Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей
Gespeichert in:
| Datum: | 2006 |
|---|---|
| 1. Verfasser: | |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Russian |
| Veröffentlicht: |
Інститут історії України НАН України
2006
|
| Schriftenreihe: | Ruthenica |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190509 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей / А. Плахонин // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 260-267. — Бібліогр.: 26 назв. — рос. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-190509 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-1905092023-06-11T20:29:30Z Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей Плахонин, А. Замітки 2006 Article Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей / А. Плахонин // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 260-267. — Бібліогр.: 26 назв. — рос. 1995-0276 http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190509 ru Ruthenica Інститут історії України НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Russian |
| topic |
Замітки Замітки |
| spellingShingle |
Замітки Замітки Плахонин, А. Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей Ruthenica |
| format |
Article |
| author |
Плахонин, А. |
| author_facet |
Плахонин, А. |
| author_sort |
Плахонин, А. |
| title |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей |
| title_short |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей |
| title_full |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей |
| title_fullStr |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей |
| title_full_unstemmed |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей |
| title_sort |
некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких ростиславичей |
| publisher |
Інститут історії України НАН України |
| publishDate |
2006 |
| topic_facet |
Замітки |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/190509 |
| citation_txt |
Некоторые наблюдения над символикой сфрагистических памятников галицких Ростиславичей / А. Плахонин // Ruthenica. — 2006. — Т. 5. — С. 260-267. — Бібліогр.: 26 назв. — рос. |
| series |
Ruthenica |
| work_keys_str_mv |
AT plahonina nekotoryenablûdeniânadsimvolikojsfragističeskihpamâtnikovgalickihrostislavičej |
| first_indexed |
2025-07-16T13:27:31Z |
| last_indexed |
2025-07-16T13:27:31Z |
| _version_ |
1837810269562077184 |
| fulltext |
Íåêîòîðûå íàáëþäåíèÿ
íàä ñèìâîëèêîé ñôðàãèñòè÷åñêèõ ïàìÿòíèêîâ
ãàëèöêèõ Ðîñòèñëàâè÷åé*
 òî âðå ìÿ êàê áóë ëû áîëü øåé ÷àñ òè êíÿ æåñ êèõ äè íàñ òèé Ðþ ðè êî âè ÷åé èç âåñ -
òíû íàì â äå ñÿò êàõ, åñëè íå â ñî òíÿõ ýê çåì ïëÿ ðîâ, ñî ñòî ÿ íèå èç ó÷å íîñ òè ñôðà -
ãèñ òè ÷åñ êèõ ïà ìÿò íè êîâ ãà ëèö êèõ Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé ìîæ íî îõà ðàê òå ðè çî âàòü êàê
ñâî å îá ðàç íîå áå ëîå ïÿò íî â êíÿ æåñ êîé ñôðà ãèñ òè êå Äðåâ íåé Ðóñè. Ñîã ëàñ íî
