Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь»)
Gespeichert in:
| Datum: | 2009 |
|---|---|
| 1. Verfasser: | |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Russian |
| Veröffentlicht: |
Інститут молекулярної біології і генетики НАН України
2009
|
| Schriftenreihe: | Вiopolymers and Cell |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/152776 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») / Ю.В. Вагин // Вiopolymers and Cell. — 2009. — Т. 25, № 5. — С. 337-342. — Бібліогр.: 39 назв. — рос. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-152776 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-1527762019-06-13T01:26:45Z Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») Вагин, Ю. В. Юбилеи 2009 Article Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») / Ю.В. Вагин // Вiopolymers and Cell. — 2009. — Т. 25, № 5. — С. 337-342. — Бібліогр.: 39 назв. — рос. 0233-7657 DOI: http://dx.doi.org/10.7124/bc.0007ED http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/152776 001.92 ru Вiopolymers and Cell Інститут молекулярної біології і генетики НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Russian |
| topic |
Юбилеи Юбилеи |
| spellingShingle |
Юбилеи Юбилеи Вагин, Ю. В. Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») Вiopolymers and Cell |
| format |
Article |
| author |
Вагин, Ю. В. |
| author_facet |
Вагин, Ю. В. |
| author_sort |
Вагин, Ю. В. |
| title |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| title_short |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| title_full |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| title_fullStr |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| title_full_unstemmed |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| title_sort |
чарльз роберт дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «происхождение видов путем естественного отбора, или сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») |
| publisher |
Інститут молекулярної біології і генетики НАН України |
| publishDate |
2009 |
| topic_facet |
Юбилеи |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/152776 |
| citation_txt |
Чарльз Роберт Дарвин (к 200-летию со дня рождения и 150-летию выхода в свет его главного научного труда – «Происхождение видов путем естественного отбора, или Сохранение благоприятствуемых пород в борьбе за жизнь») / Ю.В. Вагин // Вiopolymers and Cell. — 2009. — Т. 25, № 5. — С. 337-342. — Бібліогр.: 39 назв. — рос. |
| series |
Вiopolymers and Cell |
| work_keys_str_mv |
AT vaginûv čarlʹzrobertdarvink200letiûsodnâroždeniâi150letiûvyhodavsvetegoglavnogonaučnogotrudaproishoždenievidovputemestestvennogootborailisohranenieblagopriâtstvuemyhporodvborʹbezažiznʹ |
| first_indexed |
2025-07-14T04:16:19Z |
| last_indexed |
2025-07-14T04:16:19Z |
| _version_ |
1837594396404482048 |
| fulltext |
Þ²Ëů
×àðëüç Ðî áåðò Äàð âèí
(ê 200-ëå òèþ ñî äíÿ ðîæ äå íèÿ è 150-ëå òèþ âû õî äà â ñâåò åãî
ãëàâ íî ãî íà ó÷íî ãî òðó äà – «Ïðî èñ õîæ äå íèå âè äîâ ïó òåì
åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà, èëè Ñîõ ðà íå íèå áëà ãîï ðè ÿ òñòâó å ìûõ
ïî ðîä â áîðü áå çà æèçíü»)
Þ. Â. Âà ãèí
Èíñòè òóò ìî ëå êó ëÿð íîé áè î ëî ãèè è ãå íå òè êè ÍÀÍ Óêðà è íû
Óë. Àêàäåìèêà Çà áî ëîò íî ãî, 150, Êèåâ, Óêðà è íà, 03680
vagin@imbg.org.ua
×àðëüç Äàð âèí ðî äèë ñÿ 12 ôåâ ðà ëÿ 1809 ãîäà â
ñåìüå èç âåñ òíî ãî âðà ÷à Ñïåí ñå ðà Äàð âè íà è Ñþ çàí -
íû Âåä æâóò, äî ÷å ðè îñíî âà òå ëÿ îä íîé èç ñà ìûõ èç -
âåñ òíûõ åâ ðî ïåé ñêèõ êîì ïà íèé ïî ïðî èç âî äñòâó
ôàð ôî ðà [1]. Ìàòü ×à ðëüçà óìåð ëà, êîã äà åìó èñ -
ïîë íè ëîñü 8 ëåò. Òà êèì îá ðà çîì, ðå øà þ ùóþ ðîëü â
ôîð ìè ðî âà íèè åãî ëè÷ íîñ òè èã ðàë îòåö, âû ñî êèé
àâ òî ðè òåò êî òî ðî ãî â ñåìüå áûë íå ïðå ðå êà åì. Íà
âîñ ïè òà íèè ó Ñïåí ñå ðà Äàð âè íà áûëî äâîå ñû íî -
âåé è òðè äî ÷å ðè, íî îí äî êîí öà ñâî èõ äíåé òàê è
îñòàë ñÿ âäîâ öîì.
Çà âåð øèâ ñâîå øêîëü íîå îá ðà çî âà íèå â Êî ðî -
ëåâ ñêîé îá ùå äîñ òóï íîé êëàñ ñè ÷åñ êîé ãèì íà çèè â
Øðóñ áå ðè, ïëî äû êî òî ðî ãî áåç îñî áî ãî ýí òó çè àç ìà
âêó øàë íà ïðî òÿ æå íèè 7 ëåò, ×àðëüç ïî íà ñòî ÿ íèþ
îò öà ïî ñòó ïà åò â Ýäèí áó ðãñêèé óíè âåð ñè òåò, ÷òî -
áû ñòàòü âðà ÷îì. Îäíà êî òåð ïå íèÿ Äàð âè íà õâà òè -
ëî ëèøü íà äâà ãî äà îá ó÷å íèÿ. Óáå äèâ øèñü, ÷òî
âðà ÷à èç íå ãî íå ïî ëó ÷èò ñÿ, îí ïî ñòó ïà åò â êîë ëåäæ
Õðèñ òà Êåì áðè äæñêî ãî óíè âåð ñè òå òà. Îêîí ÷èâ â
1831 ã. óíè âåð ñè òåò, ×àðëüç âñåðü åç íà ÷è íà åò ãî òî -
âèòü ñÿ ê ïî ïðè ùó ñâÿ ùåí íè êà. Îäíà êî ñî ìíå íèÿ â
ïðà âèëü íîñ òè èç áðàí íî ãî ïó òè îñòà þò ñÿ. È â ýòîò
ìî ìåíò (î ÷ó äî!) Äàð âèí ïî ëó ÷à åò ïèñü ìî ñ ïðåä -
337
ISSN 0233-7657. Biopolymers and Cell. 2009. Vol. 25. N 5
Ó Institute of Molecular Biology and Genetics NAS of Ukraine, 2009
«ß ïèøó Âàì, ÷òî áû óçíàòü – ñó ùåñ òâó å òå ëè Âû íà ñà ìîì äåëå?» –
èç ïèñü ìà àìå ðè êàí ñêîé øêîëü íè öû Àëüáåðòó Ýéíøòåé íó
ëî æå íè åì ïðè íÿòü â êà ÷åñ òâå åñ òåñ òâî èñ ïû òà òå ëÿ
ó÷àñ òèå â ýêñ ïå äè öèè íà êî ðàá ëå «Áèãëü». Îí îñíî -
âà òåëü íî ïîä ãî òîâ ëåí ê òà êîé ðî ëè àê òèâ íûì ó÷àñ -
òè åì â ãå î ëî ãè ÷åñ êèõ è ïà ëå îí òî ëî ãè ÷åñ êèõ ýêñ ïå -
äè öè ÿõ ïî ðîä íî ìó êðàþ; óñïåø íîé äâóõ ëåò íåé íà -
ó÷íîé ðà áî òîé â ìó çåå åñ òåñ òâåí íîé èñ òî ðèè
Ýäèí áóð ãà; ïî ñå ùå íè åì ñå ìèíà ðîâ ïðî ôåñ ñî ðîâ
Êåì áðèä æà – ãå î ëî ãà Ñåä æâè êà è áî òà íè êà Ãåí ñëî.
