О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве
Збережено в:
| Дата: | 2006 |
|---|---|
| Автор: | |
| Формат: | Стаття |
| Мова: | Russian |
| Опубліковано: |
Інститут історії України НАН України
2006
|
| Назва видання: | Ruthenica |
| Теми: | |
| Онлайн доступ: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190506 |
| Теги: |
Додати тег
Немає тегів, Будьте першим, хто поставить тег для цього запису!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Цитувати: | О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве / А. Толочко // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 252-255. — Бібліогр.: 13 назв. — рос. |
Репозитарії
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-190506 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-1905062023-06-11T20:28:03Z О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве Толочко, А. Замітки 2006 Article О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве / А. Толочко // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 252-255. — Бібліогр.: 13 назв. — рос. 1995-0276 http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190506 ru Ruthenica Інститут історії України НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Russian |
| topic |
Замітки Замітки |
| spellingShingle |
Замітки Замітки Толочко, А. О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве Ruthenica |
| format |
Article |
| author |
Толочко, А. |
| author_facet |
Толочко, А. |
| author_sort |
Толочко, А. |
| title |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве |
| title_short |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве |
| title_full |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве |
| title_fullStr |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве |
| title_full_unstemmed |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве |
| title_sort |
о галицком боярине жирославе, его венце и убожестве |
| publisher |
Інститут історії України НАН України |
| publishDate |
2006 |
| topic_facet |
Замітки |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190506 |
| citation_txt |
О галицком боярине Жирославе, его венце и убожестве / А. Толочко // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 252-255. — Бібліогр.: 13 назв. — рос. |
| series |
Ruthenica |
| work_keys_str_mv |
AT toločkoa ogalickomboârinežiroslaveegovenceiubožestve |
| first_indexed |
2025-07-16T13:27:17Z |
| last_indexed |
2025-07-16T13:27:17Z |
| _version_ |
1837810255161982976 |
| fulltext |
Î ãàëèöêîì áîÿðèíå Æèðîñëàâå,
åãî âåíöå è óáîæåñòâå
Åùå â 1928 ã. Â. Í. Ïå ðåòö ïî ñòà âèë âîï ðîñ î òîì, êàê èñ òî ðè êó ñëå äó åò òðàê -
òî âàòü ñëó ÷àè, êîã äà åãî èñ òî÷ íèê ãî âî ðèò «÷ó æèì ÿçû êîì»:
×è ìîæ íà çà êîæ íèì ñëî âîì ëiòî ïè ñó, çà éîãî îïîâ iäàí íÿì ïðî ïîä i¿ — áà -
÷è òè ñïðàâæíi ïîä i¿, àáî — ÷è íå ìàºìî ìè ÷à ñîì çà ìiñòü ðå àëü íèõ ïî äié
ëèøå ãî òîâi ñòè ëiñòè÷íi ôîð ìó ëè, ùî ¿õ ëiòî ïè ñåöü çà ïî çè ÷èâ öiëêîì çi
ñâî éî ãî äæå ðå ëà, àáî òàêi, ùî âè íèê ëè ç áà æàí íÿ ëiòî ïèñ öÿ ïîä à òè äåùî
ïîä iáíå, àíà ëî ãi÷íå äî òîãî, ùî âií âè ÷è òàâ ó ñâî éî ìó äæå ðåëi. ßñíî, ùî
äî ñâiäîöòâ òà êî ãî õà ðàê òå ðó iñòî ðèê º ïî âèí íèé ñòà âè òè ñÿ äóæå îá å -
ðåæ íî1.
Èññëå äî âà òåëü íå ïðåä ëî æèë îä íî çíà÷ íî ãî îò âå òà, êàê íå ìî æåò åãî íà é òè è
ñî âðå ìåí íàÿ íà óêà. Â áîëü øè íñòâå ñâî åì èñ òî ðè êè ñêëîí íû ïðå íåá ðå ãàòü ïî èñ -
êà ìè ïî äî áíûõ ñëó ÷à åâ è óêëî íÿòü ñÿ îò îá ñóæ äå íèÿ óæå íà é äåí íûõ. Áî ëåå êîì -
ôîð òíûì ïðåä ñòàâ ëÿ åò ñÿ òðàê òî âàòü òåêñò ëå òî ïè ñè êàê íå ïîñ ðå äñòâåí íîå (õîòÿ
è íå âñåã äà âíÿò íîå) îò ðà æå íèå äå éñòâè òåëü íî ñî ñòî ÿâ øèõ ñÿ ñî áû òèé. Â îò âåò
èñ òî÷ íè êè íå ðåä êî çà âëå êà þò èñ ñëå äî âà òå ëÿ â çà ïàä íþ.