ôóí äà ìåí òàëü íî ìó Ñâî äó äðåâ íå ðóñ ñêèõ ïå ÷à òåé, ñ ïåð âîé ãà ëèö êîé äè íàñ òè åé
ìîæ íî ñ îïðå äå ëåí íîé äî ëåé âå ðî ÿò íîñ òè ñâÿ çàòü ëèøü äâå èëè òðè èç ìíî ãèõ
òû ñÿ÷ ó÷òåí íûõ â íåì áóëë1. Îòíî ñè òåëü íàÿ ðåä êîñòü íà õî äîê ïå ÷à òåé íà òåð ðè -
òî ðèè Ãà ëèö êîé çåì ëè îá ú ÿñ íÿ åò ñÿ, ïðå æäå âñå ãî, áî ëåå ñëà áîé àð õå î ëî ãè ÷åñ -
êîé èç ó÷åí íîñ òüþ åå ãî ðîä ñêèõ öåí òðîâ â ñðàâ íå íèè ñ Íîâ ãî ðî äîì, Êè å âîì èëè
×åð íè ãî âîì, à òàê æå íå äîñ òà òî÷ íûì âíè ìà íè åì ê ïî ëè òè ÷åñ êîé èñ òî ðèè ïåð âîé
ãà ëèö êîé äè íàñ òèè, ñïå öè àëü íî êî òî ðîé äî íå äàâ íå ãî âðå ìå íè áûëà ïî ñâÿ ùå íà
ëèøü îäíà ñòàòüÿ íà ÷à ëà ÕÕ â.2
Ýòîò ïðî áåë ìîæ íî âîñ ïîë íèòü áëà ãî äà ðÿ ïðè âëå ÷å íèþ ìà òå ðè à ëîâ èç ÷àñ ò -
íûõ êîë ëåê öèé Óêðà è íû, êî òî ðûå, êàê äî êà çû âà åò ïðàê òè êà ïî ñëåä íèõ ëåò, ñî -
äåð æàò çíà ÷è òåëü íîå êî ëè ÷åñ òâî ïå ÷à òåé, äî ñèõ ïîð íå èç âåñ òíûõ èñ ñëå äî âà òå -
ëÿì.  íå êî òî ðûõ ñëó ÷à ÿõ íà õîä êè â òà êèõ êîë ëåê öè ÿõ íå ïîä âåð æå íû ãëàâ íî ìó
íå äîñ òàò êó ÷àñ òíûõ ñî áðà íèé, — îíè â òîé èëè èíîé ñòå ïå íè ïàñ ïîð òè çè ðî âà íû,
÷òî çíà ÷è òåëü íî îá ëåã ÷à åò èõ îòî æäå ñòâëå íèå. Èìåí íî â îä íîé èç òà êèõ ÷àñ òíûõ
êîë ëåê öèé, íå äàâ íî îïóá ëè êî âàí íîé, íàì óäà ëîñü ðàç ûñ êàòü íå ñêîëü êî ýê çåì -
ïëÿ ðîâ ïå ÷à òåé, êî òî ðûå âîç ìîæ íî ñâÿ çàòü ñ íå êî òî ðû ìè ïðåä ñòà âè òå ëÿ ìè äè -
íàñ òèè Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé. Ðå÷ü èäåò î êîë ëåê öèè Ð. Â. Ñàâ âî âà, êà òà ëîã êî òî ðîé åå
âëà äå ëåö íå äàâ íî ðàç ìåñ òèë íà Èíòåð íåò- ñàé òå Ï. Ã. Ãàé äó êî âà3; è ñ êî òî ðîé
íàì íå ñêîëü êî ðà íåå óäà ëîñü ïî çíà êî ìèòü ñÿ áëà ãî äà ðÿ ëþ áåç íîñ òè âëà äåëü öà.
Óïî ìÿ íó òàÿ èí òåð íåò-ïóá ëè êà öèÿ ñî äåð æèò íå òîëü êî èçî áðà æå íèÿ ïå ÷à òåé è
èõ îïè ñà íèå, íî è íå áîëü øîå èñ ñëå äî âà íèå, â êî òî ðîì Ð. Â. Ñàâ âîâ ñäå ëàë ïî -
ïûò êó èõ àò ðè áó öèè. Íàøå èñ ñëå äî âà íèå ïî ñâÿ ùå íî íå òîëü êî íå êî òî ðûì àñ ïåê -
òàì ìå òî äè êè ýòèõ àò ðè áó öèé, íî è íà áëþ äå íè ÿì îá ùå èñ òî ðè ÷åñ êî ãî õà ðàê òå ðà.
Ñðå äè îïóá ëè êî âàí íûõ Ð. Â. Ñàâ âî âûì ïå ÷à òåé ïÿòü âîç ìîæ íî àò ðè áó òè ðî âàòü
êàê ïå ÷à òè ãà ëèö êèõ Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé. Ýòè ïå ÷à òè ïðî èñ õî äÿò èç îä íî ãî ðå ãè î íà —
Äó íà å âåö êî ãî ðà éî íà Õìåëü íèö êîé îá ëàñ òè (ëèøü âòî ðîé ýê çåì ïëÿð îä íîé èç
ýòèõ íà õî äîê ïðî èñ õî äèò èç ×åð íî âèö êîé îá ëàñ òè). Íà õîä êè äà òè ðó þò ñÿ 2001 è
2003 ãã. Ê ñî æà ëå íèþ, ìû òàê è íå ñìîã ëè ïî ëó ÷èòü îò âåò íà âîï ðîñ, ïðî èñ õî äÿò
ëè ýòè ïå ÷à òè èç îä íî ãî èëè ðàç íûõ àð õå î ëî ãè ÷åñ êèõ êîì ïëåê ñîâ. ×å òû ðå èç
260 ÇÀ̲ÒÊÈ
* Áëà ãî äà ðþ Ñåð ãåÿ Ïè âî âà ðî âà è Âà ëå ðèÿ Íå ÷è òàé ëî çà öåí íûå ïîä ñêàç êè ïðè îá ñóæ äå íèè
ýòîé ñòàòüè; Ðîñ òèñ ëà âà Ñàâ âî âà çà âîç ìîæ íîñòü ïî çíà êî ìèòü ñÿ ñ ìà òå ðè à ëà ìè åãî êîë ëåê öèè.
Íå ìå íåå áåñ öåí íûì äëÿ àâ òî ðà ñòà ëè ìà òå ðè à ëû è ïîä ñêàç êè Ôå äî ðà Óñïåí ñêî ãî è Äà ðè ó øà
Äîì áðîâ ñêî ãî.