×àðëüç â âîñ òîð ãå îò ïðåä ëî æå íèÿ è ãî òîâ ñî ãëà -
ñèòü ñÿ áåç ðàç ìûø ëå íèé, íî îò åö êà òå ãî ðè ÷åñ êè
ïðî òèâ. Îäíà êî åãî çäðà âî ìûñ ëÿ ùå ìó äÿ äå Äæî çà -
éå Âåä æâó òó óäà åò ñÿ èç ìå íèòü ìíå íèå Ñïåí ñå ðà
Äàð âè íà è ×àðëüç îò ïðàâ ëÿ åò ñÿ â ñâîþ ñóäü áî íîñ -
íóþ ýêñ ïå äè öèþ. Ýòà ãîí êà («Áèãëü» â ïå ðå âî äå ñ
àí ãëèé ñêî ãî – ãîí ÷àÿ), ðàñ ñ÷è òàí íàÿ ïåð âî íà ÷àëü -
íî íà äâà ãî äà, ïðî äîë æà ëàñü ïî ÷òè ñåìü ëåò è çà -
âåð øè ëàñü â 1836 ãî äó.
Ñîá ðàí íûå â ýêñ ïå äè öèè ïà ëå îí òî ëî ãè ÷åñ êèå
ìà òå ðè à ëû, à òàê æå êîë ëåê öèè ïðåä ñòà âè òå ëåé ñî -
âðå ìåí íîé ôëî ðû è ôà ó íû ñïî ñî áñòâî âà ëè ôîð ìè -
ðî âà íèþ ó Äàð âè íà îðè ãè íàëü íî ãî âçãëÿ äà íà ìå õà -
íèçì èñ òî ðè ÷åñ êî ãî ðàç âè òèÿ îðãà íèç ìîâ. ×àðëüç
çà ìûñ ëèë îá øèð íûé òðåõ òîì íûé òðóä. Ïåð âûé âà -
ðè àíò î òðàíñ ìó òà öèè âè äîâ â 1842 ã. áûë èç ëî æåí
íà 35 ñòðà íè öàõ è ïî ìå ùåí â ÿùèê ïèñü ìåí íî ãî
ñòî ëà. Âòî ðîé âà ðè àíò ðó êî ïè ñè â 1844 ã. ïîä ãî òîâ -
ëåí íà 230 ñòðà íè öàõ. Ñ ýòèì òåê ñòîì, ïî ïðî ñüáå
àâ òî ðà, îçíà êî ìèë ñÿ àí ãëèé ñêèé áî òà íèê Ãó êåð.
Åãî îò çûâ î ðà áî òå îêà çàë ñÿ áî ëåå ÷åì ïðî õëàä íûì.
 ýòîì æå ãî äó Äàð âèí íà ïðà âèë êðàò êîå èç ëî æå -
íèå ñâî åé òå î ðèè èç âåñ òíî ìó àìå ðè êàí ñêî ìó áî òà -
íèêó Àñå Ãðåþ. Ñî áñòâåí íî ýòèì è îãðà íè ÷èë ñÿ
êðóã ó÷å íûõ, îçíà êîì ëåí íûõ ñ ïðåä ñòàâ ëå íè ÿ ìè
Äàðâè íà îá îñî áåí íîñ òÿõ ïðî öåñ ñà áè î ëî ãè ÷åñ êîé
ýâî ëþ öèè.
Êà êî âî æå áû ëî óäèâ ëå íèå Äàð âè íà, ïðî ÷è òàâ -
øå ãî â îä íîì èç íî ìå ðîâ «Àííàëîâ åñ òåñ òâåí íîé
èñ òî ðèè» çà 1855 ãîä ñòàòüþ Àëüôðåäà Óîë ëå ñà «Î
çà êî íå, ðå ãó ëè ðó þ ùåì âîç íèê íî âå íèå íî âûõ âè -
äîâ». Ðÿä òå î ðå òè ÷åñ êèõ ïî ëî æå íèé ñòàòüè ñî âïà -
äàë ñ ïðåä ñòàâ ëå íè ÿ ìè Äàð âè íà î ïó òÿõ âè äî îá ðà -
çî âà íèÿ, íî â íåé ïî êà åùå íå áû ëî ãëàâ íî ãî – ìå õà -
íèç ìà âè äî îá ðà çî âà íèÿ! Îäíà êî ñëó ÷è ëîñü è ýòî.
18 èþ íÿ 1958 ãî äà ×àðëüç ïî ëó ÷èë ïî ïî ÷òå ñòàòüþ
Óîë ëå ñà «Î ñòðåì ëå íèè ðàç íî âèä íîñ òåé áåñ êî íå÷ -
íî óäà ëÿòü ñÿ îò ïåð âî íà ÷àëü íî ãî òè ïà», ñî äåð æà -
ùó þþ ïðàê òè ÷åñ êè èäåí òè÷ íîå èç ëî æå íèå ìå õà -
íèç ìà åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà, ðàç ðà áà òû âà å ìî ãî
Äàð âè íîì íà ïðî òÿ æå íèè ïî ñëåä íèõ 20 ëåò! Ýòî
áû ëî íå âå ðî ÿò íî! Ýòî áûë ñî êðó øè òåëü íûé óäàð!
Íåñ ìîò ðÿ íà âñþ òÿ æåñòü îá ðó øèâ øå ãî ñÿ íà íå ãî
óäà ðà, Äàð âèí íà õî äèò â ñå áå ñè ëû äëÿ ïðè íÿ òèÿ
íå ïðîñ òî ãî ðå øå íèÿ î ðå êî ìåí äà öèè ñòàòüè Óîë ëå -
ñà ê ïóá ëè êî âà íèþ. Íå îá õî äè ìî îò ìå òèòü, ÷òî ñ
ïî äî áíîé ïðî ñüáîé â ñâî åì ïèñü ìå ê Äàð âè íó àâ -
òîð íå îá ðà ùàë ñÿ!
Îäíà êî Ëà éåëü (âû äà þ ùèé ñÿ àí ãëèé ñêèé ãå î -
ëîã, îá îñíî âàâ øèé èäåþ ýâî ëþ öèè çåì íîé êî ðû) è
Ãó êåð ïðåä ëî æè ëè Äàð âè íó, èñ ïîëü çóÿ ìà òå ðè à ëû
ðó êî ïè ñè 1844 ã. è ïèñü ìà ê À. Ãðåþ, ïîä ãî òî âèòü
ñî îá ùå íèå, êî òî ðîå îíè ìîã ëè áû ïðåä ñòà âèòü íà -
ðÿäó ñ ñîîáùåíèåì Óîë ëå ñà íà çà ñå äà íèè Ëèí íå åâ -
ñêî ãî îá ùåñ òâà. Çà äó ìà íî – ñäå ëà íî. Äà ëåå ïî ñëå -
äîâà ëè ïóá ëè êà öèè ñòà òåé Äàð âè íà è Óîë ëå ñà â
«Æóðíà ëå Ëèí íå åâ ñêî ãî îá ùåñ òâà». Îäíà êî ðå àê -
öèÿ êîë ëåã íà ýòè ñîîáùåíèÿ áû ëà êðàé íå âÿ ëîé.
