî¿ä³â òà Êîé ïå ðà ÿê çîíè ðóõó âå ëè ÷åç íî¿ ê³ëüêîñò³ ñïî ðà -
äè÷ íèõ ìå òå î ðî¿ä³â. Çã³äíî ç ðå çóëü òà òà ìè ðîç ðà õóí êó ïåð øèé ³ç íèõ
ìîæå ââà æà òè ñÿ íà é å ôåê òèâí³øîþ çî íîþ ðîç ïà äó ïåð³îäè÷ íèõ êî -
ìåò.
COLLISION WITH METEOROIDS AS ONE OF POSSIBLE MECHA -
NISMS OF COMETARY NUCLEI’ SPLITTING, by Guliyev A. S. — The re -
sults of the sta tis ti cal anal y sis of the dy namic pa ram e ters of 114 com ets un -
der go ing to nu clear split ting are pre sented in the ar ti cle. The list of the ob -
jects con tains: com ets splitted in the pe riod of ob ser va tion, one frag ment
from each comet cou ples, the lost com ets with des ig na tion D, com ets with
large-scale fea tures. Some as pects of the fol low ing hy poth e sis are stud ied:
dis in te gra tion of the comet nu cleus hap pens as a re sult of their col li sion
with me te or oid streams. For the ver i fi ca tion of this hy poth e sis po si tion of
splitted comet’ or bits rel a tively to 58 meteor streams from Cook’ cat a logue
is an a lyzed. Num ber (N) of or bital nodes of splitted com ets within dis tance
0.001, 0.005, 0.01, 0.05 and 0.1 a.u. from each stream is cal cu lated. For the
de ter mi na tion of the ex cess of N the spe cial al go rithm is de vel oped. It al -
lows to find the ex pected value and dis per sion for these comet nodes. The
com par a tive anal y sis of pa ram e ter N in 29 cases re sults in a re dun dancy of
N. It means that one of pos si bil ity rea sons of dis in te gra tion of comet nu -
cleus is their col li sion with me te or oids in the streams. As ter oid and Kuiper
belts as po ten tial sources of vast num ber of spo radic me te or oids are tested
similarily. Ac cord ing to the re sults of cal cu la tions the first of them may be
con sid ered as the most ef fi cient re gion of the dis in te gra tion of the pe ri odic
comets.
Ââåäåíèå. Ðàñïàä êîìåòíûõ ÿäåð íà íåñêîëüêî ôðàãìåíòîâ ÿâëÿåòñÿ
âåñüìà èíòåðåñíûì è ÷àñòûì ÿâëåíèåì. Òåì íå ìåíåå, åäèíîãî ìíåíèÿ
ñðåäè ñïåöèàëèñòîâ î ïðè÷èíàõ òàêèõ ÿâëåíèé íåò. Íå èñêëþ÷åíî, ÷òî
ðàçäåëåíèå êîìåòíûõ ÿäåð ïðîèñõîäèò ïî ðàçëè÷íûì ïðè÷èíàì.  ëè -
òåðàòóðíûõ èñòî÷íèêàõ îáñóæäàþòñÿ ðàçëè÷íûå ìåõàíèçìû, ïðèâî -
äÿ ùèå ê ðàçäåëåíèþ êîìåòíûõ ÿäåð. Ñðåäè íèõ îñíîâíûìè ÿâëÿþòñÿ:
ïðèëèâíîå âîçäåéñòâèå ñî ñòîðîíû Ñîëíöà, ãðàâèòàöèîííîå âëèÿíèå
ïëàíåò-ãèãàíòîâ, íåðàâíîìåðíàÿ ñóáëèìàöèÿ íà ïîâåðõíîñòè êîìåò -
íî ãî ÿäðà, âðàùàòåëüíàÿ íåóñòîé÷èâîñòü ÿäðà, èçìåíåíèå ñåêòîðíîé
ñòðóê òóðû ìàãíèòíîãî ïîëÿ è ò. ä.
Íà øà ðà áî òà ïî ñâÿ ùà åò ñÿ ïðî âåð êå îä íî ãî èç âîç ìîæ íûõ ìå õà -
íèç ìîâ ðàñ ïà äà êî ìåò íûõ ÿäåð, ïðåä ëî æåí íî ãî â ðà áî òå [1]. Ñîã ëàñ íî
ýòî ìó ìå õà íèç ìó ðàñ ïàä ïðî èñ õî äèò âñëå äñòâèå ïðî õîæ äå íèÿ êî ìåò -
íûõ ÿäåð ÷å ðåç ìå òå î ðî èä íûå ðîè è ïî ëó ÷å íèÿ èìè ðàç ðó øè òåëü íûõ
óäà ðîâ. Àâòîð öè òè ðó å ìîé ðà áî òû ñ÷è òà åò, ÷òî èìåí íî òà êèì ïó òåì
îá ðà çî âà ëèñü èç âåñ òíûå ñå ìå éñòâà êî ðîò êî ïå ðè ãå ëèé íûõ êî ìåò
Êðåé öà, Ìå éå ðà, Êðàõ òà, Ìàð ñäå íà è ò. ä. Ñëå äó åò îò ìå òèòü, ÷òî èäåÿ
ñòîë êíî âå íèå êî ìåò íûõ ÿäåð ñ ìå òå î ðèä íû ìè òå ëà ìè ðà íåå ðàñ ñìàò -
ðè âà ëàñü ìíî ãè ìè èñ ñëå äî âà òå ëÿ ìè, â òîì ÷èñ ëå Õüþ ãå ñîì [8]. Çà ïî -
ñëåä íèå ãî äû ýòîò âîï ðîñ ÿâèë ñÿ îá ú åê òîì íå êî òî ðûõ ðà áîò Íåñ ëó øà -
íà è äð. [10, 11].
 íà ñòî ÿ ùåé ðà áî òå ðàñ ñìîò ðå íû íå êî òî ðûå êè íå ìà òè ÷åñ êèå è
ñòà òèñ òè ÷åñ êèå àñ ïåê òû äàí íîé èäåè äëÿ êî ìåò ñ ïå ðè ãå ëèé íûì ðàñ -
ñòî ÿ íè åì q > 0.1 a. e.
Îáúåêòû è öåëü èññëåäîâàíèÿ.  íàñòîÿùåå âðåìÿ â íàó÷íîé
ëèòåðàòóðå íåò îáùåïðèçíàííîãî ñïèñêà ðàñïàâøèõñÿ êîìåò. Ñïèñêè,
ïðåäëîæåííûå â ðàçíûõ èññëåäîâàíèÿõ, íå ïðîòèâîðå÷àò äðóã äðóãó
ñóùåñòâåííî, íî ðàçòëè÷àþòñÿ êîëè÷åñòâîì äàííûõ.  íàøåé ðàáîòå
ïðè ñîñòàâëåíèè ñîáñòâåííîãî ñïèñêà ìû èñïîëüçîâàëè ñëåäóþùèå
äàííûå ïî ðàñïàâøèìñÿ êîìå òàì.
1. Ñïè ñîê, ïðåä ëî æåí íûé Õ. È. Èáà äè íî âûì [4].
2. Äàí íûå, èñ ïîëü çî âàí íûå â ðà áî òå Å. Ïèò òèõ [12].
3. Äàí íûå, çà è ìñòâî âàí íûå èç ðà áî òû [5]. Â íåé ñî äåð æàò ñÿ òàê æå
íà è áî ëåå ïî ëíàÿ èí ôîð ìà öèÿ ïî ïî ÿâ ëå íèþ â êî ìåò íûõ àò ìîñ ôå ðàõ
êðóï íûõ îá ðà çî âà íèé. Ìîæ íî ïî ëà ãàòü, ÷òî ýòè îá ðà çî âà íèÿ çà ÷àñ òóþ
ÿâ ëÿ þò ñÿ ðå çóëü òà òà ìè óäà ðîâ ÿäåð ìå òå î ðî è äà ìè.
4. Äàí íûå ïî ïà ðàì êî ìåò-áëèç íå öîâ, îò ëè ÷à þ ùèõ ñÿ ìî ìåí òà ìè
ïðî õîæ äå íèÿ ÷å ðåç ïå ðè ãå ëèé â ïðåä å ëàõ âñå ãî ëèøü íå ñêîëü êèõ ëåò
[2]. Ïðè ýòîì ïî ëà ãà åò ñÿ, ÷òî ãëàâ íîé ïðè ÷è íîé ôîð ìè ðî âà íèÿ òà êèõ
ïàð ÿâ ëÿ åò ñÿ ðàñ ïàä åäè íî ãî ÿä ðà.