ïÿòè áóëë íà õî äÿò ñåáå ïà ðàë ëå ëè â Ñâî äå
àê òî âûõ ïå ÷à òåé Äðåâ íåé Ðóñè, òðè èç íèõ
îò òèñ íå íû, î÷å âèä íî, ñ òåõ æå ìàò ðèö, ÷òî è
óæå îïóá ëè êî âàí íûå â Ñâî äå.
Êàê îò ìå ÷å íî âûøå, â ñâî åé ïóá ëè êà öèè
Ð. Â. Ñàâ âîâ äå ëà åò ïî ïûò êó àò ðè áó öèè
îïóá ëè êî âàí íûõ áóëë. Òàê, ïå ÷àòü ñ èçî -
áðà æå íè åì Èî àí íà Ïðåä òå ÷è è íàä ïèñüþ íà
îá ðàò íîé ñòî ðî íå «Ãîñ ïî äè ïî ìî çè ðàáó
ñâî å ìó Èî àí íó» îí ñâÿ çû âà åò ñî çâå íè ãî -
ðîä ñêèì è ïå ðå ì ûøëüñêèì êíÿ çåì Âî ëî äà -
ðåì Ðîñ òèñ ëà âè ÷åì. Êàê ñïðà âåä ëè âî çà ìå -
òèë Ð. Â. Ñàâ âîâ, óïî ìÿ íó òàÿ ïå ÷àòü îò òèñ -
íå íà ñ òîé æå ìàò ðè öû, ÷òî è áóë ëà ¹ 121â
Ñâî äà, ïðî èñ õî äÿ ùàÿ èç ×åð íè ãîâ ñêîé îá -
ëàñ òè. Îò ñåáÿ äî áà âèì, ÷òî èç âåñ òíû è íå ñêîëü êî äðó ãèõ âà ðè àí òîâ ìàò ðè öû
áóë ëû âëà äåëü öà ýòîé ïå ÷à òè, — ¹ 110 è 121ã Ñâî äà, ïðî èñ õî äÿ ùèå èç Íîâ ãî ðî -
äà è Êè å âà4.
Íà õîä êà ñðà çó äâóõ ýê çåì ïëÿ ðîâ èç Õìåëü íèö êîé è ×åð íî âèö êîé îá ëàñ òåé, äå -
é ñòâè òåëü íî, äàåò íàì îñíî âà íèå èñ êàòü âëà äåëü öà ýòèõ ïå ÷à òåé ñðå äè êíÿ çåé
ýòî ãî ðå ãè î íà. Ññû ëà ÿñü íà ïðåä ïî ëî æå íèå Ë. Â. Âîé òî âè ÷à î òîì, ÷òî êðåñ òèëü -
íûì èìå íåì Âî ëî äà ðÿ áûëî Èî àíí5, ñäå ëàí íîå íà îñíî âà íèè ïî ãðå áå íèè êíÿ çÿ â
ïî ñòðî åí íîì èì õðà ìå Èî àí íà â Ïå ðå ìûø ëå, Ð. Â. Ñàâ âîâ è ïðè øåë ê âû âî äó î
ïðè íàä ëåæ íîñ òè ýòîé ïå ÷à òè Âî ëî äà ðþ Ðîñ òèñ ëà âè ÷ó.
Îäíà êî òà êàÿ àò ðè áó öèÿ íå êà æåò ñÿ íàì áåñ ñïîð íîé. Ïåð âîå è ãëàâ íîå, — ó
íàñ íåò íè êà êèõ îñíî âà íèé ñ÷è òàòü, ÷òî ïðè êðå ùå íèè Âî ëî äàðü áûë íà ðå ÷åí
èìåí íî Èî àí íîì. Õðàì â ÷åñòü ñâ. Èî àí íà Ïðåä òå ÷è, çà âåð øåí íûé â Ïå ðå ìûø ëå
â ãîäû åãî ïðàâ ëå íèÿ, áûë, ñêî ðåå âñå ãî, çà ëî æåí åùå åãî ñòàð øèì áðà òîì Ðþ ðè -
êîì6. Âî-âòî ðûõ, íà õîä êà äâóõ ýê çåì ïëÿ ðîâ ïå ÷à òåé ýòîé ãðóï ïû â Ïîä íåï ðîâüå
è åùå îä íîé â Íîâ ãî ðî äå ïîä òàë êè âà åò íàñ ê òîìó, ÷òî áû ïî èñ êàòü âëà äåëü öà
ýòèõ ïå ÷à òåé ñðå äè êíÿ çåé, òåñ íåå ñâÿ çàí íûõ ñ ïîëè òè ÷åñ êîé æèç íüþ Ðó ñè.