Íå îá õî äè ìî òàê æå îò ìå òèòü âû ñî êóþ íðàâ-
ñòâåí íóþ ïî çè öèþ Àëüôðåäà Óîë ëå ñà. Óîë ëåñ íè -
êîã äà íå ïðå òåí äî âàë íà ïðè îðè òåò â äå ëå ñî çäà íèÿ
òå î ðèè åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà, ïî ñòî ÿí íî ïîä ÷åð êè -
âàÿ, ÷òî âñå «ïðà âà» çäåñü ïðè íàä ëå æàò Äàð âè íó.
È, íà êî íåö, â 1859 ãî äó óâè äå ëà ñâåò îäíà èç âå -
ëè ÷àé øèõ êíèã – «Ïðî èñ õîæ äå íèå âè äîâ ïó òåì åñ -
òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà, èëè Ñîõ ðà íå íèå áëà ãîï ðè ÿ -
òñòâó å ìûõ ïî ðîä â áîðü áå çà æèçíü». Íà îñåí íåé
êíèæ íîé ÿð ìàð êå ìî ìåí òàëü íî ðàç îøëèñü 1192 ýê -
çåì ïëÿ ðà ýòî ãî íà ó÷íî ãî áåñ òñåë ëå ðà! Òóò æå àê òó -
àëü íûì ñòàë âîï ðîñ î âòî ðîì èç äà íèè...
Ãëàâ íûì äîñ òè æå íè åì óêà çàí íî ãî íà ó÷íî ãî
òðó äà Äàð âè íà ÿâè ëîñü îá îñíî âà íèå ïðè ðîä íî ãî
ìå õà íèç ìà (åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà), îïðå äå ëÿ þ ùå ãî
õîä è íà ïðàâ ëå íèå èñ òî ðè ÷åñ êî ãî ðàç âè òèÿ îðãà -
íèç ìîâ. Â ñî îò âå òñòâèè ñ êîí öåï öè åé àâ òî ðà, åñ -
òåñ òâåí íûé îò áîð îñó ùå ñòâëÿë ñÿ ÷å ðåç ïðÿ ìóþ
èëè îïîñ ðå äî âàí íóþ êîí êó ðåí öèþ, áëà ãî äà ðÿ êî -
òî ðîé ïî áåæ äà þò íà è áî ëåå ïðè ñïî ñîá ëåí íûå ê ñó -
ùåñ òâî âà íèþ îñî áè, îá ëà äà þ ùèå ïî âû øåí íîé â
ñðàâ íå íèè ñ êîí êó ðåí òà ìè, æèç íåñ ïî ñîá íîñ òüþ,
ñêî ðîñ òüþ ðîñ òà è ïëî äî âè òîñ òüþ [2].
Êî âðå ìå íè âû õî äà «Ïðî èñ õîæ äå íèÿ âè äîâ…»
â ðÿ äå òðó äîâ óæå áû ëè ñôîð ìó ëè ðî âà íû ðàç íî îá -
ðàç íûå êîí öåï öèè ýâî ëþ öèè æè âîé ïðè ðî äû [3].
338
ÂÀÃÈÍ Þ. Â.
Îäíà êî âî ìíî ãîì áëà ãî äà ðÿ Äàð âè íó èäåÿ èñ òî ðè -
÷åñ êî ãî ðàç âè òèÿ îðãà íèç ìîâ óòâåð äè ëàñü è ÿâ ëÿ åò -
ñÿ îñíî âî ïî ëà ãà þ ùåé â ñî âðå ìåí íîé áè î ëî ãèè.
Òðóä Äàð âè íà âû çâàë øè ðî êèé èí òå ðåñ íå òîëü êî â
íà ó÷íîé ñðå äå. Íà ðÿ äó ñ ïî ëî æè òåëü íû ìè îò çû âà -
ìè î íåì ïî ñëå äî âà ëè è ðàç íî îá ðàç íûå êðè òè ÷åñ -
êèå âû ñêà çû âà íèÿ. Ñðà çó îò ìå òèì, ÷òî ëþ áàÿ êðè -
òè êà â àä ðåñ äàð âè íèç ìà, âå äó ùà ÿ ñÿ ñ ïî çè öèé íà -
óêè, íå èç ìåí íî íà ïðàâ ëå íà ïðî òèâ òå î ðèè åñ òåñò-
âåí íî ãî îò áî ðà.
Êðè òè êè áûñ òðî íà ùó ïà ëè ñà ìîå óÿç âè ìîå ìåñ -
òî â ó÷å íèè Äàð âè íà. Îíî îá óñëîâ ëè âà ëîñü îò ñóò-
ñòâè åì íà ó÷íûõ ïðåä ñòàâ ëå íèé î çà êî íàõ íà ñëå -
äñòâåí íîñ òè è èç ìåí ÷è âîñ òè îðãà íèç ìîâ.  òî âðå -
ìÿ ñ÷è òà ëè, ÷òî íà ñëå äñòâåí íûé ìà òå ðè àë ðî äè òå -
ëåé ïðåä ñòàâ ëÿ åò ñî áîé íå êóþ ïëàç ìó. Â ñî îò âå -
òñòâèè ñî ñëî æèâ øè ìè ñÿ ïðåä ñòàâ ëå íè ÿ ìè, ðî äè-
òå ëüñêàÿ ïëàç ìà ñìå øè âà ëàñü â ïî òî ìñòâå è òåì ñà -
ìûì óòðà ÷è âà ëà ëþ áûå íà ñëå äñòâåí íûå èç ìå íå -
íèÿ, êî òî ðûå ìîã ëè âîç íèê íóòü ó ðî äè òå ëåé. Òî æå
ñà ìîå, íî îïè ðà ÿñü ïðè ýòîì íà ìà òå ìà òè ÷åñ êèå âû -
êëàä êè, ïû òàë ñÿ äî êà çàòü øîò ëà íäñêèé èí æå íåð
Äæåí êèí. Ïî åãî ðàñ ÷å òàì âû õî äè ëî, ÷òî âñÿ êîå
ïî ëåç íîå èç ìå íå íèå ïðè çíà êà ïðåä êîâ ïî ñòå ïåí íî
«ðàñ òâî ðÿ åò ñÿ» â ðÿ äó ïî êî ëå íèé ïî òîì êîâ è â êî -
íå÷ íîì ñ÷å òå óòðà ÷è âà åò ñÿ [3]. Èñõî äÿ èç ýòîãî ïî -
ëî æå íèå Äàð âè íà î òîì, ÷òî åñ òåñ òâåí íûé îò áîð â
ðÿ äó ïî êî ëå íèé êîí ñî ëè äè ðó åò «íå îïðå äå ëåí íûå»
ïî ëåç íûå íà ñëå äñòâåí íûå èç ìå íå íèÿ, òåðÿëî ïîä
ñî áîé ðå àëü íûå îñíî âà íèÿ, ïî ñêîëü êó ïóòü ñî çäà -
íèÿ íî âûõ âè äîâ (ïðè çíà êîâ) îðãà íèç ìîâ èëè ïî -
âû øå íèÿ ïðè ñïî ñîá ëåí íîñ òè óæå ñó ùåñ òâó þ ùèõ
ïîä ðà çó ìå âàë, ïî Äàð âè íó, äèñ êðåò íîñòü íà ñëåäñò-
âåí íî ãî ìà òå ðè à ëà.
Îïðå äå ëåí íûé îò âåò íà ïî äî áíûå âîç ðà æå íèÿ
ìîã ëà äàòü íà óêà î çà êî íî ìåð íîñ òÿõ íà ñëå äñòâåí -
íîñ òè è èç ìåí ÷è âîñ òè îðãà íèç ìîâ – ãå íå òè êà. Îä-
íà êî îíà âîç íèê ëà ïî çäíåå è åå ïåð âî íà ÷àëü íûé
âåð äèêò, îãëà øåí íûé â íà ÷à ëå ÕÕ âå êà, òàê æå
ïðåä ñòàâ ëÿë ñÿ óáè éñòâåí íûì äëÿ äàð âè íèç ìà [3].