Ïîä 1226 ã., ïðî ñòàâ ëåí íîì â Èïàòü åâ ñêîì ñïèñ êå (è, âå ðî ÿò íî, äå éñòâè òåëü -
íî áëèç êî ê ýòî ìó ãîäó2), Ãà ëèö êî-Âî ëûí ñêàÿ ëå òî ïèñü ñî îá ùà åò î êëå âå òå áî ÿ -
ðè íà Æè ðîñ ëà âà íà Ìñòèñ ëà âà Ìñòèñ ëà âè ÷à: áóä òî áû òîò ñî áè ðàë ñÿ «èäòè â
ïîëå» è «ïðåä àòü» âñåõ ãà ëèö êèõ áîÿð ñâî å ìó òåñ òþ õàíó Êî òÿ íó «íà èç áèòüå»3.
 îò âåò áî ÿ ðå äå ìî íñòðà òèâ íî îò ú å õà ëè â Ïå ðå ìûøëü. Ìñòèñ ëàâ ïî ñëàë ê íèì
ñâî å ãî äó õîâ íè êà Òè ìî ôåÿ, îá ëè ÷èë Æè ðîñ ëà âà, âåð íóë áîÿð è çà òåì èç ãíàë Æè -
ðîñ ëà âà «îò ñåáå».
Ãíåâ íàÿ òè ðà äà ëå òî ïèñ öà ïðè âëåê ëà âíè ìà íèå Ë. Â. ×å ðåï íè íà, âû ïè ñàâ øå ãî
ôðàã ìåíò ïî ëíîñ òüþ, íî îñòà âèâ øå ãî åãî áåç îá ñóæ äå íèÿ4 è À. È. Ãåí ñåð ñêî ãî,
ïðè âåä øå ãî åå â êà ÷åñ òâå ïðè ìå ðà ïà òå ðè ÷åñ êî ãî ñòè ëÿ â ÃÂë, íî íå óñòà íî âèâ -
øå ãî åå èñ òî÷ íè êà5. Ñóäÿ ïî êîì ìåí òè ðî âàí íî ìó èç äà íèþ ÃÂë, èñ òî ðè êîâ â
ýòîì ñî îá ùå íèè ïðè âëå êà åò àá ñóð äíîñòü îá âè íå íèÿ è íå îïðàâ äàí íàÿ îá ñòîÿ -
òåëü ñòâàìè ïà íè ÷åñ êàÿ ðå àê öèÿ áîÿð6. È òî, è äðó ãîå, âïðî ÷åì, óäà÷ íî îá ú ÿñ íÿ -
åò ñÿ êî âà ðñòâîì èí òðè ãà íà Æè ðîñ ëà âà. Ìåæ äó òåì, ïðî áëå ìû ñ ýòèì òåê ñòîì ãî -
ðàç äî áî ëåå ñåðü åç íûå.
Íà ÷àòü ñ òîãî, ÷òî, êàê óòâåð æäà åò ëå òî ïè ñåö, áî ÿ ðå
mè äî øà â çåì ëþ Ïå ðå ìûø ëåñ êlþ. â ãîðû Êà âî êà ñüñêèz ðåê øå âî Îó ãî -
ðüñêûz. íà ð›êl Äíåïðú.
Ýòà ÷ðåç âû ÷àé íî ñòðàí íàÿ ëî êà ëè çà öèÿ Ïå ðå ìûø ëÿ ïî ÷å ìó-òî íå ïðè âëå êà ëà
âíè ìà íèÿ èñ òî ðè êîâ. À ìåæ äó òåì ýòî — ïðÿ ìàÿ öè òà òà íà ÷àëü íûõ ñòðà íèö Ïî -
âåñ òè âðå ìåí íûõ ëåò, ãäå ñðå äè ïå ðå ÷íÿ âîñ òî÷ íî åâ ðî ïåé ñêèõ ðåê ÷è òà åì:
252 ÇÀ̲ÒÊÈ
Äó íàè Äíåïðú. è Êàâü êà ñè èñ êûz ãîðû. ðåê øå Îó ãî ðüñêûz7.