5. Äàí íûå îá èñ ÷åç íóâ øèõ êî ìå òàõ, ïî ëó ÷èâ øèõ îá îçíà ÷å íèå D,
ñðå äè êî òî ðûõ, íà ïðè ìåð, êî ìå òà Áè ý ëû ñ îá îçíà ÷å íè åì 3D. Ñ÷è òà åò -
ñÿ, ÷òî îä íîé èç îñíîâ íûõ ïðè ÷èí ïî òå ðè òà êèõ êî ìåò ÿâ ëÿ åò ñÿ äåç èí -
òåã ðà öèÿ èõ ÿäåð.
6. Äàí íûå èç êà òà ëî ãà Ìàð ñäå íà è Óèëü ÿì ñà [9], à òàê æå äàí íûå,
ïðè âå äåí íûå â ýëåê òðî ííûõ öèð êó ëÿ ðàõ MPEC çà 2008—2013 ãã.
Ñïè ñîê ñî äåð æèò ñëå äó þ ùèå êî ìå òû:
C/1947 X1 C/1973 E1 C/1853 R1 Ñ/2002 Õ5 C/1975 V1 Ñ/1743 Õ1
Ñ/1823 Y1 C/1996 B2 C/1901 G1 C/1980 Y1 C/1853 L1 Ñ/1956 R1
C/1899 E1 2P/(1918) D/1766 G1 C/1661 C1 C/2008 J4 C/1969 T1
C/1911 O1 C/1974 C1 C/1959 Y1 C/1969 Y1 C/2005 K2 5D(1868)
C/1881 N1 C/1880 Y1 D/1770 L1 C/1874 H1 C/1954 O1 C/1968 H1
70
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
C/1961 T1 C/1888 D1 Ñ/1914 S1 C/1951C1 C/1881 Ê1 C/1885 R1
C/1898 U1 C/1883 D1 Ñ/1999 S4 Ñ/2001 À2 C/1935 A1 C/1988 A1
C/1886 J1 C/1955 O1 D/1819 W1 C/1888 P1 C/2005 A1 C/1995 O1
73P(1930) 109P(1862) 15P(1906) C/1874 O1 C/ 1915 C1 21P(1959)
C/1889 O1 C/1853 E1 D/1978 R1 D/1894 F1 C/1988 J1 C/1860 D1
Ñ/1986 P1 79P(1982) C/1869 T1 C/1968 L1 7P(1819) C/1906 B1
D/1895 Q1 C/1996 J1 D/1886 K1 C/1942 X1 19P(1932) C/1913 R1
C/1994 G1 88P(2004) 10P(1873) D/1783 W1 16P(1889) 205P(2008)
C/1963 F1 11D/1869 W1 C/1932M1 4P(1843) C/1980 Y2 D/1952 B1
51P(1953) 108P(1985) C/1969 O1 57P (1841) C/1968 Q1 C/1888 R1
C/1870 Q1 D/1918 W1 69P(1915) 42P(1929) C/1890 V1 17P(1892)
C/1961 R1 C/1983 O2 101P(1977) 53P(1954) 97P(1906) C/1968 U1
D/1977 C1 128P(1987) C/1906 E1 C/2003 S4 D/1960 S1 P/1994 P1
C/1956 F1 C/2002 A1 C/1981 G1 D/1993 F2 29P(1957) P/2010 V1
Äëÿ íó ìå ðî âàí íûõ ïå ðè î äè ÷åñ êèõ êî ìåò èñ ïîëü çî âà íû îðáè òû,
ñî îò âå òñòâó þ ùèå ãî äàì, îò ìå ÷åí íûì â ñêîá êàõ. Äëÿ êî ìåò íûõ ïàð â
ñïèñ êå èñ ïîëü çî âà íû äàí íûå òîëü êî ïî êî ìåò íûì ÿä ðàì ñ îá îçíà ÷å -
íè åì À, ïðåä ñòàâ ëÿ þ ùèõ áî ëåå êðóï íûå ôðàã ìåí òû ÿäåð. Ýëå ìåí òû
îðáèò êî ìåò âçÿ òû èç êà òà ëî ãà Ìàð ñäå íà è Óè ëÿì ñà [9] è îò äåëü íûõ
íî ìå ðîâ MPEC çà ïå ðè îä 2008—2015 ãã. Ïðè ýòîì äëÿ ïå ðè î äè ÷åñ êèõ
êî ìåò èñ ïîëü çî âà íû ýëå ìåí òû â ïå ðè îä ïåð âî ãî ïîÿâëåíèÿ.
Ñîñ òàâ ëåí íûé òà êèì îá ðà çîì ñïè ñîê âêëþ ÷à åò 114 êî ìåò. Èç íèõ
26 ÿâ ëÿ þò ñÿ ïå ðè î äè ÷åñ êè ìè, 15 — èñ ÷åç íóâ øè ìè è 73 — ïî ÷òè ïà ðà -
áî ëè ÷åñ êè ìè. Àíàëèç èõ îðáè òàëü íûõ õà ðàê òå ðèñ òèê ïî êà çû âà åò ñëå -
äó þ ùåå:
— ïå ðè ãå ëèé íûå ðàñ ñòî ÿ íèÿ èõ îðáèò ðàñ ïî ëî æå íû â èí òåð âà ëå
îò 0.1 äî 5.72 à. å. (êàê ìû óæå îò ìå òè ëè, êî ðîò êî ïå ðè ãå ëèé íûå êî ìå -
òû â ýòîé ðà áî òå íå ðàñ ñìàò ðè âà þò ñÿ);
— ñî îò íî øå íèå îðáèò ñ ïðÿ ìûì è îá ðàò íûì äâè æå íè ÿ ìè ðàâ íî
79:35;
— ñî îò íî øå íèå êî ìåò ñ ïå ðè ãå ëèé íû ìè ðàñ ñòî ÿ íè ÿ ìè q < 1 è
q > 1 à. å. ñî ñòàâ ëÿ åò 52:62;
— êî ëè ÷åñ òâî îðáèò ñ ýêñ öåí òðè ñè òå òà ìè e > 1, e = 1 è e < 1 ñî ñòàâ -
ëÿ åò 20, 19 è 75 ñî îò âå òñòâåí íî;
— çíà ÷å íèÿ ýê ëèï òè ÷åñ êèõ øè ðîò ïå ðè ãå ëè åâ B ëå æàò â èí òåð âà -
ëå îò –78 äî +86°, ñ íå áîëü øèì ïðå îá ëà äà íè åì âáëè çè ýê ëèï òè êè, ñî -
îò íî øå íèå ïî ëî æè òåëü íûõ è îò ðè öà òåëü íûõ çíà ÷å íèé B ñî ñòàâ ëÿ åò
59:55;
— åñ ëè ïî ýê ëèï òè ÷åñ êîé äîë ãî òå ïðè íÿòü èí òåð âàë ðàâ íûì 45°,
òî çíà ÷å íèÿ äîë ãîò ïå ðè ãå ëè åâ â äè à ïà çî íå îò 0 äî 360° ðàñ ïðå äå ëå íû
ïî èí òåð âà ëàì ñëå äó þ ùèì îá ðà çîì: 17, 9, 21, 8, 10, 13, 23, 13 ñî îò âå ò -
ñò âåí íî.
Àíàëèç ïî êà çû âà åò, ÷òî çíà ÷å íèÿ îðáè òàëü íûõ ïà ðà ìåò ðîâ èñ ñëå -
äó å ìûõ êî ìåò íå îá ëà äà þò êà êè ìè-òî ñïå öè ôè ÷åñ êè ìè ñâî éñòâà ìè.
Öåëüþ ðà áî òû ÿâ ëÿ åò ñÿ àíà ëèç ðàñ ïðå äå ëå íèÿ îðáèò ðàñ ïàâ øèõ ñÿ
êî ìåò îò íî ñè òåëü íî ïëîñ êîñ òè îðáèò 58 íà áëþ äà å ìûõ ìå òå îð íûõ ïî -
òî êîâ, äàí íûå î êî òî ðûõ ñî äåð æàò ñÿ â êà òà ëî ãå Êó êà [6]. Åñëè îêà æåò -
71
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
ñÿ, ÷òî êî ëè ÷åñ òâî óçëîâ îðáèò ðàñ ïàâ øèõ ñÿ êî ìåò â çî íàõ äâè æå íèÿ
íå êî òî ðûõ ìå òå î ðî èä íûõ ðî åâ, ïî ðîæ äà þ ùèõ ñî îò âå òñòâó þ ùèå ìå -
òå îð íûå ïî òî êè, çà ìåò íî óâå ëè ÷è âà åò ñÿ, òî ýòî ìî æåò îçíà ÷àòü, ÷òî
êî ìå òû â ïå ðè îä ïðî õîæ äå íèÿ ÷å ðåç ýòè ðîè ïîä âåð ãà þò ñÿ ñèëü íûì è
÷àñ òûì ñòîë êíî âå íè ÿì ñ ìå òå î ðî è äà ìè ðî åâ, âñëå äñòâèå ÷å ãî âîç ìî -
æåí ðàñ ïàä êîìåòíûõ ÿäåð.