Ãó ãî Äå Ôðèç, îäèí èç ïå ðâîîò êðû âà òå ëåé ìåí -
äå ëèç ìà, â îïû òàõ íà ýíî òå ðå îá îñíî âàë íà ëè ÷èå
«âèäî âûõ» ìó òà öèé. Îí óòâåð æäàë, ÷òî ïðî öåññ âè -
äî îá ðà çî âà íèÿ ÿâ ëÿ åò ñÿ îä íîðà çî âûì àê òîì è íå
ñâÿ çàí ñ äëè òåëü íûì äå éñòâè åì åñ òåñ òâåí íî ãî îò -
áî ðà, îá åñ ïå ÷è âà þ ùå ãî ïî ñòå ïåí íîå ïðè ñïî ñîá ëå -
íèå îðãà íèç ìîâ ê èçìå íÿ þ ùèì ñÿ ýêî ëî ãè ÷åñ êèì
óñëî âè ÿì. Èî ãàí íñåí â îïû òàõ íà ðàç ëè÷ íûõ ëè íè -
ÿõ ôà ñî ëè ñ ïî ìîùüþ ñòðî ãî ãî ñà ìî î ïû ëè òå ëÿ èç -
ó÷àë èç ìåí ÷è âîñòü ñå ìÿí. Èõ ìàñ ñà è âå ëè ÷è íà êî -
ëå áà ëèñü â êàæ äîé ëè íèè â ñî îò âå òñòâèè ñ êðè âîé
Ãà óñ ñà. Îäíà êî îò áîð ãî ðî øèí ïî âå ëè ÷è íå, íå -
ñìîò ðÿ íà íà ëè ÷èå èç ìåí ÷è âîñ òè ñå ëåê òè ðó å ìî ãî
ïðè çíà êà, îêà çàë ñÿ íå ýô ôåê òèâ íûì. Ýòî, ïî ìíå -
íèþ íå êî òî ðûõ ãå íå òè êîâ, óêà çû âà ëî íà áåñ ñè ëèå
îò áî ðà â ôîð ìî îá ðà çî âà òåëü íîì ïðî öåñ ñå.
Ïðî òèâ åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà ïû òà ëèñü òàê æå
ïî âåð íóòü çà êîí ãî ìî ëî ãè ÷åñ êèõ ðÿ äîâ èç ìåí ÷è -
âîñ òè, óòâåð æäàÿ ïðè ýòîì, ÷òî íà ëè ÷èå òàêîé èç-
ìåí÷è âîñ òè íå ñâÿ çà íî ñ äå éñòâè åì îò áî ðà, à îá óñ-
ëîâëå íî «îñî áûì» ïðè ðîä íûì ìå õà íèç ìîì, îïðå-
äå ëÿ þ ùèì ñòðî ãóþ ãî ìî ëî ãèþ ïðè çíà êîâ îñî áåé
ïðè òðàíñ ôîð ìà öèè èõ íà ñëå äñòâåí íî ãî ìà òå ðè à ëà.
È âñå æå êðè çèñ íûå îò íî øå íèÿ, âîç íèê øèå
ìåæ äó ãå íå òè êîé è äàð âè íèç ìîì, óäà ëîñü ïðå îäî -
ëåòü â ðåçóëüòàòå ñèí òåçà ýòèõ äâóõ ñî ñòàâ ëÿ þ ùèõ,
îá îñíî âàííîãî â ïè î íåð ñêîé ðà áî òå ×åò âå ðè êî âà
[4] è âî øåäøåãî â èñ òî ðèþ íà óêè ïîä íà çâà íè åì
ñèí òå çà òå î ðèè ýâî ëþ öèè (ÑÒÝ), èëè íå îäàð âè íèç -
ìà [5–7]. Èíîã äà åãî èìå íó þò ýâî ëþ öè îí íîé ãå íå -
òè êîé [7, 8]. Âàæ íóþ ðîëü â ðàç âè òèè äàí íî ãî íà -
ïðàâ ëå íèÿ ñûã ðà ëè èñ ñëå äî âà íèÿ Ôè øå ðà, Ðàé òà,
Õîë äåé íà, Äîá ðæàí ñêî ãî è Øìàëü ãà ó çå íà [5–7,
9–13]. Â ðàì êàõ ÑÒÝ áû ëè ñôîð ìó ëè ðî âà íû ïðåä -
ñòàâ ëå íèÿ îá ýëå ìåí òàð íîé ýâî ëþ öè îí íîé åäè íè -
öå – ïî ïó ëÿ öèè; ýëå ìåí òàð íîì ýâî ëþ öè îí íîì ÿâ -
ëå íèè – èç ìå íå íèè ãå íî òè ïè ÷åñ êî ãî ñî ñòà âà ïî ïó -
ëÿ öèè; ýëå ìåí òàð íîì ýâî ëþ öè îí íîì ìà òå ðè à ëå –
ìó òà öè ÿõ; ýëå ìåí òàð íûõ ýâî ëþ öè îí íûõ ôàê òî -
ðàõ – ìó òà öè îí íîì ïðî öåñ ñå, äðåé ôå ãå íîâ èëè ãå -
íå òè êî-àâ òî ìà òè ÷åñ êèõ ïðî öåñ ñàõ, èçî ëÿ öèè è åñ -
òåñ òâåí íîì îò áî ðå [5, 6, 9, 12, 14].
 ñî îò âå òñòâèè ñ ïî ëî æå íè ÿ ìè ÑÒÝ, âíóò ðè ïî -
ïó ëÿ öèé ïðî òå êà þò òàê íà çû âà å ìûå ìèê ðî ý âî ëþ -
öè îí íûå ïðî öåñ ñû, ôîð ìè ðó þ ùèå è ôèê ñè ðó þ -
ùèå â îò âåò íà ýêî ëî ãè ÷åñ êèå òðå áî âà íèÿ àäàï òèâ -
íóþ íîð ìó ãå íå òè ÷åñ êî ãî ïî ëè ìîð ôèç ìà. Äàí íûå
ïðî öåñ ñû â îñíîâ íîì îñó ùå ñòâëÿ þò ñÿ ïîä êîí òðî -
ëåì åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà – âå äó ùå ãî ôàê òî ðà ýâî -
ëþ öèè. Îäíà êî â íå êî òî ðûõ ñëó ÷à ÿõ, â ÷àñ òíîñ òè,
ïðè ðåç êèõ êî ëå áà íè ÿõ ÷èñ ëåí íîñ òè ïî ïó ëÿ öèé [4,
5] ãëàâ íàÿ ðîëü ìî æåò ïå ðå õî äèòü ê äðó ãî ìó ôàê òî -
339
×ÀÐËÇ ÐÎÁÅÐÒ ÄÀÐÂÈÍ
ðó ýâî ëþ öèè – äðåé ôó ãå íîâ [5, 10]. Èòî ãîì ìèê ðî -
ý âî ëþ öè îí íûõ ïðî öåñ ñîâ ÿâ ëÿ åò ñÿ âè äî îá ðà çî âà -
íèå, îñó ùå ñòâëÿ å ìîå ïðè íå ïîñ ðå äñòâåí íîì ó÷àñ -
òèè âñåõ óïî ìÿ íó òûõ âû øå ôàê òî ðîâ ýâî ëþ öèè âî
ãëà âå ñ åñ òåñ òâåí íûì îò áî ðîì [9, 10, 12, 14]. Êðî ìå
òî ãî, ïî ñòó ëè ðó åò ñÿ, ÷òî â îñíî âå ìàê ðî ý âî ëþ öè -
îí íûõ ïðî öåñ ñîâ, ïðî òå êà þ ùèõ íà ñâåðõ âè äî âûõ
ñèñ òå ìà òè ÷åñ êèõ óðîâ íÿõ, ëå æàò çà êî íî ìåð íîñ òè,
àíà ëî ãè÷ íûå ìèê ðî ý âî ëþ öè îí íûì, ò. å. ìåæ äó
óêà çàí íû ìè ñî áû òè ÿ ìè îò ñó òñòâó åò äå ìàð êà öè îí -
íàÿ ëè íèÿ è îíè ôàê òè ÷åñ êè ïðåä ñòàâ ëÿ þò ñî áîé
«äâå ñòî ðî íû îä íîé ìå äà ëè» [5, 10].