Àâòîðà ÃÂë, çíàâ øå ãî î ðàñ ïî ëî æå íèè Ïå ðå ìûø ëÿ â ïðåä ãîðü ÿõ Êàð ïàò («Óãîð -
ñêèõ ãîð»), âåð íî, ïðè âëåê óäîá íûé ñëó ÷àé ïðè âåñ òè ïèñü ìåí íûé èñ òî÷ íèê, è îí,
îñî áî íå çà äó ìû âà ÿñü, âû ïè ñàë çà ïîì íèâ øèé ñÿ åìó òåêñò. Ýòî äîë æíî ñèã íà ëè çè -
ðî âàòü, ÷òî ñî ñòàâ ëÿÿ îò ÷åò î Æè ðîñ ëà âå, äðåâ íèé ïè ñà òåëü áûë îñî áåí íî âíè ìà -
òå ëåí ê âîç ìîæ íîñ òè âêëþ ÷èòü â ðàñ ñêàç ðå çóëü òà òû ñâî èõ ïðåä û äó ùèõ ÷òå íèé.
Çà âåð øà åò ñÿ èñ òî ðèÿ î ïðåä à ò åëüñòâå è èç ãíà íèè Æè ðîñ ëà âà äè àò ðè áîì ïðî -
òèâ áî ÿ ðè íà, ïåð âàÿ ÷àñòü êî òî ðî ãî ñðàâ íè âà åò åãî ñ Êà è íîì, âòî ðàÿ æå ðåç êî îá -
ëè ÷è òåëü íî õà ðàê òå ðè çó åò ñà ìîå ëè÷ íîñòü Æè ðîñ ëà âà. Èìåí íî âòî ðàÿ ÷àñòü
ïðåä ñòàâ ëÿ åò äëÿ íàñ îñî áåí íûé èí òå ðåñ, òàê êàê ñó ùåñ òâó åò ìíå íèå, ÷òî îíà îò -
ðà æà åò êà êèå-òî ðå à ëèè ãà ëèö êîé ïî ëè òè êè.
Âîò ýòîò òåêñò:
mòóäl âû ãíàíú. èäå êî Èçzñëàâl. á› áî ëlêà âûè ëüñò›ö íà ðå ÷åíú. è
âñèõú ñòðî ïîò ëè âåå. è ëîæü ïëàìfíú âñå è ìå íè òûè wöìŽü äîá ðûìú. lá -
îæü ñòâî. âîç áðàí føå çëîál åãî. ëúæåþ ïè òà øåñf zçûêú åãî. íî
ìläðîñ òèþ âîç ëî æà øå â›ðl íà ëæþó. êðàñ føåñf ëåñ òüþ ïà÷å â›íöà.
ëæå è ìåí›öü çàíå ïðå ëùà øå. íå òîê ìî ÷þ æèõú íî è ñâî èõú âîç ëþá ëå -
íû(õ). èìå íèf ðàäè ëîæü. òîãî áî ä›ëf æà äà øå áûòè l Èçfñëà âà.