Âñïîì íèì, ÷òî Âî ëî äàðü, ñåâ â Ïå ðå ìûø ëå, ïå ðå ñòàë èí òå ðå ñî âàòü ñÿ ñî áû òè ÿ -
ìè â Êè å âå. Îí íå óïî ìè íà åò ñÿ ñðå äè ó÷àñ ò íè êîâ íè îä íî ãî êíÿ æåñ êî ãî ñúåç äà,
äàæå Ëþ áåö êî ãî, â êî òî ðîì ïðè íè ìàë ó÷àñ òèå åãî ìëàä øèé áðàò Âà ñèëü êî; à î
áðà÷ íûõ ñâÿ çÿõ Âî ëî äà ðÿ íàì íè ÷å ãî íå èç âåñ ò íî. Ñ äðó ãîé ñòî ðî íû, ñðå äè âñåõ
Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé âíè ìà íèå èñ ñëå äî âà òå ëÿ ïðå æäå âñå ãî äîë æåí áûë áû îá ðà òèòü
íà ñåáÿ äðó ãîé êíÿçü — Èî àíí Âà ñèëü êî âè÷7. Îí íå òîëü êî íî ñèë õðèñ òè àí ñêîå
èìÿ Èî àíí, íî è áûë æå íàò íà äî ÷å ðè ÷åð íè ãîâ ñêî ãî è êèåâñêî ãî êíÿ çÿ Âñå âî ëî äà
Îëüãî âè ÷à8, ÷òî ìîã ëî áû îá ú ÿñ íèòü íà õîä êè â ×åð íè ãî âå è Êè å âå. Íå êî òî ðàÿ àð õà è÷ -
íîñòü ôîð ìó ëÿ ðà ïå ÷à òè, — íà ëè ÷èå áëà ãî æå ëà òåëü íîé íàä ïè ñè, íå ìî æåò ñëó æèòü
àð ãó ìåí òîì ïðî òèâ âîç ìîæ íîñ òè òà êîé àò ðè áó öèè, ïî ñêîëü êó óæå èç âåñ òíû ýê çåì -
ïëÿ ðû òà êèõ áóëë, äà òè ðó å ìûå 20-ìè ãã. Õ²² â.9
ÇÀ̲ÒÊÈ 261
121 â
Ïå÷àòü èç êîëëåêöèè Ð. Â. Ñàâîâà,
îòñóòñòâóþùàÿ â ñâîäå
Îäíà êî íàøå èñ ñëå äî âà íèå íå ïî ñâÿ ùå íî
èñ êëþ ÷è òåëü íî ïå ðå ñìîò ðó àò ðè áó öèè ïå -
÷à òåé èç êîë ëåê öèè Ð. Â. Ñàâ âî âà. Ñèñ òå ìà -
òè çè ðóÿ ýòè è äðó ãèå ýê çåì ïëÿ ðû ïå ÷à òåé èç
ïóá ëè êà öèè êîë ëåê öèè Ð. Â. Ñàâ âî âà, à òàê -
æå ïå ÷à òè èç Ïîä íåñ òðîâüÿ, ó÷òåí íûå â
Ñâî äå, íàì, êàê êà æåò ñÿ, óäà ëîñü ïîä ìå òèòü
íå êî òî ðóþ çà êî íî ìåð íîñòü. Âñå 100 ïðî -
öåí òîâ êíÿ æåñ êèõ ïå ÷à òåé (ò. å. ïå ÷à òåé ñ
èçî áðà æå íè åì äâóõ ñâÿ òûõ10), ïðî èñ õî äÿ -
ùèõ èç ýòî ãî ðå ãè î íà, ñî äåð æàò èçî áðà æå -
íèå ñâ. Èî àí íà Ïðåä òå ÷è. Íà 80 ïðî öåí òàõ
èç íèõ îä íî âðå ìåí íî ïî ìå ùå íî èçî áðà æå -
íèå ñâ. Âà ñè ëèÿ Êå ñà ðèé ñêî ãî. Ïîñ ëåä íÿÿ
ãðóï ïà ïå ÷à òåé ïðî èñ õî äèò èñ êëþ ÷è òåëü íî
èç Âîñ òî÷ íî ãî Ïîä íåñ òðîâüÿ — ðå ãè î íà
âëè ÿ íèÿ òå ðå á îâëüñêèõ Âà ñèëü êî âè ÷åé.