Îäíà êî âî âòî ðîé ïî ëî âè íå âå êà ìè íóâ øå ãî
÷åò êî îá îçíà ÷è ëèñü óçëî âûå ìî ìåí òû êðè çè ñà óæå
ñà ìîé ÑÒÝ. Âû ÿñ íè ëîñü, ÷òî íå îäàð âè íèçì íå ñïî -
ñî áåí óäîâ ëåò âî ðè òåëü íî îá ú ÿñ íèòü âîç íèê íî âå -
íèå ñëîæ íûõ ïðè çíà êîâ â ïðî öåñ ñå ýâî ëþ öèè îðãà -
íèç ìîâ; íå âïè ñû âà ëèñü â ïðåä ñòàâ ëå íèÿ íå îäàð âè -
íèç ìà î ðàâ íî ìåð íîì òå ÷å íèè ýâî ëþ öè îí íî ãî ïðî-
öåñ ñà è ïà ëå îí òî ëî ãè ÷åñ êèå äàí íûå, óêà çû âà þ ùèå
íà ðàç íîñ êî ðîñ òíîé õà ðàê òåð ôè ëî ãå íå çà; îñî áî
ïðè ñêîð áíûì îá ñòî ÿ ò åëüñòâîì äëÿ íå îäàð âè íèç ìà
îêà çà ëîñü òî, ÷òî ýì ïè ðè ÷åñ êàÿ áà çà, ïîä òâåð æäà þ -
ùàÿ âå äó ùóþ ðîëü îò áî ðà â ïðî öåñ ñå ôîð ìè ðî âà -
íèÿ è ðå îð ãà íè çà öèè ãå íå òè ÷åñ êîé ñòðóê òó ðû ïî -
ïó ëÿ öèé, áû ëà êðàé íå ñêóä íà [5, 14–16] è ñâî äè -
ëàñü çà ÷àñ òóþ ê íà áî ðó íå áîëü øî ãî êî ëè ÷åñ òâà
õðåñ òî ìà òèé íûõ ïðè ìå ðîâ [15]. Ê íèì îò íî ñè ëèñü
èí âåð ñè îí íûé ïî ëè ìîð ôèçì ó äðî çî ôè ëû [12], à
òàê æå ïî ëè ìîð ôèçì ïî ãå íó ñåð ïî âèä íîê ëå òî÷ íîé
àíå ìèè ó ÷å ëî âå êà [17] è ïî ãå íó ìå ëà íèç ìà ó áà áî -
÷åê [18, 19]. Âñå óêà çàí íûå ñëó ÷àè ãå íå òè ÷åñ êî ãî
ïî ëè ìîð ôèç ìà îá óñëîâ ëè âà ëèñü ñå ëåê òèâ íûì ïðå -
âîñ õî äñòâîì ãå òå ðî çè ãîò íàä îá å è ìè ãî ìî çè ãîò íû -
ìè ôîð ìà ìè.
Èìåí íî âîê ðóã òðåòü å ãî êðè çèñ íî ãî ïî ëî æå íèÿ
è ðàç âåð íó ëàñü êðàé íå îñòðàÿ äèñ êóñ ñèÿ, ïî ñêîëü -
êó îíî ñòà âè ëî ïîä ñî ìíå íèå âå äó ùóþ ðîëü åñ òåñ -
òâåí íî ãî îò áî ðà â èñ òî ðè ÷åñ êîì ôîð ìî îá ðà çî âà -
òåëü íîì ïðî öåñ ñå.
Ïî ìíå íèþ íå îäàð âè íèñ òà Ëå âîí òè íà [16] è ñî -
çäà òå ëÿ êîí êó ðè ðó þ ùåé ñ ÑÒÝ ýâî ëþ öè îí íîé òå î -
ðèè Êè ìó ðû [15], ìíî ãî ëåò íèå óñè ëèÿ èñ ñëå äî âà -
òå ëåé, íà ïðàâ ëåí íûå íà ñáîð äî êà çà òåëüñòâ, ïîä -
òâåð æäà þ ùèõ âå äó ùóþ ðîëü åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà
â ïðî öåñ ñå ôîð ìè ðî âà íèÿ ãå íå òè ÷åñ êî ãî ïî ëè ìîð -
ôèç ìà ïî ïó ëÿ öèé, íå óâåí ÷à ëèñü óñïå õîì. Ïðè
ýòîì îáå ñòî ðî íû åäè íî äóø íî óêà çû âà ëè íà øàò -
êîñòü ýì ïè ðè ÷åñ êîé áà çû, ÿâ ëÿ þ ùåé ñÿ îïî ðîé òå î -
ðå òè ÷åñ êî ãî ïî ñòó ëà òà íå îäàð âè íèç ìà î âå äó ùåé
ðî ëè îò áî ðà â óïî ìÿ íó òîì âû øå ïðî öåñ ñå. Îäíà êî
íà ýòîì èõ åäè íî äó øèå è çà êàí ÷è âà ëîñü.
Ëå âîí òèí áûë óáåæ äåí â òîì, ÷òî îò áîð íå ïîñ -
ðå äñòâåí íî ó÷àñ òâó åò â ôîð ìè ðî âà íèè ãå íå òè ÷åñ -
êî ãî ïî ëè ìîð ôèç ìà ïî ïó ëÿ öèé, íî íå ïó òåì ñå ëåê -
öèè îò äåëü íûõ ãå íîâ, à ïðÿ ìî âîç äå éñòâóÿ íà ãå íî -
òèï (êîí òåêñò) êàê öå ëîå [16]. Òà êèì îá ðà çîì, âñå
ìíî ãî ÷èñ ëåí íûå ïî ïûò êè óâÿ çàòü ôëóê òó à öèè êîí -
öåí òðà öèé òåõ èëè èíûõ àë ëå ëåé â ðàç ëè÷ íûõ ïî ïó -
ëÿ öè ÿõ ñ äå éñòâè åì êîí êðåò íûõ ñå ëåê òèâ íûõ ôàê -
òî ðîâ îí ñ÷è òàë áåñ ïëîä íû ìè. Ïî ìíå íèþ Ëå âîí -
òè íà, ïî äî áíûé ïîä õîä ñâÿ çàí ñ ñåðü åç íûì
ìå òî äî ëî ãè ÷åñ êèì çà áëóæ äå íè åì, çà êëþ ÷à þ ùåì ñÿ
â îøè áî÷ íîì îïðå äå ëå íèè öåí òðà ïðè ëî æå íèÿ ñå -
ëåê òèâ íûõ ñèë. Â ñî îò âå òñòâèè ñ åãî ïðåä ñòàâ ëå íè -
ÿ ìè, òà êî âûì ÿâ ëÿ åò ñÿ íå îò äåëü íî âçÿ òûé ãåí, à ãå -
íî òèï öå ëè êîì.