Âûáîð êàòàëîãà ìåòåîðíûõ ïîòîêîâ Êóêà äëÿ äàííîãî èññëåäî -
âàíèÿ îáúÿñíÿåòñÿ òåì, ÷òî ñîáðàííûå â íåì äàííûå îñíîâàíû íà ðå -
çóëüòàòàõ ôîòîãðàôè÷åñêèõ ìåòåîðíûõ íàáëþäåíèé, õàðàêòåðè çó -
þùèõñÿ íàèëó÷øåé òî÷íîñòüþ îïðåäåëåíèÿ ðàäèàíòîâ è îðáèò ïîòî -
êîâ. Êàòàëîã øèðîêî èñïîëüçóåòñÿ ñïåöèàëèñòàìè è çàðåêîìåíäîâàí
êàê íàèáîëåå íàäåæíûé èñòî÷íèê äàííûõ ïî èçâåñòíûì àêòèâíûì ìå -
òå îðíûì ïîòîêàì.
Ìåòîäèêà èññëåäîâàíèÿ. Ìåòîäèêà èññëåäîâàíèÿ íîñèò ñ îäíîé
ñòîðîíû ñòàòèñòè÷åñêèé õàðàêòåð, à ñ äðóãîé — ñîäåðæèò òåñòèðî -
âàíèå çîí âáëèçè ìåòåîðîèäíûõ ðîåâ íà ïðåäìåò èçáûòî÷íîñòè òàì
óçëîâ îðáèò ðàñïàâøèõñÿ êîìåò. Êîíêðåòíî ðåøàþòñÿ äâå çàäà÷è: îï -
ðå äåëÿåòñÿ êîëè÷åñòâî óçëîâ êîìåòíûõ îðáèò âáëèçè êîíêðåòíîãî ðîÿ,
âûÿâëÿåòñÿ êðèòåðèé èçáûòî÷íîñòè ýòîãî êîëè÷åñòâà îòíîñèòåëüíî
íåêîòîðîãî ôîíà. Óðîâåíü òàêîãî ôîíà îïðåäåëÿåòñÿ ïóòåì òåñòèðî âà -
íèÿ îðáèòàëüíûõ ïàðàìåòðîâ ðîÿ.
Ïðè ìå íÿÿ ìå òî äè êó, èñ ïîëü çî âàí íóþ â ðà áî òå [7], à òàê æå ôîð ìó -
ëû ñôå ðè ÷åñ êîé àñ òðî íî ìèè, íà ïåð âîì ýòà ïå ìû âû ÷èñ ëÿ åì ýëå ìåí -
òû îðáèò èñ ñëå äó å ìûõ êî ìåò îò íî ñè òåëü íî ïëîñ êîñ òè îðáè òû êàæ äî -
ãî ìå òå îð íî ãî ïî òî êà. Ïðè ýòîì çà òî÷ êó îò ñ÷å òà â âû ÷èñ ëå íè ÿõ óãëî -
âûõ ýëå ìåí òîâ îðáè òû êî ìå òû ïðè íè ìà åì çíà ÷å íèå âîñ õî äÿ ùå ãî óçëà
îðáè òû âû áðàí íî ãî ïî òî êà. Çà òåì âû ÷èñ ëÿ þò ñÿ ãå ëè î öåí òðè ÷åñ êèå
ðàñ ñòî ÿ íèÿ áëèæ íèõ è äàëü íèõ óçëîâ êî ìåò íûõ îðáèò ñ ïî ìîùüþ
ôîð ìó ëû
r a e ec c c c= - ± ¢( ) / ( cos )1 12 w , (1)
ãäå ac è ec — áîëü øàÿ ïî ëó îñü è ýêñ öåí òðè ñè òåò êî ìåò íîé îðáè òû, à w¢
— àð ãó ìåíò ïå ðè ãå ëèÿ â íî âîé ñèñ òå ìå îò ñ÷å òà.
Ïðè ýòîì ãå ëè î öåí òðè ÷åñ êîå ðàñ ñòî ÿ íèå äî ïî òî êà rs â íà ïðàâ ëå -
íèè áëèæ íå ãî óçëà êî ìåò íîé îðáè òû îïðå äå ëÿ åò ñÿ ïî ôîð ìó ëå
r a e es s s s s= - + + ¢( ) / ( cos( ))1 12 w W , (2)
à åñëè ñî îò âå òñòâó þ ùèé óçåë êî ìåò íîé îðáè òû ÿâ ëÿ åò ñÿ äàëü íèì, òîã -
äà èñ ïîëü çó åò ñÿ ôîð ìó ëà
r a e es s s s s= - + + ¢+ °( ) / ( cos( ))1 1 1802 w W . (3)
Çäåñü as , es è ws — ýëå ìåí òû îðáè òû ïî òî êà, à W¢ — óãëî âîå çíà ÷å íèå
óçëà êî ìåò íîé îðáè òû â ïëîñ êîñ òè îðáè òû ïî òî êà. Äà ëåå ââå äåì â àíà -
ëèç âå ëè ÷è íó D, ÿâ ëÿ þ ùó þ ñÿ àá ñî ëþò íûì çíà ÷å íè åì ðàç íîñ òè ìåæ äó
rc è rs :
D = -| |r rc s .
Ìî æåò ïî êà çàòü ñÿ, ÷òî ïî ñî âî êóï íîñ òè çíà ÷å íèé ïà ðà ìåò ðà D
(âñå ãî 114´58 = 6612) ìîæ íî ñó äèòü î âîç ìîæ íîñ òè ó÷àñ òèÿ ìå òå îð -
72
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
íûõ ðî åâ â ðàñ ïà äå êî ìåò íûõ ÿäåð. Ïîñ ëå ñî îò âå òñòâó þ ùèõ ðàñ ÷å òîâ,
ïðè äà âàÿ ýòî ìó ïà ðà ìåò ðó äèñ êðåò íûå çíà ÷å íèÿ 0.001, 0.005, 0.01,
0.05 è 0.1 à. å., ìû ïî ëó ÷è ëè êàð òè íó, ïðè âå äåí íóþ â òàáë. 1.
Êàê âèä íî èç òàá ëè öû, ðàñ ñìàò ðè âà å ìûå êî ìå òû â êàæ äîì îá îðî -
òå âîê ðóã Ñîë íöà 426 ðàç ïå ðå ñå êà þò çî íû äâè æå íèÿ ìå òå îð íûõ ïî òî -
êîâ íà ðàñ ñòî ÿ íè ÿõ äî 0.1 à. å. Îäíà êî áåç îïðå äå ëå íèÿ çíà ÷è ìîñ òè
ýòî ãî ðå çóëü òà òà òðóä íî ãî âî ðèòü î òîì, ÷òî îí îä íî çíà÷ íî ñâè äå ò -
åëüñòâó åò î ïðè ÷àñ òíîñ òè ìå òå î ðèä íûõ ðî åâ ê ðàñ ïà äó êî ìåò íûõ ÿäåð.
Ýòà çà äà ÷à ðå øà åò ñÿ ñëå äó þ ùèì îá ðà çîì. Äëÿ êàæ äî ãî âû áðàí íî -
ãî ïî òî êà è ðàñ ñìàò ðè âà å ìûõ 114 êî ìåò îïðå äå ëÿ åò ñÿ êî ëè ÷åñ òâî
óçëîâ N, íà õî äÿ ùèõ ñÿ îò îðáè òû ðîÿ íà ðàñ ñòî ÿ íèè íå áîëü øå, ÷åì D è
îöå íè âà åò ñÿ âå ðî ÿò íîñòü ñëó ÷àé íîñ òè ýòî ãî êî ëè ÷åñ òâà. Ðå øå íèå
ýòîé ïðî áëå ìû àíà ëî ãè÷ íî ðå øå íè ÿì òè ïè÷ íûõ çà äà÷ «ñèã íàë —
øóì», êî òî ðûå ÷àñ òî âîç íè êà þò â àñ òðî ôè çè êå.  äàí íîì ñëó ÷àå N
åñòü ïðåä ïî ëà ãà å ìûé «ñèã íàë», à óðî âåíü «øó ìà» îïðå äå ëÿ åò ñÿ ñëå -
äó þ ùèì îá ðà çîì. Âûá ðàí íûé ïî òîê çà ìå íÿ åò ñÿ íà ìíî æåñ òâî ïñåâ äî -
ïî òî êîâ, èìå þ ùèõ òà êèå æå ðàç ìåð íîñ òè îðáè òû, íî äðó ãèå îðè åí òà -
öèè â ïðî ñòðà íñòâå. Äàí íûé àë ãî ðèòì ïðè ìå íÿ åò ñÿ ê êàæ äî ìó ïñåâ äî -
ïî òî êó, â ðå çóëü òà òå îá ðà çó åò ñÿ ìíî æåñ òâî çíà ÷å íèé êî ëè ÷åñ òâà êî -
ìåò íûõ óçëîâ ni , êî òî ðûå ìîæ íî ñðàâ íèòü ñ âå ëè ÷è íîé N ñ ïî ìîùüþ
ìå òî äîâ ìà òå ìà òè ÷åñ êîé ñòà òèñ òè êè. Äëÿ ôîð ìè ðî âà íèÿ «ïñåâ äî ïî -
òî êîâ» çíà ÷å íèå W s âàðü è ðó åò ñÿ îò 0 äî 330° ñ øà ãîì 30°, à âå ëè ÷è íà is
— îò 0 äî 90° ñ òà êèì øà ãîì, ÷òî áû ïî ëþ ñà ñî îò âå òñòâó þ ùèõ ïëîñ -
êîñ òåé íà íå áåñ íîé ñôå ðå áû ëè ðàâ íî ó äà ëå íû äðóã îò äðó ãà. Äëÿ âû -
ïîë íå íèÿ ïî ñëåä íå ãî òðå áî âà íèÿ çíà ÷å íèå sin is èç ìå íÿ ëîñü â äè à ïà çî -
íå îò 0 äî 1 ñ èí òåð âà ëîì 0.167. Â ðå çóëü òà òå îá ðà çó þò ñÿ 67 «ïñåâ äî -
ïî òî êîâ» äëÿ ïðî âå äå íèÿ ñðàâ íè òåëü íî ãî àíà ëè çà .