Ýòà õà ðàê òå ðèñ òè êà ïðè âëåê ëà âíè ìà íèå À. À. Ãîð ñêî ãî, ñïðà âåä ëè âî îò ìå -
òèâ øå ãî åå íå âíÿò íîñòü. Ìíî ãîå òóò íå ïî íÿò íî: «íè ÷å ãî íå èç âåñ òíî î çíà ìå íè -
òîì îòöå Æè ðîñ ëà âà, íå ÿñ íî, êà êèì âåí öîì ìîã áî ÿ ðèí ãîð äèòü ñÿ ìåíü øå, ÷åì
ëåñ òüþ»8. Èññëå äî âà òåëü ðå øèë, ÷òî îò íî ñè ìàÿ ê áî ÿ ðè íó, õà ðàê òå ðèñ òè êà íå
ïîä äà åò ñÿ äå øèô ðîâ êå. Íàï ðî òèâ, ïå ðå àä ðå ñî âàâ åå êíÿ çþ Èçÿñ ëà âó (ïîä êî òî -
ðûì À. À. Ãîð ñêèé ïî íè ìà åò îä íî ãî èç ñû íî âåé Ìñòèñ ëà âà Ìñòèñ ëà âè ÷à Óäàò -
íî ãî9), èñ ñëå äî âà òå ëþ, êàê åìó êà æåò ñÿ, óäà åò ñÿ íà é òè ñìûñë è îò äåëü íûõ ÷àñ -
òåé, è âñåé õà ðàê òå ðèñ òè êè â öå ëîì:
Åñëè äî ïóñ òèòü, ÷òî ðå÷ü èäåò îá Èçÿñ ëà âå, è ÷òî ýòîò ïî ñëåä íèé — ñûí
Ìñòèñ ëà âà Ãà ëèö êî ãî, âñå âñòà íåò íà ñâîè ìåñ òà: Æè ðîñ ëàâ çà õî òåë ñëó -
æèòü Èçÿñ ëà âó, òàê êàê òîò òàê-æå ëæèâ è ëüñòèâ, êàê îí (ýòè êà ÷åñ òâà
Èçÿñ ëà âà ïðî ÿ âÿò ñÿ ïî çæå, êîã äà îí íà ðó øèò ñî þç íè ÷åñ êèé äî ãî âîð ñ Äà -
íè è ëîì Ðî ìà íî âè ÷åì); çíà ìå íè òûé è “äîá ðûé” îòåö — Ìñòèñ ëàâ Ìñòèñ -
ëà âè÷, òîëü êî ÷òî îò ñòî ÿâ øèé ñâîå äîá ðîå èìÿ, “âå íåö” — ñèì âîë êíÿ -
æåñ êîé âëàñ òè. Ïîä “óáî æåñ òâîì”, ìå øàâ øèì “çëî áå”, ìî æåò èìåòü ñÿ
â âèäó îò ñó ò ñòâèå ó Èçÿñ ëà âà ïðî ÷íîé îïî ðû íà Ðóñè, â ðå çóëü òà òå ÷åãî
îí áûë âñåã äà âû íóæ äåí îïè ðàòü ñÿ íà èíî çåì íûå ñèëû — ïî ëîâ öåâ, âåí ã -
ðîâ, òà òàð10.
Óâû, òà êàÿ ïå ðå àä ðå ñîâ êà íå âîç ìîæ íà: êà êî âû áû íè áûëè ëè÷ íûå êà ÷åñ òâà
êíÿ çÿ Èçÿñ ëà âà, ëå òî ïè ñåö íå äâóñ ìûñ ëåí íî óêà çû âà åò, ÷òî õà ðàê òðèñ òè êà îò íî -
ñèò ñÿ èìåí íî ê Æè ðîñ ëà âó, è èìåí íî èç-çà ïå ðå ÷èñ ëåí íûõ ñâî èõ äîñ òî èíñòâ òîò
õî òåë ñëó æèòü Èçÿñ ëà âó (òîãî áî ä›ëf æà äà øå áûòè l Èçfñëà âà).
ÇÀ̲ÒÊÈ 253
Îñòðî óì íàÿ ðàñ øèô ðîâ êà, ñëå äî âà òåëü íî, îêà çû âà åò ñÿ ìíè ìîé è òåêñò ïî-
ïðå æíå ìó îçà äà ÷è âà åò èñ ñëå äî âà òå ëÿ ñâî è ìè çà ãàä êà ìè.
Íå âîç ìîæ íî ïðè íÿòü ïðåä ëî æå íèå À. À. Ãîð ñêî ãî è ïî äðó ãèì îñíî âà íè ÿì.