 ñâîþ î÷å ðåäü Êè ìó ðà ñ÷è òàë, ÷òî íå îäàð âè -
íèñ òû íå âåð íî îïðå äå ëÿ þò ðîëü è ìåñ òî åñ òåñ òâåí -
íî ãî îò áî ðà â ýâî ëþ öèè îðãà íèç ìîâ, çà êðåï ëÿÿ â
îñíîâ íîì çà íèì ôóíê öèþ «òâîð öà» ãå íå òè ÷åñ êî ãî
ïî ëè ìîð ôèç ìà ïî ïó ëÿ öèé [15]. Ïðè ýòîì îí óêà çû -
âàë íà êðàé íå îãðà íè ÷åí íîå ÷èñ ëî ôàê òîâ, ïîä òâåð -
æäà þ ùèõ ñà ìî íà ëè ÷èå è âå äó ùóþ ðîëü îò áî ðà â
ïðî öåñ ñå ôîð ìè ðî âà íèÿ ãå íå òè ÷åñ êî ãî ïî ëè ìîð -
ôèç ìà; ïîä ÷åð êè âàë, ÷òî òàì, ãäå åãî ðîëü â ýâî ëþ -
öèè ïðî ñìàò ðè âà åò ñÿ äîñ òà òî÷ íî ÷åò êî è îïðå äå -
ëåí íî, îá û÷ íî äå éñòâó åò îò ðè öà òåëü íûé îò áîð, íà -
ïðàâ ëåí íûé íà ýëè ìè íà öèþ îñî áåé, íå ñó ùèõ ãå íû,
ñó ùåñ òâåí íî ñíè æà þ ùèå èõ ïðè ñïî ñîá ëåí íîñòü;
ïðè âî äèë áîëü øîå êî ëè ÷åñ òâî äàí íûõ â ïî ëüçó ðå -
øà þ ùåé ðî ëè â âîç íèê íî âå íèè ãå íå òè ÷åñ êî ãî ïî -
ëè ìîð ôèç ìà ñòî õàñ òè ÷åñ êèõ ïðî öåñ ñîâ, îá óñëîâ -
ëè âà þ ùèõ çà êðåï ëå íèå â ïî ïó ëÿ öè ÿõ íå é òðàëü íûõ
èëè ñëà áî îò ðè öà òåëü íûõ ìó òà öèé.
Òà êèì îá ðà çîì, ïî ìíå íèþ Êè ìó ðû, îñíîâ íàÿ
ôóíê öèÿ îò áî ðà íà ïðàâ ëå íà ëèøü íà ïîä äåð æà íèå
ñó ùåñ òâó þ ùåé áè î ëî ãè ÷åñ êîé íîð ìû; äàí íàÿ
ôóíê öèÿ ÿâ ëÿ åò ñÿ îõðà íè òåëü íîé è åå ðîëü çà êëþ -
÷à åò ñÿ â êîí ñåð âà öèè ñëî æèâ øåé ñÿ ãå íå òè ÷åñ êîé
ñòðóê òó ðû ïî ïó ëÿ öèè. Ðå à ëè çó åò ñÿ îíà çà ñ÷åò ýëè -
ìè íè ðó þ ùå ãî äå éñòâèÿ îò áî ðà, óñòðà íÿ þ ùå ãî îò
340
ÂÀÃÈÍ Þ. Â.
ðàç ìíî æå íèÿ íî ñè òå ëåé âñåõ ñå ëåê òèâ íî çíà ÷è ìûõ
ìó òà öèé, ïî ñêîëü êó óêà çàí íûå ìó òà öèè, ÿâ ëÿ ÿñü
çà ÷àñ òóþ ôóíê öè î íàëü íî îò ðè öà òåëü íû ìè [5, 10,
12, 15, 20], ñó ùåñ òâåí íî ñíè æà þò äàð âè íîâ ñêóþ
ïðè ñïî ñîá ëåí íîñòü îñî áåé [5, 9, 20].
Ïðå î äî ëå íèå êðè çè ñà íå îäàð âè íèç ìà ñâÿ çà íî ñ
80-ìè ãã. ÕÕ âå êà. Îíî îçíà ìå íî âàëîñü ãëó áî êîé
ðå âè çè åé ÑÒÝ, íà øåä øåé ñâîå âû ðà æå íèå â íî âîì
ýâîëþöèîííîì ñèí òå çå (ÍÝÑ), îñó ùå ñòâëÿ å ìîì
ìåæ äó ýâî ëþ öè îí íîé ãå íå òè êîé è ãå íå òè êîé ðàç -
âè òèÿ [8, 21]. Ïî ìíå íèþ Ãèë áåð òà [8], äàí íûé ñèí -
òåç «ìî æåò ïðè âåñ òè ê ïå ðå îöåí êå íà øèõ ïðåä ñòàâ -
ëå íèé î ìå õà íèç ìàõ, ëå æà ùèõ â îñíî âå ýâî ëþ öè îí -
íî ãî èç ìå íå íèÿ è ðàç íî îá ðà çèÿ æè âîò íûõ». Åãî
îò ïðàâ íîé òî÷ êîé ÿâè ëèñü ðå çóëü òà òû èñ ñëå äî âà -
íèé Êèí ãà è Âèë ñî íà [22], óñòà íî âèâ øèõ, ÷òî ðàç -
ëè ÷èÿ ìåæ äó ñòðóê òóð íû ìè ãå íà ìè øèì ïàí çå è ÷å -
ëî âå êà – âè äîâ, ïðè íàä ëå æà ùèõ ê äâóì ðàç ëè÷ íûì
ñå ìå éñòâàì – ñî ñòàâ ëÿ þò îêî ëî 1 %. Ðå çóëü òà òû
ïî ëíî ãî ñåê âå íè ðî âà íèÿ ãå íî ìîâ ÷å ëî âå êà è øèì -
ïàí çå îêà çà ëèñü ïî ðà çè òåëü íî áëèç êè ìè ê äàí íîé
îöåí êå [23]. Êèíã è Âèë ñîí, îñíî âû âà ÿñü íà ðå çóëü -
òà òàõ ñâî èõ èñ ñëå äî âà íèé, ïðè øëè ê äîñ òà òî÷ íî
ðà äè êàëü íî ìó âû âî äó. Îí ãëà ñèë, ÷òî íà áëþ äà å -
ìûå ìåæ äó óêà çàí íû ìè âè äà ìè ñó ùåñ òâåí íûå
ìîð ôî ëî ãè ÷åñ êèå ðàç ëè ÷èÿ îá óñëîâ ëå íû, â îñíîâ -
íîì, ìó òà öè ÿ ìè ðå ãó ëÿ òîð íûõ ãå íîâ [22].