 êîíå÷íîì ñ÷åòå êðîìå N è ni îïðåäåëÿþòñÿ ñëåäóþùèå âåëè÷è -
íû: ñðåäíåå êîëè÷åñòâî nñð êîìåòíûõ óçëîâ ïî ðàññìàòðèâàåìûì 67
çîíàì, ñðåäíåå êâàäðàòè÷íîå îòêëîíåíèå s, íîðìèðîâàííàÿ ðàçíîñòü
t = ( ) /N n- ñð s è äîâåðèòåëüíàÿ âåðîÿòíîñòü a ïðåâîñõîäñòâà N íàä
nñð . Äëÿ îïðåäåëåíèÿ êðèòè÷åñêèõ çíà÷åíèé âåëè÷èí t è a öå ëå ñî îá -
ðàç íî èñïîëüçîâàòü îäíîñòîðîííèé êðèòåðèé Ñòüþäåíòà [3]. Â ýòîì
ñëó÷àå, ó÷èòûâàÿ, ÷òî êîëè÷åñòâî «ïñåâäîïîòîêîâ» ñîñòàâëÿåò 67, è
óðîâåíü çíà÷èìîñòè ðàâåí 0.05, çíà÷åíèÿ âåëè÷èí t è a ñîñòàâëÿþò
1.67 è 0.95 ñîîòâåòñòâåííî.
Âû øå î ïè ñàí íûé àë ãî ðèòì òåñ òè ðî âà íèÿ ïðè ìå íÿë ñÿ ê êàæ äî ìó
ïî òî êó èç êà òà ëî ãà Êó êà, ïðè ýòîì äëÿ áëèæ íèõ è äàëü íèõ óçëîâ êî -
ìåò íûõ îðáèò çà äà ÷à ðå øà ëàñü îò äåëü íî. Îäíà êî ïðè ñî ñòàâ ëå íèè ñî -
îò âå òñòâó þ ùèõ òàá ëèö ni (in , W n) êî ëè ÷åñ òâî óçëîâ, óäîâ ëåò âî ðÿ þ ùèõ
óñëî âèå êà ñà òåëü íî D, ñóì ìè ðî âà ëîñü, ïî ñêîëü êó â ðàì êàõ ïî ñòà íîâ êè
çà äà ÷è íàñ èí òå ðå ñó åò ëèøü ñóì ìàð íàÿ êàð òè íà.
73
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
D, à. å. < 0.001 <0.005 <0.01 <0.05 <0.1
N 7 29 40 230 426
Òàá ëè öà 1. Ñòà òèñ òè êà êî ìåò íûõ ïå ðå ñå ÷å íèé âáëè çè ìå òå îð íûõ ðîåâ
Íàäåæíîñòü ïðèìåíÿåìîãî àëãîðèòìà. Äëÿ òîãî ÷òîáû óäîñòî -
âåðèòüñÿ â ïðàâèëüíîñòè äàííîãî àëãîðèòìà, ïðåäëàãàåòñÿ èñïîëü çî -
âàòü âåñüìà ïðîñòîé ïðèìåð.  ðàñ÷åòàõ îðáèòà ìåòåîðíîãî ïîòîêà
çàìåíÿåòñÿ íà îðáèòó Þïèòåðà (2000).  ýòîì ñëó÷àå çíà÷åíèÿ ïà -
ðàìåòðà D âàðüèðóþòñÿ îò 0.003 äî 1698 à. å. Ñïèñîê ïÿòè êîìåò, ó
êîòîðûõ îí íå ïðåâûøàåò 0.1 à. å., âûãëÿäèò ñëåäóþùèì îáðàçîì:
D/1993 F2 (0.003), 53P/1954 (0.046), C/1995 O1 (0.023), Ñ/1986 P1
(0.087), C/1932M1 (0.098).  ñêîáêàõ ïðèâåäåíû çíà÷åíèÿ D. Ïåðâûé
èç ýòîãî ñïèñêà îáúåêò ÿâëÿåòñÿ èçâåñòíàÿ êîìåòà Øóìåéêåðà — Ëåâè,
ðàçâàëèâøàÿñÿ â ñôåðå äåéñòâèÿ Þïèòåðà â 1994 ã. Èòîãîâàÿ êàðòèíà
äëÿ Þïèòåðà ïðè âàðèàíòå D = 0.005 à. å. âûãëÿäèò ñëåäóþùèì
îáðàçîì:
N = 1: nñð = 0.22, s = 0.45, t = 1.71, a > 0.95,
Òà êèì îá ðà çîì, íà ëè ÷èå â ñïèñ êå îä íîé êî ìå òû, ïðè ÷è íîé ðàñ ïà -
äà êî òî ðîé, áå çóñ ëîâ íî, ÿâ ëÿ åò ñÿ Þïè òåð, ïðè âî äèò ê æå ëà å ìî ìó çíà -
÷å íèþ äëÿ a äëÿ ýòîé ïëà íå òû.
Åùå îäíèì ïðè ìå ðîì âîç ìîæ íîñ òè èñ ïîëü çî âà íèÿ ïà ðà ìåò ðà D â
ðàì êàõ ïî ñòàâ ëåí íîé çà äà ÷è ìî æåò ñòàòü åãî ñðàâ íå íèå ñ MOID ñî îò -
âå òñòâó þ ùèõ òåë. Íàï ðè ìåð, äëÿ ïà ðû Çåì ëÿ — Àïîôèñ çíà ÷å íèÿ D è
MOID ñî ñòàâ ëÿ þò 0.0041 è 0.0003 ñî îò âå òñòâåí íî. Ðàç íè öà ìåæ äó íè -
ìè ñî ñòàâ ëÿ åò 0.0038 à. å.  êà ÷åñ òâå äðó ãî ãî ïðè ìå ðà ìû âû áðà ëè 10
àñ òå ðî è äîâ, äëÿ êî òî ðûõ çíà ÷å íèÿ MOID îò íî ñè òåëü íî Çåì ëè èç âåñ -
òíû (îíè ïðè âî äÿò ñÿ â îò äåëü íûõ íî ìå ðàõ MPEC), è ïî ñ÷è òà ëè äëÿ
íèõ çíà ÷å íèÿ D. Îíè ïðåä ñòàâ ëå íû â òàáë. 2.
Ïðè âå äåí íûå ïðè ìå ðû óêà çû âà þò íà ýô ôåê òèâ íîñòü ïðè ìå íÿ å -
ìî ãî àë ãî ðèò ìà äëÿ äàëü íåé øèõ ðàñ ÷å òîâ.