Âî îá ùå ãî âî ðÿ, ó ïî ñòî ÿí íî ãî è âíè ìà òåëü íî ãî ÷è òà òå ëÿ ÃÂë ñî âðå ìå íåì âû ðà -
áà òû âà åò ñÿ ïðè âû÷ êà çà ÷èñ ëÿòü ïî äî áíî ãî ðîäà ôðàã ìåí òû — ñòðà äà þ ùèå èç -
áû òî÷ íîé âû ÷óð íîñ òüþ ñòè ëÿ èëè æå íå âïîë íå âíÿò íûå — ê ïî òåí öè àëü íûì çà -
è ìñòâî âà íè ÿì èç õðî íîã ðà ôè ÷åñ êîé ëè òå ðà òó ðû. Òà êàÿ îñòî ðîæ íîñòü, ê êî òî ðîé
ïðè çû âàë Â. Í. Ïå ðåòö, îêà çû âà åò ñÿ íå ëèø íåé, èáî ÷àùå âñå ãî îêîí ÷à òåëü íàÿ
ïðî âåð êà äå éñòâè òåëü íî óñòà íàâ ëè âà åò, ÷òî ôðàã ìåíò ïðåä ñòàâ ëÿ åò ñî áîé ëèáî
ïðÿ ìóþ öè òà òó, ëèáî ïà ðàô ðàç.
Òàê ñëó ÷è ëîñü è â íà øåì ñëó ÷àå. Õà ðàê òå ðèñ òè êà (áûòü ìî æåò, äå éñòâè òåëü íî
«ëüñòè âî ãî») áî ÿ ðè íà Æè ðîñ ëà âà îêà çû âà åò ñÿ ïðàê òè ÷åñ êè äîñ ëîâ íîé öè òà òîé èç
âòî ðîé êíè ãè Èó äåé ñêîé âîé íû Èî ñè ôà Ôëà âèÿ. Ýòî ñà ìîå íà ÷à ëî 21 ãëà âû. Ñð.:
ïî òîìú âúñòà íà èw ñè ôà, ìqæú í›êòî èìå íåìú èwàŽííú. ëè lèíú ñíŽú
ëlêà âûè ëüñòåöü íà ðî ÷èòú. è âñ›õú ñòðîï òèâ›è. ëîæü ïëà ìåí›íú. íî íå
èì›íèòú ò›ìQæå è äî ìíî ãà âðå ìå íè, láî æåñ òâî âúçQáðàífºòü çëîál ºãî.
è ëæåþ ïè òà øåñf zçûêú ºãî. íî ìqäðîñ òèþ âúçëî æà øå â›ðq íà ëîæè. è
êðàñ føåñf ëºñò¿þ ïà÷å â›íöà. ëè öåì›ðåöü æå âðúõîâ í¿è âå ëè÷ føåñf.
çàíå ïðå ëùà øå íå òîê ìî òqæ(ä)èõú. íî m ñâîè(õ) áëèæ íèõú, âúçëþá ëå -
íû(õ). èì›í¿à ðàäè êðî âî ïè èöü. âî èíq æà äà øå áîë ìà, è òîãî ðàäè ñúáðà
wêðúñòú ñåáå. è áûøà ïî äî áíè ºìl (408â, 1–18)11.
Êàê âè äèì, íè «âå íåö», íè «óáî æåñ òâî» íå èìå þò íè êà êî ãî îò íî øå íèÿ ê Èçÿñ -
ëà âó è âî îá ùå ê ïî ëè òè ÷åñ êîé ñè òó à öèè íà Ðóñè. Ïî ñó ùåñ òâó, åäè íñòâåí íîå ðå -
äàê öè îí íîå èç ìå íå íèå, äî ïó ùåí íîå àâ òî ðîì ýòîé ÷àñ òè ÃÂë â òåê ñòå öè òà òû, ñî -
ñòî èò â çà ìå íå «íå èì›íèòú» íà, âå ðî ÿò íî, áî ëåå ïîä õî äÿ ùåå ïî ëî æå íèþ Æè ðî -
ñ ëà âà «âñå è ìå íè òûè wöìŽü äîá ðûìú»12. Êðî ìå ýòîé ïîä ðîá íîñ òè (êî òî ðóþ ìû è
òàê áû ïðåä ïî ëà ãà ëè áåç âñÿ êî ãî îñî áåí íî ãî òåê ñòà) íè ÷å ãî èí äè âè äó àëü íî ãî â
õà ðàê òå ðèñ òè êå Æè ðîñ ëà âà, óâû, íåò.