Ðàç âè âàÿ äàí íîå òå î ðå òè ÷åñ êîå ïî ëî æå íèå,
Ðýôô è Êîô ìåí [21] ïî ñòó ëè ðî âà ëè íà ëè ÷èå ó âû -
ñøèõ îðãà íèç ìîâ ìîð ôî ãå íå òè ÷åñ êèõ ïðî ãðàìì
îíòî ãå íå çà, ñî çäà âà å ìûõ åñ òåñ òâåí íûì îò áî ðîì íà
áà çå ñðàâ íè òåëü íî íå áîëü øî ãî êî ëè ÷åñ òâà ãå -
íîâ-ðå ãó ëÿ òî ðîâ, ôóíê öè î íè ðó þ ùèõ êàê ïå ðå êëþ -
÷à òå ëè àëü òåð íà òèâ íûõ ñî ñòî ÿ íèé èëè ïó òåé èõ
ðàç âè òèÿ. Ïî äîá íûé ìå õà íèçì óïðàâ ëå íèÿ îíòî ãå -
íå çîì ñïî ñî áåí îá åñ ïå ÷è âàòü ìîð ôî ëî ãè ÷åñ êèå èç -
ìå íå íèÿ, â òîì ÷èñ ëå è äîñ òà òî÷ íî áûñ òðûå (ñàëü -
òà öè îí íîå âè äî îá ðà çî âà íèå) â ãå î ëî ãè ÷åñ êîì ìàñ -
øòà áå âðå ìå íè [8, 21]. Â ðå çóëü òà òå ïðî èñ õî äÿò
ýâî ëþ öè îí íûå âçðû âû, ïðè âî äÿ ùèå ê âîç íèê íî âå -
íèþ íî âûõ ïëà íîâ ñòðî å íèÿ îðãà íèç ìîâ [24–30].
Âñå ãî â áè î ëî ãè ÷åñ êîé èñ òî ðèè çà ôèê ñè ðî âà íî 55
ïëà íîâ ñòðî å íèÿ îðãà íèç ìîâ, íî íà ñå ãî äíÿø íèé
äåíü èç íèõ ñî õðà íè ëîñü ëèøü 33 [27, 29, 31, 32].
Íî âûå ïëà íû ñòðî å íèÿ îðãà íèç ìîâ âîç íè êà þò
âñëå äñòâèå ìî äè ôè êà öèè ìîð ôî ãå íå òè ÷åñ êèõ ïðî -
ãðàìì ðàç âè òèÿ, êîí òðî ëè ðó þ ùèõ ôîð ìè ðî âà íèå
ïðåä øåñ òâó þ ùèõ èì ïëà íîâ [8, 21, 33]. Äàí íîå ïî -
ëî æå íèå íà øëî óáå äè òåëü íîå ïîä òâåð æäå íèå â ìî -
ëå êó ëÿð íî-ãå íå òè ÷åñ êèõ èñ ñëå äî âà íè ÿõ ïî ñëåä íèõ
ëåò, ðå çóëü òà òû êî òî ðûõ âû ÿ âè ëè íà ëè ÷èå îãðà íè -
÷åí íî ãî (íå áîëü øî ãî) êî ëè ÷åñ òâà êîí ñåð âà òèâ íûõ
ñèã íàëü íûõ ïó òåé, àê òèâ íî ó÷àñ òâó þ ùèõ â ìîð ôî -
ãå íå çå ó ïðåä ñòà âè òå ëåé âè äîâ, íà õî äÿ ùèõ ñÿ äðóã
îò äðó ãà íà ðàç ëè÷ íûõ ýâî ëþ öè îí íûõ ðàñ ñòî ÿ íè ÿõ
[33, 34].
 ñâîþ î÷å ðåäü, ñòðóê òóð íûå ãå íû, ïî ìíå íèþ
Ðýô ôà è Êîô ìå íà, èã ðà þò âå äó ùóþ ðîëü â ìî äè ôè -
êà öèè îñíîâ íî ãî òè ïà îíòî ãå íå çà ó ìåä ëåí íî ýâî -
ëþ öè î íè ðó þ ùèõ âè äîâ. Ýòîò ïðî öåññ íà õî äèò ñÿ
ïîä êîí òðî ëåì ìîù íî ãî ñòà áè ëè çè ðó þ ùå ãî îò áî ðà
è îñó ùå ñòâëÿ åò ñÿ ïó òåì «ïî ñòå ïåí íîé çà ìå íû âà -
ðè àí òíûõ àë ëå ëåé â ñî îò âå òñòâèè ñ ïðåä ñòàâ ëå íè ÿ -
ìè êëàñ ñè ÷åñ êîé òå î ðèè ýâî ëþ öèè» [21]. Ïîñ òó ëè -
ðî âàí íûé â ðàì êàõ ÍÝÑ ìå õà íèçì èñ òî ðè ÷åñ êî ãî
ðàç âè òèÿ îðãà íèç ìîâ â öå ëîì ñî âïà äà åò ñ ïðåä ñòàâ -
ëå íè ÿ ìè Øìàëü ãà ó çå íà îá ýâî ëþ öè îí íîì ïðî öåñ -
ñå êàê ñà ìîä âè æó ùåé ñÿ è ñà ìî ðå ãó ëè ðó þ ùåé ñÿ
ñèñ òå ìå [35, 36]. Îäíà êî Ðýôô è Êîô ìåí [21] ñó -
ùåñ òâåí íî îá îãà òè ëè ýòè ïðåä ñòàâ ëå íèÿ, ðàç ðà áî -
òàâ, â ÷àñ òíîñ òè, òå î ðå òè ÷åñ êîå ïî ëî æå íèå î ðàç -
ëè÷ íîé ðî ëè íî ñè òå ëåé íà ñëå äñòâåí íîé èí ôîð ìà -
öèè – ñòðóê òóð íûõ è ðå ãó ëÿ òîð íûõ ãå íîâ – â
ôè ëî ãå íå çå.
Èòàê, â ðàì êàõ ÍÝÑ óäà ëîñü ïðå îäî ëåòü êðè çèñ,
ïî ðîæ äåí íûé îãðà íè ÷åí íîñ òüþ íå êî òî ðûõ òå î ðå -
òè ÷åñ êèõ ïî ëî æå íèé ÑÒÝ. Ïðè ýòîì ñî õðà íèë ñÿ
îñíî âî ïî ëà ãà þ ùèé ïî ñòó ëàò, óíàñ ëå äî âàí íûé åùå
îò êëàñ ñè ÷åñ êî ãî äàð âè íèç ìà, î âå äó ùåé ðî ëè îò -
áî ðà â ìîð ôî ëî ãè ÷åñ êîé ýâî ëþ öèè îðãà íèç ìîâ [5,
9, 12, 21, 37]. Â ñî âðå ìåí íîé ðå äàê öèè ïîä íåé ïîä -
ðà çó ìå âà åò ñÿ äå éñòâèå åñ òåñ òâåí íî ãî îò áî ðà íà
óðîâ íå ôå íî òè ïîâ, íà öå ëåí íîå íà ïðå îá ðà çî âà íèå
íà ñëå äñòâåí íîé ïðî ãðàì ìû èí äè âè äó àëü íî ãî ðàç -
âè òèÿ îðãà íèç ìîâ êàê îò âå òà íà èç ìå íÿ þ ùè å ñÿ ýêî -
ëî ãè ÷åñ êèå òðå áî âà íèÿ [5, 8, 21, 38]. Ïî ìíå íèþ
ýâî ëþ öè î íèñ òîâ [5, 8, 21, 38, 39], ÷åì ðàíü øå â
îíòî ãå íå çå îñó ùå ñòâëÿ þò ñÿ óêà çàí íûå ïðå îá ðà çî -
âà íèÿ, òåì áîëü øèé ôîð ìî îá ðà çî âà òåëü íûé ýô -
ôåêò ìî æåò áûòü äîñ òèã íóò.