Ðåçóëüòàòû ðàñ÷åòîâ ïî îáùåé ñîâîêóïíîñòè èññëåäóåìûõ êî -
ìåò. Íèæå ïðè âî äÿò ñÿ ðå çóëü òà òû ðàñ ÷å òîâ äëÿ âñåõ 114 êîìåò (áåç
ðàçäåëåíèÿ èõ íà îò äåëü íûå ãðóï ïû) è íå êî òî ðûõ ìå òå îð íûõ ïî òî êîâ
(ñì. òàáë. 3).  ðàì êàõ ðàñ ñìàò ðè âà å ìîé çà äà ÷è íà è áîëü øèé èí òå ðåñ
ïðåä ñòàâ ëÿ åò ñëó ÷àé, êîã äà D = 0.001 à. å., è êî ìå òû äà þò äîñ òà òî÷ íî
74
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
Àñòåðîèä MOID D Èñòî÷íèê
2015KT154 0.1009 0.1009 MPEC 2015K130
2015KR154 0.1195 0.1196 MPEC 2015K127
2015KQ154 0.1564 0.1588 MPEC 2015KQ154
2014DN112 0.0035 0.0098 MPEC 2015K138
2015KW120 0.0006 0.0055 MPEC 2015K123
2015KM122 0.1055 0.1060 MPEC 2015K121
2015KO122 0.0035 0.0359 MPEC 2015K120
2015KP122 0.0392 0.0395 MPEC 2015K122
2015KG154 0.2756 0.3399 MPEC 2015KG154
2015KU154 0.0359 0.0970 MPEC 2015K129
Òàá ëè öà 2. Çíà ÷å íèÿ MOID è D äëÿ îò äåëü íûõ àñ òå ðî è äîâ îò íî ñè òåëü íî Çåì ëè
âû ñî êèå çíà ÷å íèÿ ïà ðà ìåò ðà t îò íî ñè òåëü íî øåñ òè ïî òî êîâ (òàáë. 3).
Âå ëè ÷è íû ïà ðà ìåò ðà t âàðü è ðó þò îò 2.13 äî 5.66.  ýòèõ ñëó ÷à ÿõ ìîæ -
íî ñ âû ñî êîé âå ðî ÿò íîñ òüþ ïðåä ïî ëî æèòü, ÷òî øåñòü êî ìåò (16P/1889,
Ñ/1999 S4, Ñ/2001 À2, D/1886 K1, 21P/ 1959, 109P/1862) ïðî øëè ÷å ðåç
ñî îò âå òñòâó þ ùèå ðîè. Ñòà òèñ òè ÷åñ êèå âå ëè ÷è íû äëÿ îñòàëü íûõ âà ðè -
àí òîâ D òàê æå ïðè âî äÿò ñÿ â òàáë. 3. Îòìå òèì, ÷òî ïðè ñî ñòàâ ëå íèè òàá -
ëè öû ñî áëþ äåí ñëå äó þ ùèé ïðè íöèï: åñ ëè êîí êðåò íûé ïî òîê ïî êà çû -
âàë ïî ëî æè òåëü íûå ýô ôåê òû ïðè ðàç ëè÷ íûõ çíà ÷å íè ÿõ D, òî ïðåä ïî÷ -
òå íèå îò äà âà ëîñü ñëó ÷àþ ñ ìè íè ìàëü íûì çíà ÷å íè åì D, à îñòàëü íûå
èñ êëþ ÷à ëèñü.
 öå ëîì äàí íûå ýòîé òàá ëè öû ïî êà çû âà þò, ÷òî ñòîë êíî âå íèå ñ ìå -
òå î ðî èä íû ìè ðî ÿ ìè ìî æåò áûòü îä íîé èç âîç ìîæ íûõ ïðè ÷èí ðàñ ïà äà
íå êî òî ðûõ êî ìåò. Â áîëü øåé ñòå ïå íè ýòî êà ñà åò ñÿ òåõ øåñ òè êî ìåò,
èìå þ ùèõ D îò 0.0001 äî 0.0006 à. å. îò íî ñè òåëü íî ñî îò âå òñòâó þ ùèõ
ïî òî êîâ.
Âî èç áå æà íèå íå ïî ìåð íî ãî óâå ëè ÷å íèÿ îá ú å ìà ñòàòüè äëÿ îñòàëü -
íûõ èí òåð âà ëîâ D ìû ïðè âî äèì ñïè ñîê ñî îò âå òñòâó þ ùèõ êî ìåò: âà ðè -
àíò 0.005 à. å. (21P/(1959), 2P/(1918), C/1969T1, 1935 A1, D/1886 K1,
19P/(1932), C/1914 S1, D/1770 L1, C/1947 K1, C/1969 Y1, C/1880 Y1,
C/1935 A1, C/1969 Y1); âà ðè àíò 0.01 à. å. (Ñ/1973 E1, C/1823 Y1); âà ðè -
àíò 0.05 à. å. (101P/(1992), 15P/1906, 109P/1862, C/1874 O1, C/1994 G1,
C/2005 K2, C/1968/L1, C/1889 O1, C/1914 S1); âà ðè àíò 0.1 à. å. (D/1960
75
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
Ìåòåîðíûé ïîòîê N nñð s t
Âàðèàíò 0.001 à. å.
d Leonids (00222 DDL) 1 0.12 0.37 2.38
h Aquarids (00031 ETA) 1 0.03 0.17 5.66
Southern Taurids (00002 STA) 1 0.06 0.24 3.94
June Bootids (00170 JBO) 1 0.07 0.32 2.92
Annual Andromedids (00018 AND) 1 0.15 0.4 2.13
Leonids (00013 LEO) 1 0.1 0.35 2.53
Âàðèàíò 0.005 à. å.
Daytime z Perseids (00172 ZPE) 2 0.3 0.49 3.45
q Ophiuchids (00292 OPH) 2 0.43 0.8 1.95
Leo Minorids (00022 LM1) 2 0.28 0.57 3.00
December Phoenicids (00254 PHO) 2 0.27 0.54 3.21
Monocerotids (00377 DMO) 2 0.37 0.62 2.61
Northern c Orionids (00256 ORN) 3 0.36 0.54 4.87
Southern c Orionids (00257 ORS 2 0.33 0.64 2.62
Âàðèàíò 0.01 à. å.
Geminids (00004 GEM) 2 0.63 0.71 1.92
Âàðèàíò 0.05 à. å.
k Cygnids (00012 KCG) 9 3.73 1.99 2.65
October Draconids (00009 DRA 8 3.58 1.94 2.28
Ursids (00015 URS) 6 3.38 1.57 1.67
Âàðèàíò 0. 1 à. å.
t Herculids (00061 TAU) 15 8.13 2.71 2.54
Òàá ëè öà 3. Ñòà òèñ òè ÷åñ êèå õà ðàê òå ðèñ òè êè ðàñ ïàâ øèõ ñÿ êî ìåò îò íî ñè òåëü íî
íå êî òî ðûõ ìåòåîðîèäíûõ ðîåâ
S1, 57P/ 2002, 88P/(2004), 73P/(1930), 2P/(1918), 109P/(1862), C/1889
O1, C/1994 G1, C/1898 U1, Ñ/2001 À2, C/1881 N1, C/1886 J1, C/1870 Q1,
C/2005 A1, C/1906 E1).
Íàïîìíèì, ÷òî ðå÷ü èäåò î êîìåòàõ, ñîçäàþùèõ äëÿ îòäåëüíûõ ïî -
òîêîâ ñòàòèñòè÷åñêóþ äîñòîâåðíîñòü â ðàìêàõ ïîñòàâëåííîé çàäà÷è.
Íàïðèìåð, áûëè ñëó÷àè, êîãäà äëÿ êîìåòû îòíîñèòåëüíî âûáðàííîãî
ïîòîêà ìû ïîëó÷èëè çíà÷åíèå D, íàìíîãî ìåíüøå, ÷åì 0.1 à. å. Îäíàêî
ýòà êîìåòà íå âîøëà â ñïèñîê ïî ïðè÷èíå íåäîñòàòî÷íîñòè çíà÷åíèÿ a
äëÿ ðàññìàòðèâàåìîãî ïîòîêà.
Ðàñ÷åòû äëÿ äîëãîïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò. Íà ñëåäóþùåì ýòàïå â
ðàìêàõ ïîñòàíîâêè âîïðîñà èññëåäîâàíû äàííûå òîëüêî äîëãîïåðèî -
äè÷åñêèõ êîìåò. Íåîáõîäèìîñòü èõ îòäåëüíîãî ðàññìîòðåíèÿ îá ó -
ñëîâ ëå íà òåì, ÷òî îíè èìåþò áîëåå «êðóòûå» íàêëîíû îðáèò. Çà ñ÷åò
ýòîãî ó äîëãîïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò ïî ñðàâíåíèþ ñ ïåðèîäè÷åñêèìè
ïàðàìåòð D èìååò áîëåå îïðåäåëåííûé ñìûñë. Ðåçóëüòàòû ñîîòâåò ñò -
âóþùèõ ðàñ÷åòîâ ïðèâåäåíû â òàáë. 4. Èõ ñðàâíåíèå ñ ïðåäûäóùèìè
ðåçóëüòàòàìè ïîêàçûâàåò, ÷òî äëÿ ýòîé ãðóïïû êîìåò êîëè÷åñòâî ïî -
òîêîâ, âûçûâàþùèõ èíòåðåñ â ðàìêàõ ïîñòàâëåííîé çàäà÷è íåñêîëüêî
óìåíüøèëîñü (10 ïðîòèâ 18). Óìåíüøèëîñü òàêæå ñóììàðíîå êîëè -
÷åñò âî çíà÷åíèé ñòàòèñòè÷åñêîãî ïàðàìåòðà N (23 ïðîòèâ 60).