Ïî âñåì ïðè çíà êàì ýïè çîä âû ãëÿ äèò âñòàâ êîé â ïåð âî íà ÷àëü íûé òåêñò, çà êàí -
÷è âà ÿñü õà ðàê òåð íîé ôðà çîé ïå ðå õî äà: ìû æå íà ïðåä íåå âîç âðà òè õîìñf. Âî
ìíî ãèõ ñëó ÷à ÿõ öè òà òû èç õðî íîã ðà ôà îá íà ðó æè âà þò ñÿ èìåí íî âî âñòàâ íûõ òåê -
ñòàõ. Ýòà, ñëå äî âà òåëü íî, òàê æå ïðè íàä ëå æèò òîìó æå íà ÷è òàí íî ìó àâ òî ðó, ÷òî
ïî çâî ëÿë ñåáå àíà ëî ãè÷ íûå (ò. å. ñ öè òà òà ìè èç õðî íîã ðà ôà) âñòàâ êè â òåê ñòû ñâî -
èõ ïðåä øåñ òâåí íè êîâ.
Ñòà ðà íè ÿ ìè Â. Í. Ïå ðåò öà è À. Ñ. Îðëî âà â ñâîå âðå ìÿ áûë ñî ñòàâ ëåí, õîòÿ è íå
èñ ÷åð ïû âà þ ùèé, íî äî âîëü íî çíà ÷è òåëü íûé êà òà ëîã çà è ìñòâî âà íèé â ÃÂë èç õðî -
íîã ðà ôà, ðàñ øè ðåí íûé â ïî ñëåä íåå âðå ìÿ áëà ãî äà ðÿ èç ûñ êà íè ÿì Ò. Â. Âèë êóë è
Ê. Â. Êè ðè ÷åí êî13. Ê ñî æà ëå íèþ äëÿ èñ òî ðè êà, õà ðàê òå ðèñ òè êà ãà ëèö êî ãî áî ÿ ðè íà
Æè ðîñ ëà âà ãîä íà ëèøü äëÿ ïî ïîë íå íèÿ ýòî ãî ñïèñ êà åùå îäíèì ïðè ìå ðîì.
1 Çáiðíèê ²ñòî ðè÷ íî-ôiëî ëî ãi÷íî ãî âiääiëó ÓÀÍ. ¹ 76. Þâiëåé íèé çáiðíèê íà ïî øà íó àêàä.
Ì. Ñ. Ãðó øå âñüêî ãî. Ê., 1928. ×. II. Ñ. 213.
254 ÇÀ̲ÒÊÈ
2 Ãðó øå âñüêèé Ì. Õðî íî ëîã iÿ ïîä ié Ãà ëèöü êî-Âî ëè íñüêî¿ ëiòî ïè ñè. Mittheilungen der Sev -
cenko- Geselschaft der Wissenschaften in Lemberg. 1901, Bd. XLI, III. S. 20.
3 ÏÑÐË 2: 747–748.
4 Ñì.: ×å ðåï íèí Ë. Â. Ëå òî ïè ñåö Äà íè è ëà Ãà ëèö êî ãî. Èñòî ðè ÷åñ êèå çà ïèñ êè. Ò. 12. 1941. Ñ. 229.
5 Ãåí ñüî ðñüêèé À. ². Ãà ëèöü êî-Âî ëè íñüêèé ëiòî ïèñ. Ëåê ñè÷íi, ôðà çå î ëîãi÷íi òà ñòè ëiñòè÷íi
îñîá ëè âîñòi. Ê., 1961. Ñ. 230.
6 Ãà ëèöü êî-Âî ëè íñüêèé ëiòî ïèñ. Äîñëiäæåí íÿ, òåêñò, êî ìåí òàð. Çà ðåä. Ì. Ô. Êîò ëÿ ðà. Ê.,
2002. Ñ. 194–195.
7 ÏÑÐË 2: 3. Àâòîð ÃÂë öè òè ðó åò èìåí íî Èïàòü åâ ñêóþ âåð ñèþ ÏÂË, â Ëàâ ðåí òüåâ ñêîì ñïèñêå
âìåñ òî «Äíåïð», âå ðî ÿò íî, áî ëåå ïðà âèëü íîå «Äíåñòð» (ÏÑÐË 1: 3).