×àðëüç Äàð âèí ëþ áèë ãî âî ðèòü î ñå áå, êàê î ÷å -
ëî âå êå, óìå þ ùåì óäà÷ íî âêëà äû âàòü äåíü ãè [1]. Îí
341
×ÀÐËÇ ÐÎÁÅÐÒ ÄÀÐÂÈÍ
áûë ñ÷àñ òëèâ â áðà êå ñ Ýììîé Âåä æâóä, ñâî åé êó -
çè íîé è äî ÷åðüþ ëþ áè ìî ãî äÿ äè Äæî çà éå. Îäíîé
èç âàæ íåé øèõ öå ëåé åãî æèç íè ÿâ ëÿ ëîñü îá åñ ïå ÷å -
íèå ìà òå ðè àëü íî ãî áëà ãî ïî ëó ÷èÿ ñâî å ãî ìíî ãî ÷èñ -
ëåí íî ãî ñå ìå éñòâà. Íå çà äîë ãî äî ñìåð òè, ïî ñëå äî -
âàâ øåé â Äà ó íå 19 àï ðå ëÿ 1882 ãî äà, ëè÷ íîå ñî ñòî ÿ -
íèå Äàð âè íà îöå íè âà ëîñü â 280000 ôóí òîâ ñòåð-
ëèí ãîâ. Íå ìà ëóþ åãî ÷àñòü îí çà ðà áî òàë â ðå çóëü òà -
òå áèð æå âûõ îïå ðà öèé. Îäíà êî, êàê ïî êà çà ëî âðå -
ìÿ, ñà ìûì óäà÷ íûì âêëà äîì âå ëè êî ãî áè î ëî ãà ÿâè -
ëîñü ó÷å íèå îá ýâî ëþ öèè îðãà íèç ìîâ ïó òåì åñ òåñ -
òâåí íî ãî îò áî ðà. Ñîç äàí íûé èì èí òåë ëåê òó àëü íûé
ïðî äóêò äî ñèõ ïîð ïðè íî ñèò îãðîì íûå íà ó÷íûå
äè âè äåí äû.
ÑÏÈ ÑÎÊ ËÈ ÒÅ ÐÀ ÒÓ ÐÛ
1. Stone I. The origin: A biographical novel of Charles Darwin.–
New York : Doubleday, 1980.–743 p.
2. Darwin Ñh. On the Origin of Species by Means of Natural
Selection, or the Preservation of Favoured Races in the
Struggle for Life.–London: John Murray, 1859.–162 p.
3. Mednikov B. Darvinizm v XX veke–M.: Sovetskaya Rossi-
ya, 1975.–224 p.
4. Chetverikov S. S. O nekotorykh momentakh evolyutsionnogo
prozessa s tochki zreniya sovremennoy genetiki // Bull.
MOIP, biology.–1965.–4, N 1.–P. 33–74.
5. Timofeev-Resovskiy N. V., Voronzov N. N., Yablokov A. V.
Kratkiy ocherk teorii evolyutsii.–M.: Nauka, 1977.–297 s.
6. Shmal'gauzen I. I. Problemy darvinizma.–L.: Nauka, 1969.–
493 p.
7. Mayr E., Provine W. The evolutionary synthesis: perspec-
tives on the unification of biology.–Cambridge: Harvard
univ. press, 1980.–786 p.
8. Gilbert S. Developmental Biology.–M.: Mir, 1993.–Vol. 3.–
350 p.
9. Mayr E. Zoologicheskiy vid i evolyutsiya.–M.: Mir, 1968.–
597 p.
10. Shmal'gauzen I. I. Faktory evolyuzii. Teoriya stabiliziruyu-
schego otbora.–M.: Nauka, 1968.–451 p.
11. Dobzhansky Th. Genetics and the origin of species.–New
York: Columbia Univ. Press, 1937.–364 p.
12. Dobzhansky Th. Genetics of the evolutionary process.–New
York: Columbia Univ. Press, 1970.–505 p.
13. Fisher R. A. The genetical theory of natural selection.–
Oxford: Clarendon Press, 1930.–347 p.
14. Timofeev-Resovskiy N. V., Yablokov A. V., Glotov N. V.
Ocherk ucheniya o populyatsii.–M.: Nauka, 1973.–277 p.
15. Kimura M. The neutral theory of molecular evolution.–Cam-
bridge: Univ. press, 1985.–384 p.
16. Lewontin R. The genetic basis of evolutionary change.–New
York: Colambia Univ. press, 1974.
17. Efroimson V. P. Vvedenie v meditsinskuyu genetiku.–M.:
Nau- ka, 1969.–389 s.
18. Sheppard F. I. Estestvennyy otbor i nasledstvennost'.–M.:
Nauka, 1964.–214 p.
19. Ford E. B. Ecological genetics.–New York: Chapman & Hall,
1971.–410 p.
20. Mazer K. Biometricheskaya genetika–M.: Mir, 1985.–463 s.
21. Raff R., Kaufman T. Embryos, genes and evolution.–New
York: MacMillan, 1983.
22. King M. C., Wilson A. C. Evolution at two levels in humans
and chimpanzees // Sciånce.–1975.–188, N 4210.–P. 107–
116.
23. Cheng Z., Ventura M., She X. A genome-wide compa- rison
of recent chimpanzee and human segmental duplica- tions //
Nature.–2005.–437, N 7055.–P. 88–93.
24. Markov A. V. Novyy podchod k modelirovaniyu dinamiki
raznoobraziya fanerozoyskoy morskoy bioty // Zhurn. obsch.
biologii.–2001.–62, N 6.–P. 460–471.
25. Ponomarenko A. G. Dannye paleontologii o proischozhdenii
chlenistonogikh // Evolyutsionnye faktory formirovaniya
raznoobraziya zhivotnogo mira.–M.: KMK, 2005.–P. 146–
155.
26. Rozhnov S. V. Morfologicheskie zakonomernosti stanovleni-
ya i evolyuzii vysshich taksonov iglokozhikh // Evolyu-
tsionnye faktory formirovaniya raznoobraziya zhivotnogo
mira.–M.: KMK, 2005.–P. 156–170.
27. Ahlberg P. E., Clack J. A. A firm step from water to land //
Nature.–2006.–440, N 7085.–P. 747–749.
28. Belayeva N. V., Blagoderov V. A., Dmitriev V. Yu. History of
Insects.–Dordrecht: Kluwer Acad. Publ., 2002.–517 p.
29. Daeschler E. D., Shubin N. H.,. Jencins F. A., Jr. A Devonian
tetrapod-like fish and the evolution of the tetrapod body plan
// Nature.–2006.–440, N 7085.–P. 757–763.
30. Shubin N. H., Daeschler F. A., Jencins, Jr. The pectoral fin
of Tiktaalik roseae and origin of the tetrapod limb // Nature.–
2006.–440, N 7085.–P. 764–771.
31. Gould S. J., Schwartz K. V. Wonderfull life–New York: Nor-
ton. 1989.–395 p.
32. Margulis L. The live kingdoms.–San Francisco: Freeman,
1988.–467 p.
33. Gunbin K. V., Suslov V. V., Kolchanov N. A. Aromorfozy i
adaptivnaya molekulyarnaya evolyutsiya // Vestn. VOGiS.–
2007.–11, N 2.–P. 373–400.
34. Ney M. Molekulyarnaya evolyutsiya i filogenetika–Kyiv:
KV²Z, 2004.–404 p.
35. Shmal'gauzen I. I. Kiberneticheskie voprosy biologii.–Novo-
sibirsk: Nauka, 1968.–223 p.
36. Shmal'gauzen I. I. Problemy darvinizma.–L.: Nauka, 1969.–
493 p.
37. Pianka E. R. Evolutionary ecology.–New York: Harper and
Row, 1974.–356 p.
38. Dokinz R. Egoisticheskiy gen– M.: Mir, 1993.–316 s.
39. Severzov A. N. Etyudy po teorii evolyutsii.–Berlin: RSFSR,
1921.–312 p.
ÓÄÊ 001.92
Íàä³éøëà äî ðå äàêö³¿ 19.02.09
342
ÂÀÃÈÍ Þ. Â.
|