Ïðèâîäèì ñïèñîê êîìåò, ñîçäàþùèõ ñòàòèñòè÷åñêè äîñòîâåðíóþ
êàðòèíó äëÿ äîëãîïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò: âàðèàíò 0.001 à. å. (C/1994 S4,
C/2001 A2); âàðèàíò 0.005 à. å. (C/1935 A1, C/1969 T1, C/1914 S1,
C/1969 Y1, C/1880 Y1, C/1935 A1, C/1964 Y1); âàðèàíò 0.01 à. å.
(C/1889 O1, Ñ/1914 S1, Ñ/1823 Y1, C/1973 E1); âàðèàíò 0.1 à. å. (C/1955
O1, C/ 1915 C1, C/1886 J1, C/1898 U1, Ñ/2001 À2, C/1874 O1, C/1889
O1, C/1988 A1). Â ðàìêàõ ðàññìàòðèâàåìûõ âàðèàíòàõ çäåñü è â
ïðåäûäóùåì ñëó÷àå ïîâòîðÿþùèåñÿ êîìåòû èñêëþ÷àëèñü èç ñïèñêà.
Äëÿ íåêîòîðûõ ïîòîêîâ â ñêîáêàõ ïðèâîäÿòñÿ îáîçíà÷åíèÿ, êîòîðûå
76
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
Ìåòåîðíûé ïîòîê N nñð s t
Âàðèàíò D = 0.001 à. å.
Southern Taurids (00002 STA) 1 0.06 0.24 3.94
June Bootids (00170 JBO) 1 0.04 0.21 4.58
Âàðèàíò D = 0.005 à. å.
q Ophiuchids (00358 TOP) 2 0.33 0.64 2.62
December Phoenicids (00254 PHO) 1 0.18 0.42 1.94
Northern c Orionids (00256 ORN) 2 0.28 0.52 3.32
Southern c Orionids (00257 ORS) 2 0.21 0.54 3.33
Ursids (00015 URS) 1 0.18 0.42 1.94
Âàðèàíò D = 0.01 à. å.
k Cygnids (00757 CCY) 2 0.52 0.86 1.72
Geminids (00004 GEM) 2 0.52 0.66 2.24
Âàðèàíò D = 0.1 à. å.
e Geminids (00009) 9 5.09 2.16 1.81
Òàá ëè öà 4. Ñòà òèñ òè ÷åñ êèå õà ðàê òå ðèñ òè êè ðàñ ïàâ øèõ ñÿ äîë ãî ïå ðè î äè ÷åñ êèõ êî ìåò
îò íî ñè òåëü íî íå êî òî ðûõ ìåòåîðîèäíûõ ðîåâ
ïðèíÿòû ñîîòâåòñòâóþùåé êîìèññèåé ÌÀÑ [http://www.astro.amu.
edu.pl/~jopek/MDC2007/in dex.php].
Äëÿ ïðîâåðêè ïðåäëîæåííîé ãèïîòåçû îòíîñèòåëüíî äîëãî ïåðèî -
äè÷åñêèõ êîìåò áûëî áû âåñüìà âàæíî ñðàâíèòü ìîìåíòû ðàñïàäà êî -
ìåò è ïåðèîäû èõ ïðîõîæäåíèÿ ÷åðåç ðîè. Åñëè ðàñïàä ïðîèçîøåë
ðàíüøå âðåìåíè ïðîõîæäåíèÿ, òî ýòî ìîæíî ðàññìàòðèâàòü êàê êîíòð -
àðãóìåíò ãèïîòåçû. Îäíàêî òàêàÿ ïðîâåðêà òðåáóåò äîïîëíèòåëüíûõ
ðàñ ÷åòîâ, ÷òî âûõîäèò çà ðàìêè íàøåé ñòàòüè è, âîçìîæíî, ÿâëÿåòñÿ
ïðåäìåòîì áóäóùèõ èññëåäîâàíèé. Êðîìå òîãî, íå âñåãäà âðåìÿ ðàñ -
ïà äà èëè ñòîëêíîâåíèÿ ñîâïàäàåò ñ ìîìåíòîì îáíàðóæåíèÿ íàáëþäà -
òåëÿìè ôàêòà äåçûíòåãðàöèè êîìåòû. Ê òîìó æå ìîìåíò îáíàðóæåíèÿ
ôàêòà ðàñïàäà íå âñåãäà ñîâïàäàåò ñ ìîìåíòîì ñàìîãî ðàñïàäà êîìåò -
íîãî ÿäðà.
Èòîãè ðàñ÷åòîâ äëÿ ïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò. Ïðîâåäåííûé àíàëî -
ãè÷íûé àíàëèç è ðàñ÷åòû äëÿ ðàñïàâøèõñÿ ïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò äàëè
ñëåäóþùóþ ñóììàðíóþ êàðòèíó. Äëÿ 21 ïîòîêà ïðè ðàçëè÷íûõ çíà÷å -
íèÿõ ïàðàìåòðà D ïîëó÷åíû çíà÷åíèÿ t âûøå êðèòè÷åñêîãî 1.67. Ñóì -
ìàðíîå çíà÷åíèå N ïðè ýòîì ñîñòàâëÿåò 21, ÷òî íåñêîëüêî ìåíüøå, ÷åì
ó ãðóïïû äîëãîïåðèîäè÷åñêèõ êîìåò. Ñëåäóåò çàìåòèòü, ÷òî ïðè ñðàâ -
íåíèè îòäåëüíûõ ãðóïï â ðàìêàõ çàäà÷è ïðîñòîå ñóììèðîâàíèå N è
êîëè÷åñòâà ïîòîêîâ íåïðèåìëåìî, òàê êàê êàæäûé ðàç ðå÷ü èäåò î ðàç -
ëè÷íûõ ñîâîêóïíîñòÿõ êîìåò.  ÷àñòíîñòè, íåëüçÿ îæèäàòü, ÷òî ñóì -
ìàð íîå çíà÷åíèå N äëÿ îáùåé ñîâîêóïíîñòè ðàññìàòðèâàåìûõ êîìåò
äîëæíî ðàâíÿòüñÿ ñóììå N äëÿ ïåðèîäè÷åñêèõ è äîëãîïåðèîäè÷åñêèõ
êîìåò.
 êîí òåê ñòå ïî ñòàâ ëåí íîé çà äà ÷è îñî áûé èí òå ðåñ ïðåä ñòàâ ëÿ þò
óòå ðÿí íûå ïå ðè î äè ÷åñ êèå êî ìå òû. Ðàñ ïàä è äåç èí òåã ðà öèÿ ÿä ðà, êàê
îò ìå ÷å íî âû øå, ìî ãóò áûòü îä íîé èç âîç ìîæ íûõ ïðè ÷èí ïî òå ðè òà êèõ
òåë. Êðî ìå òî ãî, íå îäíîê ðàò íîå èì ïàê òíîå ÿâ ëå íèå, íå ñî ïðî âîæ äà þ -
ùå å ñÿ ñ ðàç âà ëîì êî ìåò íûõ ÿäåð, òàê æå ìî ãóò ñïî ñî áñòâî âàòü çà ìåò -
íî ìó èç ìå íå íèþ èõ òðà åê òî ðèé, ïî ñëå ÷å ãî êî ìå òû ñòà íóò óòå ðÿí íû -
ìè äëÿ íà áëþ äà òå ëÿ.
Îòäåëü íûé àíà ëèç äëÿ 15 êî ìåò êà òå ãî ðèè D âû ÿ âèë ñëå äó þ ùóþ
ñòà òèñ òè ÷åñ êóþ êàð òè íó. Êî ëè ÷åñ òâî ïî òî êîâ, ñ êî òî ðû ìè ñáëè æà þò -
ñÿ ýòè êî ìå òû íà ðàñ ñòî ÿ íèå äî 0.1 à. å., ñî ñòàâ ëÿ åò 33. Ñóì ìàð íîå çíà -
÷å íèå N (áåç ó÷å òà ïà ðà ìåò ðà a) â ýòîì ñëó ÷àå îêà çû âà åò ñÿ ðàâ íûì 53.