Òà êèì îá ðà çîì, îñòàâ ëÿÿ â ñòî ðî íå âîï -
ðî ñû àò ðè áó öèè äðó ãèõ áóëë êîë ëåê öèè, ìû
çà èí òå ðå ñî âà ëèñü âîï ðî ñîì î âîç ìîæ íîñ òè
çà êðåï ëå íèÿ çà Ðîñ òèñ ëà âè ÷à ìè â êà ÷åñ òâå
ñâî å îá ðàç íî ãî (ðî äî âî ãî èëè çå ìåëü íî ãî)
ãå ðàëü äè ÷åñ êî ãî çíà êà èçî áðà æå íèÿ ñâ. Èî -
àí íà è, ñî îò âå òñòâåí íî, çà Âà ñèëü êî âè ÷à -
ìè — ñâ. Èî àí íà è ñâ. Âà ñè ëèÿ. Âîï ðîñ î çà -
êðåï ëå íèè îïðå äå ëåí íûõ èçî áðà æå íèé â
êà ÷åñ òâå ãå ðàëü äè ÷åñ êèõ ñèì âî ëîâ îò äåëü -
íûõ âåò âåé Ðþ ðè êî âè ÷åé óæå ïîä íè ìàë ñÿ â
ëè òå ðà òó ðå. Ðå÷ü èäåò íå î ìåñ òíûõ âà ðè àí -
òàõ òðè- èëè äâó çóá öåâ, à î ãè ïî òå çå È. È. Òðî ôè ìî âà î çà êðåï ëå íèè «ïðî öâåò -
øå ãî êðåñ òà» â êà ÷åñ òâå ãå ðàëü äè ÷åñ êî ãî çíà êà ãî ðî äåí ñêèõ êíÿ çåé Õ²² â.11
 ñâîå âðå ìÿ òà êóþ âîç ìîæ íîñòü îò ðè öàë Ñ. Â. Áå ëåö êèé12, åãî ìûñëü ðàç äå ëÿ åì
è ìû. Íà ðÿ äó ñ äðó ãîé õðèñ òè àí ñêîé ñèì âî ëè êîé, êðåñò èç äàâ íà ÿâ ëÿ åò ñÿ ÷àñ òüþ
ãå ðàëü äè ÷åñ êèõ èçî áðà æå íèé. Îäíà êî åãî óíè âåð ñàëü íîñòü, øè ðî êîå èñ ïîëü çî -
âà íèå, â ÷àñ òíîñ òè è «ïðî öâåò øå ãî» êðåñ òà, â äå êî ðà òèâ íîì îôîð ìëå íèè õðà -
ìîâ, æåí ñêèõ óêðà øå íè ÿõ è ò. ï. èñ êëþ ÷à åò âîç ìîæ íîñòü åãî ïðè ñâî å íèÿ îò äåëü -
íîé âåò âüþ Ðþ ðè êî âè ÷åé â êà ÷åñ òâå ãå ðàëü äè ÷åñ êî ãî çíà êà13.
Íåëü çÿ ñî ãëà ñèòü ñÿ è ñ ïðåä ïî ëî æå íè åì îá óñòî ÿâ øèõ ñÿ ïà ðàõ èìåí, ê êî òî -
ðîé ïðè áåã, â ÷àñ òíîñ òè, è Ð. Â. Ñàâ âîâ, ÷òî áû ñâÿ çàòü îäíó èç ïå ÷à òåé ñ èçî áðà -
æå íè åì ñââ. Âà ñè ëèÿ è Èî àí íà ñ Âëà äè ìèð êîì Âî ëî äà ðå âè ÷åì.
Ïðåä ïî ëî æå íèå î ñó ùåñ òâî âà íèè óñòî ÿâ øèõ ñÿ ïàð èìåí äå ëà åò ñÿ, êàê ïðà âè -
ëî, íà îñíî âà íèè åäè íñòâåí íî ãî ïðå öå äåí òà ñî âïà äå íèÿ ñâåò ñêèõ è õðèñ òè àí -
262 ÇÀ̲ÒÊÈ
110
121ã
227
227Àà
233áá
ñêèõ èìåí Âëà äè ìè ðà-Âà ñè ëèÿ Ñâÿ òîñ ëà âè ÷à è Âëà äè ìè ðà-Âà ñè ëèÿ Âñå âî ëî äî -
âè ÷à Ìî íî ìà õà. Ñóäÿ ïî âñå ìó, â Äðåâ íåé Ðóñè òàê è íå ñëî æè ëàñü ïðàê òè êè
óñòî ÿâ øèõ ñÿ ïàð èìåí, è èìå íà äà âà ëèñü ïî ñâÿò öàì â ïðåä å ëàõ îïðå äå ëåí íî ãî
«êíÿ æåñ êî ãî» èìå íîñ ëî âà (êî òî ðûé ó êàæ äîé èç âåò âåé Ðþ ðè êî âè ÷åé èìåë ñâîè