8 Ãîð ñêèé À. À. Ðóñ ñêèå çåì ëè â Õ²²²–Õ²V ââ. Ïóòè ïî ëè òè ÷åñ êî ãî ðàç âè òèÿ. Ì., 1996. Ñ. 15–16.
9 Îòìå ÷ó, ÷òî ýòî îòî æäå ñòâëå íèå ïðî áëå ìà òè÷ íî, òàê êàê ïî êî èò ñÿ íà äâóñ ìûñ ëåí íîì ïå ðå ÷íå
êíÿ çåé â ñòàòüå 1231 ã. Ëàâð. (ÏÑÐË 1: 457). Êðî ìå òîãî, ïðåä ïî ëà ãàÿ, ÷òî Èçÿñ ëàâ — ñûí
Ìñòèñ ëà âà Ìñòèñ ëà âè ÷à, òðóä íî îá ú ÿñ íèòü, ïî ÷å ìó èìåí íî ê ñûíó óáå ãà åò è íà õî äèò ó íåãî
çà ùè òó îêëå âå òàâ øèé îòöà Æè ðîñ ëàâ.
10 Ãîð ñêèé À. À. Ðóñ ñêèå çåì ëè â Õ²²²–Õ²V ââ. Ñ. 16.
11 «Èñòî ðèÿ èó äåé ñêîé âîé íû» Èî ñè ôà Ôëà âèÿ. Äðåâ íå ðóñ ñêèé ïå ðå âîä. Ò. 1. Èçä. ïîäã. À. À.
Ïè÷ õàä çå, È. È. Ìà êå å âà, Ã. Ñ. Áà ðàí êî âà, À. À. Óòêèí. Ì., 2004. Ñ. 198. Äëÿ ïðî ÿñ íå íèÿ äî -
âîëü íî ñëîæ íîé ìå òà ôî ðè êè äðåâ íå ðóñ ñêî ãî òåê ñòà ïðè âå äó ïå ðå âîä íà ñî âðå ìåí íûé ÿçûê:
«1. Â òî âðå ìÿ, êîã äà Èî ñèô âû øå î ïè ñàí íûì îá ðà çîì ïðà âèë Ãà ëè ëå åé, ïðî òèâ íåãî îá ú ÿ âèë -
ñÿ ïðî òèâ íèê â ëèöå ñûíà Ëåâè, Èî àí íà èç Ãèñ õà ëû — ïðî íûð ëè âåé øå ãî è êî âàð íåé øå ãî èç
âëè ÿ òåëü íûõ ëþ äåé, êî òî ðûé â ãíóñ íîñ òè íå èìåë ñåáå ïî äî áíî ãî. Âíà ÷à ëå îí áûë áå äåí, è
ýòî îò ñó òñòâèå ñðåäñòâ åùå äîë ãîå âðå ìÿ ëå æà ëî êàì íåì ïðå òêíî âå íèÿ íà ïóòè åãî çëî äå éñòâà;
íî çàòî îí âñåã äà áûë ãî òîâ ñî ëãàòü è â ñî âåð øå íñòâå âëà äåë èñ êó ññòâîì äå ëàòü ñâîþ ëîæü
ïðàâ äî ïî äîá íîé; îá ìàí îí ñ÷è òàë äîá ðî äå òåëüþ è ïî ëüçî âàë ñÿ èì ïðî òèâ ëó÷ øèõ ñâî èõ äðó -
çåé. Îí ïðè òâî ðÿë ñÿ ÷å ëî âå êî ëþ áè âûì, íî â äå éñòâè òåëü íîñ òè áûë äî êðàé íîñ òè êðî âî æà äåí
èç êî ðûñ òî ëþ áèÿ; âñåã äà îí íî ñèë ñÿ ñ âû ñî êè ìè ïëà íà ìè, íî ñòðî èë èõ âñåã äà íà ñâî èõ ãíóñ -
íûõ ïëó òîâ ñêèõ ïðî äåë êàõ. Íà ÷àâ ñâîþ êàðü å ðó ñ îá ûê íî âåí íî ãî ðàç áîé íè êà, çà íè ìà þ ùå ãî ñÿ
ñâî èì ðå ìåñ ëîì íà ñî áñòâåí íûé ðèñê, îí âñêî ðå íà øåë ñåáå òî âà ðè ùåé, íå óñòó ïàâ øèõ åìó â