Äðó ãè ìè ñëî âà ìè, êàæ äàÿ óòå ðÿí íàÿ êî ìå òà çà îäèí ïå ðè îä îá ðà ùå -
íèÿ â ñðåä íåì ïå ðå ñå êà åò çî íû äâè æå íèÿ 3-4 èç 58 ìå òå îð íûõ ïî òî -
êîâ. Óòå ðÿí íûå êî ìå òû ïî äå âÿ òè ïî òî êàì äà þò ðå çóëü òà òû íà óðîâ íå
a > 0.95 (ïðè N = 17). Áå çóñ ëîâ íî, óâå ëè ÷è âàÿ D, ìîæ íî áû ëî áû ïî ëó -
÷èòü áî ëåå âïå ÷àò ëÿ þ ùóþ ñòà òèñ òè ÷åñ êóþ êàð òè íó. Îäíà êî ïå ðå ÷èñ -
ëåí íûå äàí íûå äà þò íå êî òî ðîå îñíî âà íèå äå ëàòü ïðåä ïî ëî æå íèå î
òîì, ÷òî ìå òå î ðèä íûå ïî òî êè ìî ãóò áûòü ïðè ÷àñ òíû ê óòå ðå ïå ðè î äè -
÷åñ êèõ êî ìåò.
Î âîçìîæíîì âëèÿíèè ñïîðàäè÷åñêèõ ìåòåîðèäîâ. Ñëåäóþùèì
ýòàïîì íàøåãî èññëåäîâàíèÿ ÿâëÿåòñÿ ïðèáëèæåííûé èëè êà÷åñòâåí -
íûé ó÷åò âëèÿíèÿ ñïîðàäè÷åñêèõ ìåòåîðèäîâ íà ðàñïàä êîìåòíûõ
77
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
ÿäåð.  ðàìêàõ èñïîëüçîâàííîé ðàñ÷åòíîé ìîäåëè ýòî âåñüìà íåïðîñ -
òàÿ çàäà÷à. Îäíàêî åñëè èñõîäèòü èç òîé ðåàëüíîé ïðåäïîñûëêè î òîì,
÷òî òàêèå ìåòåîðèäû â îñíîâíîì ñêîíöåíòðèðîâàíû â ïîÿñå àñòåðîè -
äîâ, çàäà÷à çíà÷èòåëüíî óïðîùàåòñÿ. Äðóãèìè ñëîâàìè, â ðàñ÷åòàõ ïî -
ÿñ ìîæíî ðàññìàòðèâàòü êàê ìåòåîðíûé ðîé ñ îðáèòàëüíûìè ïàðà -
ìåòðàìè
a = 2.7 à. å., å = 0, i = 0°. (4)
×òî êà ñà åò ñÿ åãî øè ðè íû D, òî â âû ÷èñ ëå íè ÿõ â îò äåëü íîñ òè ìîæ -
íî ðàñ ñìàò ðè âàòü çíà ÷å íèÿ 0.1, 0.2, 0.3, 0.4, 0.5 è 0.6 à. å. Ðå çóëü òà òû
ñî îò âå òñòâó þ ùèõ ïðè âî äÿò ñÿ â òàáë. 4. Ïî ëó ÷åí íûå çíà ÷å íèÿ ïà ðà -
ìåò ðà t = 5.5...8.3) ïðàê òè ÷åñ êè îò ðè öà þò ýëå ìåíò ñëó ÷àé íîñ òè è óêà -
çû âà þò íà ðîëü ýòî ãî ãðàí äè îç íî ãî ðîÿ â ðàç äå ëå íèè ÿäåð ïå ðè î äè ÷åñ -
êèõ êî ìåò. Íå îá õî äè ìî äî áà âèòü, ÷òî ïÿòü èç äå âÿ òè êî ìåò äëÿ ñëó ÷àÿ
D = 0.3 à. å. ÿâ ëÿ þò ñÿ óòå ðÿí íû ìè êî ìå òà ìè. Ðàñ ñìàò ðè âà å ìûå çî íû íà
ïëîñ êîñ òè (4) è ðå çóëü òà òû ïî íèì ïðåä ñòàâ ëÿ þò èí òå ðå ñà òàê æå è â
äðó ãîì ïëà íå. Çà ìå íÿÿ ðàñ ñìàò ðè âà å ìóþ 41 ïå ðè î äè ÷åñ êóþ êî ìå òó
íà òà êîå æå êî ëè ÷åñ òâî äðó ãèõ, ëåã êî ìîæ íî ïðî âåñ òè ðàñ ÷å òû è ñðàâ -
íè âàòü êî íå÷ íûå ðå çóëü òà òû. Èç êà òà ëî ãà ïî ïðè çíà êó íó ìå ðà öèè âû -
áå ðåì ïåð âûå 41 êî ìå òû òàê, ÷òî áû â ïî ëó ÷åí íûé ñïè ñîê íå ïî ïà ëè
ðàñ ïàâ øè å ñÿ îá ú åê òû, è ïðî âå äåì ïî íèì ðàñ ÷å òû ïî âû øå î ïè ñàí íî -
ìó àë ãî ðèò ìó. Ïðè ýòîì â êà ÷åñ òâå îñíîâ íîé ïëîñ êîñ òè âîç ü ìåì (4), à
øè ðè íó ïî ÿ ñà íà íåé îïÿòü æå âàðü è ðó åì îò 0.1 äî 0.6 à. å. ñ øà ãîì
0.1 à. å. Â ðå çóëü òà òå N îêà æåò ñÿ â ïðåä å ëàõ îò 2 äî 7, à t — îò 0.98 äî
1.72, ÷òî çíà ÷è òåëü íî íè æå àíà ëî ãè÷ íûõ çíà ÷å íèé äëÿ ïå ðè î äè ÷åñ êèõ
êî ìåò, ïðè âå äåí íûõ â òàáë. 5.
Ðàñ ÷å òû äëÿ çî íû (4) ïî äîë ãî ïå ðè î äè ÷åñ êèì êî ìå òàì èç âû øåï -
ðè âå äåí íî ãî ñïèñ êà ïðè âå ëè ê áî ëåå ñêðîì íûì ðå çóëü òà òàì. Òîëü êî
ïðè çíà ÷å íè ÿõ D, ðàâ íûõ 0.1 è 0.2 à. å., ìû ïî ëó ÷è ëè çà ñëó æè âà þ ùóþ
âíè ìà íèå êàð òè íó (òàáë. 5).
Áû ëî áû ëî ãè÷ íî îæè äàòü, ÷òî â ñëó ÷àå äîë ãî ïå ðè î äè ÷åñ êèõ êî -
ìåò ïî ÿñ Êîé ïå ðà òàê æå äàñò ïî ëî æè òåëü íóþ êàð òè íó.  ìíî ãî ÷èñ -
ëåí íûõ âà ðè àí òàõ òåñ òè ðî âà íèÿ áû ëà íà é äå íà òîëü êî îäíà çî íà ñ ïà -
ðà ìåò ðà ìè
78
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
D, à. å.
N nñð s t N nñð s t
Ïåðèîäè÷åñêèå êîìåòû Äîëãîïåðèîäè÷åñêèå êîìåòû
0.1 4 0.30 0.67 5.5 5 1.90 1.28 2.4
0.2 7 0.60 0.99 6.5 7 3.97 1.67 1.8
0.3 9 1.81 1.02 7.1
0.4 10 2.44 1.08 7.0
0.5 12 3.00 1.33 6.8
0.6 16 3.30 1.54 8.3
Òàá ëè öà 5. Ðå çóëü òà òû ðàñ ÷å òîâ ïî ïå ðè î äè ÷åñ êèì è äîë ãî ïå ðè î äè ÷åñ êèì êî ìå òàì
îò íî ñè òåëü íî ïëîñêîñòè (4)
a = 40 à. å., å = 0, i = 0°, D = 7.9 à. å.,
ïî êà çû âà þ ùàÿ ðå çóëü òà òû (â ðàñ ÷å òàõ ïà ðà ìåòð D âàðü è ðî âàë ñÿ ñ øà -
ãîì 0.1 à. å.)
N = 6: nñð = 2.95, s = 1.83, t = 1.67, a = 0.95.
Âî âñåõ îñòàëü íûõ ñëó ÷à ÿõ çíà ÷å íèÿ ïà ðà ìåò ðà a îêà çà ëèñü íè æå
êðè òè ÷åñ êî ãî çíà ÷å íèÿ. Âîç ìîæ íî, çäåñü ñêà çû âà åò ñÿ âëè ÿ íèå ýô ôåê -
òà ñå ëåê öèè, çíà ÷è òåëü íî îãðà íè ÷è âà þ ùåé êî ëè ÷åñ òâî ðàç äå ëåí íûõ
êî ìåò ñ áîëü øè ìè ïå ðè ãå ëèé íû ìè ðàñ ñòî ÿ íè ÿ ìè. Òåì íå ìå íåå, ýòè
äàí íûå äà þò îñíî âà íèå ïî ëà ãàòü, ÷òî äå ëå íèå ÿäåð íå êî òî ðûõ äîë ãî -
ïå ðè î äè ÷åñ êèõ êî ìåò ìî æåò ïðî èñ õî äèòü â ïå ðè îä, êîã äà îíè ïå ðå ñå -
êà þò ïî ÿñ Êîé ïå ðà.