íå êî òî ðûå îñî áåí íîñ òè). Òàê, ïî íå ïîë íûì ñâå äå íè ÿì äðåâ íå ðóñ ñêèõ èñ òî÷ íè -
êîâ, íàì èç âåñ òíû ïÿòü âà ðè àí òîâ êðåñ òèëü íûõ èìåí ê êíÿ æåñ êî ìó èìå íè Âëà -
äè ìèð, ïÿòü — ê Ìñòèñ ëàâ, øåñòü — ê Îëåã, ñåìü — ê Ñâÿ òîñ ëàâ, è öå ëûõ îäèí -
íàä öàòü — ê Âñå âî ëîä. Âïðî ÷åì, íå òàê äàâ íî À. Ô. Ëèò âè íà è Ô. Á. Óñïåí ñêèé
âñå æå âû äå ëè ëè íå ñêîëü êî ïàð èìåí, íà è áî ëåå ÷àñ òî ïî âòî ðÿ å ìûõ â êíÿ æåñ êîì
èìå íîñ ëî âå: Âëà äè ìèð-Âà ñè ëèé, Ìñòèñ ëàâ-Ôå äîð, Ðîñ òèñ ëàâ-Ìè õà èë, Ñâÿ òî -
ñëàâ- Íèêîëàé, Èãîðü-Ãå îð ãèé, Âëà äè ìèð-Äìèò ðèé, îãðà íè ÷èâ èõ óïîò ðåá ëå íèå
íà ñëå äî âà íè åì òðà äè öèé âíóò ðè îò äåëü íûõ âåò âåé ðîäà Ðþ ðè êî âè ÷åé14. Íå ìîã -
ëî ëè áûòü óïîò ðåá ëå íèå, âñëåä çà Âëà äè ìè ðîì Ñâÿ òûì, èìå íè Âà ñè ëèé â êà ÷åñ -
òâå êðåñ òèëü íî ãî äëÿ Âëà äè ìèð êà Âî ëî äà ðå âè ÷à ïî ïûò êîé ïî èñ êà íî âûõ ðî äî -
âûõ òðà äè öèé Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé, ðàíî, åùå âî âòî ðîé ïî ëî âè íå Õ² â., âû äå ëèâ øèõ -
ñÿ èç òîã äà îò íî ñè òåëü íî åäè íî ãî ðîäà Ðþ ðè êî âè ÷åé?  ýòîì ñâå òå ëþ áî ïûò íî,
÷òî ñòàð øèé ñûí Ðîñ òèñ ëà âà Âëà äè ìè ðî âè ÷à ïî ëó ÷èë èìÿ ìè ôè ÷åñ êî ãî îñíî âà -
òå ëÿ äè íàñ òèè Ðþ ðè êà, óæå ïî çà áû òîå (èëè òîëü êî íå äàâ íî ïî ÿ âèâ øå å ñÿ â ëå òî -
ïèñ íîé ãå íå à ëî ãèè ðóñ ñêèõ êíÿ çåé), ÷åì, ñî áñòâåí íî, êàê áû çà êëà äû âà ëàñü äè -
íàñ òè ÷åñ êàÿ èñ òî ðèÿ íî âî ãî, óæå ñà ìîñ òî ÿ òåëü íî ãî êíÿ æåñ êî ãî êëà íà15. Âïðî -
÷åì, âîç ìîæ íîñòü èìå íî âà íèÿ Âëà äè ìèð êà Âî ëî äà ðå âè ÷à Âà ñè ëè åì îñòà åò ñÿ â
ðàç äå ëå äî ãà äîê è òðå áó åò äî ïîë íè òåëü íîé àð ãó ìåí òà öèè16. Âåäü åùå îäíèì,
ïðàâ äà íå íå ïðå î äî ëè ìûì, ïðå ïÿ òñòâè åì íà ðå ÷å íèÿ Âëà äè ìèð êà Âà ñè ëè åì áûëî
òî, ÷òî íà ìî ìåíò åãî êðå ùå íèÿ áûë æèâ åãî äÿäÿ Âà ñèëü êî Ðîñ òèñ ëà âè÷.
Èìÿ Èî àíí áûëî ïî ïó ëÿð íûì ñðå äè Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé, åãî íî ñè ëè äâà ïðåä ñòà âè -
òå ëÿ ýòî ãî ðîäà — Èâàí Âà ñèëü êî âè÷ è Èâàí Ðîñ òèñ ëà âè÷. Áî ëåå òîãî, îáà ýòè
ñëó ÷àÿ — íà è áî ëåå ðàí íèå ïðè ìå ðû, êîã äà ó Ðþ ðè êî âè ÷åé èìÿ Èî àíí áûëî îä -
íî âðå ìåí íî ðî äî âûì è õðèñ òè àí ñêèì17.