ñìå ëîñ òè, ñíà ÷à ëà íå ìíî ãèõ, à ñ òå ÷å íè åì âðå ìå íè âñå áîëü øå è áîëü øå. Îí íå ïðè íè ìàë íè
îä íî ãî, êî òî ðî ãî ìîæ íî áûëî áû ëåã êî ïî áî ðîòü, à âû áè ðàë ñåáå èñ êëþ ÷è òåëü íî ëþ äåé, îò ëè -
÷àâ øèõ ñÿ êðåï êèì òå ëîñ ëî æå íè åì, ðå øè ìîñ òüþ è âî åí íîé îïûò íîñ òüþ. Òàê äî âåë îí ñâîþ
øàé êó äî ÷å òû ðåõñîò ÷å ëî âåê, ñî ñòî ÿâ øèõ áîëü øåé ÷àñ òüþ èç áåã ëå öîâ èç îá ëàñ òè Òèðà è òà -
ìîø íèõ äå ðå âåíü. Ñ íèìè îí, ãðà áÿ âåç äå, øíû ðÿë ïî âñåé Ãà ëè ëåå, âîç áóæ äàÿ ìíî ãèõ, íà õî -
äèâ øèõ ñÿ â òî ìè òåëü íîì îæè äà íèè ïðåä ñòî ÿ ùåé âîé íû».
12 Îñòàëü íûå îò ëè ÷èÿ ñóòü ñëå äñòâèÿ îøè áîê, ñð. íà ðå ÷åíú âìåñ òî íà ðî ÷èòú; ëæå è ìåí›öü âìåñ -
òî ëè öåì›ðåöü; ñòðî ïîò ëè âåå âìåñ òî ñòðîï òèâ›è.
13 Ê. Â. Êè ðè ÷åí êî íå äàâ íî ïðåä ïî ëî æè ëà, ÷òî äî âîëü íî ðåä êîå âû ðà æå íèå «lñìîò ðå òè âå ðåìf
ïî äî áíî/lãîä íî» (ÏÑÐË 2: 772, 859, 861), âå ðî ÿò íî, èìå åò ñâî èì èñ òî÷ íè êîì àíà ëî ãè÷ íûå
ôîð ìó ëû èç Èñòî ðèè èó äåé ñêîé âîé íû (äîê ëàä «Ëiòå ðà òóðíi äæå ðå ëà äå ÿ êèõ ëè òî âñüêèõ ñþ æå -
òiâ ó Ãà ëèöü êî-Âî ëè íñüêî ìó ëiòî ïèñi», ïðî ÷è òàí íûé 15 äå êàá ðÿ 2005 ã. â «Êè å âî-ðóñ êîì ñå ìè -
íà ðå» Èíñòè òó òà èñ òî ðèè Óêðà è íû ÍÀÍ Óêðà è íû). Â ñà ìîì äåëå, ó Ôëà âèÿ ýòî äî âîëü íî óñòîé -
÷è âàÿ ôîð ìó ëà, óïîò ðåá ëåí íàÿ íå ðàç: âèäf âð›ìf lãîä íî 358ã 40–41; íà lãîä íî âðåìf ïðè -
øåä Qøþ 378a 7–8; wáð›òú zêî lãî(ä)íî âð›ìf 407à 36–37; lçðåâ ñå âðåìf lãîä íî 471â 19;
âèä›âú âðåìf lãîä íî ñîá› 370â 40–41; âðåìf lãîä íî îáð›òQøå 466â 10–11. Ïðè ìå ÷à òåëü íî,
÷òî îäèí èç ñëó ÷à åâ (ºãäà âð›ìf lãîä íî áläåòú) íà õî äèò ñÿ íà òîé æå îá îðîò íîé ñòî ðî íå ëèñ -
òà — 408ã — ÷òî è èí òå ðå ñó þ ùèé íàñ òåêñò ñ õà ðàê òå ðèñ òè êîé Èî àí íà, çà è ìñòâî âàí íûé â ÃÂë.
Àëåêñåé Òîëî÷êî
ÇÀ̲ÒÊÈ 255
|