Âûâîäû. Èòàê, íàøè ðàñ÷åòû ïîêàçàëè, ÷òî ðàñïàâøèåñÿ êîìåòû
îáëàäàþò îäíèì ñâîéñòâîì: ÷àñòîòû èõ ïåðåñå÷åíèé ÷åðåç èçâåñòíûå
ìåòåîðíûå ðîè íàìíîãî ïðåâîñõîäÿò óñòàíîâëåííûå ôîíû. Äëÿ îïðå -
äå ëåíèÿ ýòèõ ôîíîâ â ñòàòüå ïðèâîäèòñÿ ñîîòâåòñòâóþùèé àëãîðèòì
âû÷èñëåíèé. Àíàëèç èõ ðåçóëüòàòîâ ïîçâîëÿþò ñäåëàòü âûâîä î òîì,
÷òî îäíîé èç âîçìîæíûõ ïðè÷èí ðàñïàäà êîìåòíûõ ÿäåð ÿâëÿåòñÿ èõ
ïðîõîæäåíèÿ ÷åðåç ìåòåîðîèäíûå ðîè. Ïðîõîæäåíèå êîìåò ÷åðåç
ïëîòíûå ñëîè òàêèõ ðîåâ è, êàê ñëåäñòâèå, ïîëó÷åíèå ðàçðóøèòåëüíûõ
óäàðîâ îò ìåòåîðîèäîâ ðîÿ, ìîæåò ïðèâåñòè ê òîìó, ÷òî êîìåòíûå ÿäðà
ëèáî ñðàçó ìîãóò ðàñïàñòüñÿ íà íåñêîëüêî ÷àñòåé, ëèáî íà èõ ïîâåðõ -
íîñòè ìîãóò îáðàçîâàòüñÿ òðåùèíû, êîòîðûå âïîñëåäñòâèè ïðèâåäóò ê
äåëåíèþ ÿäåð. Ê òîìó æå, êàê ïîêàçàíî âûøå, íå èñêëþ÷åíî ïðîõîæ -
äåíèå îòäåëüíûõ êîìåò ÷åðåç íåñêîëüêî ðîåâ, ÷òî çíà÷èòåëüíî ïîâû -
øàåò âåðîÿòíîñòü ðàñïàäà.
 ðà áî òå [7] àíà ëî ãè÷ íîå èñ ñëå äî âà íèå ïðî âî äè ëîñü ñ öåëüþ âû -
ÿâ ëå íèÿ âîç ìîæ íûõ ïðè ÷èí âñïû øåê áëåñ êà êî ìåò. Äëÿ 12 ìå òå î ðî èä -
íûõ ðî åâ ïî êà çà íî, ÷òî âñïûø êè áëåñ êà êî ìåò ìîã ëè áûòü îá óñëîâ ëå -
íû èõ ïðî õîæ äå íè åì ÷å ðåç ñî îò âå òñòâó þ ùèå ðîè.  äàí íîì ñëó ÷àå
ïî ëî æè òåëü íûé ýô ôåêò ïî êà çû âà åò çíà ÷è òåëü íî áîëü øåå êî ëè ÷åñ òâî
ðî åâ (äî 29 èç 58). Ìû ñëåã êà çà òðî íó ëè òàê æå âîï ðîñ î âëè ÿ íèè ñïî -
ðà äè ÷åñ êèõ ìå òå î ðîâ, ñ÷è òàÿ, ÷òî îíè ðåç êî ñêîí öåí òðè ðî âà íû â ïî ÿ -
ñàõ àñ òå ðî è äîâ è Êîé ïå ðà. Ïåð âûé èç íèõ äà åò âåñü ìà ýô ôåê òèâ íûå
çíà ÷å íèÿ t äëÿ îá ú ÿñ íå íèÿ ðàñ ïà äà ïå ðè î äè ÷åñ êèõ êî ìåò.
Äëÿ èñ ñëå äî âà íèÿ ñëîæ íîé ïðî áëå ìû ðàñ ïà äà êî ìåò â ýòîé ðà áî òå
èñ ïîëü çî âà íû òîëü êî äè íà ìè ÷åñ êèå õà ðàê òå ðèñ òè êè ìå òå îð íûõ ðî åâ.
Åñòü îñòðàÿ íå îá õî äè ìîñòü â èñ ïîëü çî âà íèè òàê æå è èõ ôè çè ÷åñ êèõ
ïà ðà ìåò ðîâ, òà êèõ êàê êîí öåí òðà öèÿ ÷àñ òèö, ôàê òè ÷åñ êîå çå íèò íîå
÷à ñî âîå ÷èñ ëî ìå òå î ðîâ êàæ äî ãî ïî òî êà è ò. ä. Ýòîò âîï ðîñ ìî æåò
ñòàòü ïðåä ìå òîì îò äåëü íî ãî èñ ñëå äî âà íèÿ. Íàø ïîä õîä íà ðàñ ñìàò ðè -
âà å ìóþ ïðî áëå ìó íå ïðå òåí äó åò íà èñ êëþ ÷è òåëü íîñòü. Âïîë íå âîç -
ìîæ íî, ÷òî ïðî öåññ ðàñ ïà äà êî ìåò íûõ ÿäåð îá óñëîâ ëåí è äðó ãè ìè
ôàêòîðàìè.
Àâòîð áëà ãî äà ðèò Ã. È. Êî õè ðî âó è Þ. À. ×åð íå òåí êî çà îá ñóæ äå -
íèå ðå çóëü òà òîâ ðà áî òû è Ó. Ä. Ïî ëà äî âó çà ïî ìîùü â ïðî âå äå íèè âû -
79
ÑÒÎËÊÍÎÂÅÍÈÅ Ñ ÌÅÒÅÎÐÎÈÄÀÌÈ ÊÀÊ ÎÄÈÍ ÈÇ ÌÅÕÀÍÈÇÌÎÂ ÐÀÑÏÀÄÀ
÷èñ ëå íèé. Âû ðà æàþ áëà ãî äàð íîñòü òàê æå ðå öåí çåí òàì çà ïî ëåç íóþ
äèñ êóñ ñèþ.
1. Ãó ëè åâ À. Ñ. Ïðî èñ õîæ äå íèå êî ðîò êî ïå ðè ãå ëèé íûõ êî ìåò. — Áàêó: Elm, 2010.—
151 ñ.
2. Ãó ëè åâ A. Ñ., Íà áè åâ Ø. À. Êî ìå òû-áëèç íå öû // Àñòðîí. æóðí. Àçåðáàéä æàíà.—
2006.—1-2.—Ñ. 5—9.
3. Ãìóð ìàí Â. Å. Òå î ðèÿ âå ðî ÿò íîñ òåé è ìà òå ìà òè ÷åñ êàÿ ñòà òèñ òè êà. — Ì.: Âûñø.
øê., 2003.—479 ñ.
4. Èáà äè íîâ Õ. È. Äå çûí òåã ðà öèÿ êî ìåò íûõ ÿäåð: Äèñ. ... äîê-ðà ôèç.-ìàò. íàóê. —
Ì.: Èí-ò êîñ ìè÷. èñ ñëåä. ÐÀÍ, 1998.—296 ñ.
5. Boehnhardt H. Comet split ting — ob ser va tions and model sce nar ios // Earths, Moon,
Plan ets.—2005.—89.—P. 91—115.
6. Cook A. F. A working list of meteor streams // Evo lu tion ary and Phys i cal Prop er ties of
Me te or oids / Eds C. L. Hemenway, P. M. Millman, A. F. Cook. — Wash ing ton,
1973.—NASA SP-319.—P. 183—191.
7. Guliev A. S., Kokhirova G. I., Poladova U. D. Comet out bursts and the meteor show ers //
Proc. of the Me te or oid 2013 conf. / Eds T. J. Jopek, et al. — A. M.: Univ. Press,
2013.—P. 263—266.
8. Hughes D. W. Me te or oids and Their Par ent Bod ies // Proc. Internat. Conf. — Bratislava:
Astron. Inst., Slo vak Acad. Sci., 1993.—P. 15—28.
9. Mar sden B. G., Wil liams G. V. Cat a logue of cometary or bits: 17-th edi tion. — Cam -
bridge: SAO, 2008.—207 ð.
10. Neslusan L. The me te or oid streams cross ing the fre quently outbursting comet
29P/Schwassmann-Wachmann // Planet. and Space Sci.—2014.—101.—P. 162
—169.
11. Neslusan L., Ivanova O., Husarik M., et al. Dust pro duc tiv ity and im pact col li sion of
the as ter oid (596) Scheila // Planet. and Space Sci.—2016.—125.—P. 37—42.
12. Pittich E. Space dis tri bu tion of the split ting and out bursts of com ets // Bull. Astron.
Inst. Czech.—1971.—22.—P.143—153.
Ñòàòüÿ ïîñòóïèëà â ðåäàêöèþ 15.07.15
80
À. Ñ. ÃÓËÈÅÂ
|