Åùå îäíèì àð ãó ìåí òîì â ïî ëüçó íà øå ãî ïðåä ïî ëî æå íèÿ ÿâ ëÿ åò ñÿ òîò ôàêò, ÷òî
ãëàâ íû ìè õðà ìà ìè Ïå ðå ìûø ëÿ è Ãà ëè ÷à — äâóõ ãëàâ íûõ ñòî ëîâ Ðîñ òèñ ëà âè -
÷åé — áûëè õðà ìû, ïî ñâÿ ùåí íûå ñâ. Èî àí íó (â Ãà ëè ÷å ïðè öåð êâè ñâ. Èî àí íà ñó -
ùåñ òâî âàë ìî íàñ òûðü; ìû çíà åì ÷òî íå òîëü êî â õðà ìå Áî ãî ðî äè öû, íî è çäåñü
õî ðî íè ëè êíÿ çåé, — òàê, çäåñü áûë ïî õî ðî íåí Ðîñ òèñ ëàâ «Áåð ëàä ÷è÷»18).
Êà çà ëîñü áû, íàøå âíè ìà íèå äîë æíî áûëî áû ïðè âëå÷ü è òî îá ñòî ÿ ò åëüñòâî,
÷òî ïî ïðåä ïî ëî æå íèþ Ë. Â. Âîé òî âè ÷à ñòàð øèé ñûí Ðî ìà íà Ìñòèñ ëà âè ÷à, ïû -
òàâ øå ãî ñÿ îñíî âàòü ñëå äó þ ùóþ ïî ñëå Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé ãà ëèö êóþ äè íàñ òèþ, ïî -
ëó ÷èë íå òè ïè÷ íîå äëÿ âî ëûí ñêîé âåò âè Ìñòèñ ëà âè ÷åé õðèñ òè àí ñêîå èìÿ Èî -
àíí19. Òàê íà çû âà åò «êî ðî ëÿ Ðóñè» (ò. å. Äà íè è ëà Ðî ìà íî âè ÷à) â ñâî åì ïî ñëà íèè
ïàïà Èííî êåí òèé IV20. Â îò íî øå íèè âòî ðî ãî õðèñ òè àí ñêî ãî èìå íè Äà íè è ëà âîç -
íè êà þò îïðàâ äàí íûå ñî ìíå íèÿ. Ïðè ìå ÷à òåëü íî, ÷òî â óïî ìÿ íó òûõ ïàï ñêèõ ïî -
ñëà íè ÿõ èìÿ Èî àíí âñòðå ÷à åò ñÿ â ïèñü ìàõ, ñî ñòàâ ëåí íûõ â Ëè î íå â ìàå 1246 ã.
 äàëü íåé øåé ïå ðå ïèñ êå, íà ÷è íàÿ ñ 1247 ã., Èííî êåí òèé IV óïîò ðåá ëÿ åò óæå èñ -
ÇÀ̲ÒÊÈ 263
êëþ ÷è òåëü íî èç âåñ òíîå íàì ïî äðåâ íå ðóñ ñêèì èñ òî÷ íè êàì èìÿ Äà íè èë21. Òàê æå
Äà íè è ëîì èìå íó åò «ãåð öî ãà Ãà ëè ÷à» ïàïà Àëåêñàíäð IV â ïî ñëà íèè, äà òè ðî âàí -
íîì 13 ôåâ ðà ëÿ 1257 ã.22
Äå éñòâè òåëü íî, ïàðà èìåí Äà íè èë-Èî àíí âû ãëÿ äèò íå ñêîëü êî ñòðàí íî, —
âåäü îáà èìå íè, â òîì ÷èñ ëå è êíÿ æåñ êîå, ÿâ ëÿ þò ñÿ õðèñ òè àí ñêè ìè23. Êàê íàì êà -
æåò ñÿ, èìÿ Èî àíí, ïî îò íî øå íèþ ê Äà íè è ëó, áûëî íå õðèñ òè àí ñêèì, à ðî äî âûì.
Ïðàê òè êà ðî äî âûõ èìåí, êàê ýòî âû ÿâ ëå íî â ÷àñ òíîñ òè Î. Â. Ëî ñå âîé, À. Ô. Ëèò -
âè íîé è Ô. Á. Óñïåí ñêèì, ñó ùåñ òâî âà ëà íà Ðóñè Õ² â.24 Êàê âû ÿ âè ëè ðîñ ñèé ñêèå
èñ ñëå äî âà òå ëè, íå êî òî ðûå ëå òî ïè ñè íà çû âà þò Âëà äè ìè ðà-Âà ñè ëèÿ Ìî íî ìà õà
Àíäðååì. Òàê æå ðî äî âû ìè äëÿ îò äåëü íûõ êíÿ æåñ êèõ êëà íîâ Ðþ ðè êî âè ÷åé îíè
ñ÷è òà þò èìå íà Ãå îð ãèé, Ôå äîð, Äìèò ðèé, Áî ðèñ è Ãëåá, Âà ñè ëèé, Ìè õà èë, Ãàâ -
ðè èë, Íè êî ëàé è Èî àíí25.
Òàê æå è ó Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé êóëüò ñâ. Èî àí íà ñòàë ðî äî âûì, ÷åì, âîç ìîæ íî è ïî -
ïû òà ëèñü âîñ ïîëü çî âàòü ñÿ Ðî ìàí è åãî ñòàð øèé ñûí Äà íè èë, êî òî ðûå çà âëà äå ëè
èõ ðî äî âû ìè âëà äå íè ÿ ìè. Îäíà êî ïî ñëå êî ðî íà öèè Äà íè è ëà Ðî ìà íî âè ÷à ýòà
òðà äè öèÿ íà Âî ëû íè, çíà ÷è òåëü íîé ÷àñ òè Ïîä íåñ òðîâüÿ è Õîë ìùè íå íå ïðè æè -
ëàñü. Ëèøü íà þãî-çà ïà äå òåð ðè òî ðèè, êîí òðî ëè ðó å ìîé Âà ñèëü êî âè ÷à ìè, êóëüò
ñâ. Èî àí íà ôèê ñè ðó åò ñÿ, êàê ýòî íå óäè âè òåëü íî, è èñ òî÷ íè êà ìè XIV–XV ââ.
 ãîäû ñêëà äû âà íèÿ Ìîë äàâ ñêî ãî êíÿ æåñ òâà òóò ÷ðåç âû ÷àé íî ðàñ ïðîñ òðà íè ëîñü
ïî ÷è òà íèå óæå äðó ãî ãî Èî àí íà — ñâ. Èî àí íà Íî âî ãî (Ñó ÷àâ ñêî ãî)26.
* * *
×åì îá ú ÿñ íèòü òà êèå îñî áåí íîñ òè ãå ðàëü äè ÷åñ êèõ òðà äè öèé ãà ëèö êèõ Ðîñ òèñ -
ëà âè ÷åé? Ðîñ òèñ ëà âè ÷àì, êî òî ðûå ëè øè ëèñü ïðàâ íà êè åâ ñêèé ñòîë åùå â 1052 ã.,
óäà ëîñü çà êðå ïèòü çà ñî áîé â êà ÷åñ òâå îò ÷è íû Ïå ðå ì ûøëüñêîå, Çâå íè ãî ðîä ñêîå,
Òå ðå á îâëüñêîå êíÿ æåñ òâà. Íà äà ëå êîé îêðà è íå Ðóñè îíè î÷åíü ðàíî íà ÷à ëè òå -
ðÿòü îùó ùå íèå åäè íñòâà ñ îá øèð íûì ðî äîì Ðþ ðè êî âè ÷åé.  êðó ãå íî âûõ ïî ëè -
òè ÷åñ êèõ îðè åí òà öèé, ãäå Êèåâ çà íè ìàë ìåñ òî íà ðàâ íå ñ Ïîëü øåé, Âåí ãðè åé, Âè -
çàí òè åé, è íà ÷àë ñÿ, êàê íàì êà æåò ñÿ, ïðî öåññ ïî èñ êà íî âûõ ãå ðàëü äè ÷åñ êèõ ñèì -
âî ëîâ äëÿ äè íàñ òèè, êî òî ðûì è ñòàë ñâ. Èî àíí, è, âîç ìîæ íî, ñâ. Âà ñè ëèé
Êå ñà ðèé ñêèé äëÿ Âà ñèëü êî âè ÷åé. Ñ óãà ñà íè åì äè íàñ òèè Âà ñèëü êî âè ÷åé â ñå ðå -
äè íå XII â., è ñî áñòâåí íî Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé íà ðó áå æå XII–XIII ââ. ýòà òðà äè öèÿ ïðå -
ðâà ëàñü.
Åñëè íàøå ïðåä ïî ëî æå íèå âåð íî, ïî ïûò êè îòî æäå ñòâëå íèÿ âëà äåëü öåâ ïå ÷à -
òåé Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé ñ èçî áðà æå íè åì äâóõ ñâÿ òûõ áó äóò áåñ ïåð ñïåê òèâ íû ìè. Èëè
ñïå öè àëü íî äëÿ îòî æäå ñòâëå íèÿ ïå ÷à òåé Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé äîë æíà áûòü ðàç ðà áî òà -
íà íî âàÿ ìå òî äè êà. Îäíà êî ýòî ñòà íåò âîç ìîæ íûì òîëü êî òîã äà, êîã äà óâå ëè ÷èò -
ñÿ êî ëè ÷åñ òâî èç âåñ òíûõ íàì êíÿ æåñ êèõ áóëë èç Ïðè êàð ïàòüÿ.
1 ßíèí Â. Ë. Àêòîâûå ïå ÷à òè Äðåâ íåé Ðóñè. Ò. 1. Ïå ÷à òè Õ — íà ÷à ëà ÕIII ââ. Ì., 1970; Ò. 2.
Íîâ ãî ðîä ñêèå ïå ÷à òè XIII–XV ââ. Ì.,1970; ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ï. Ã. Àêòîâûå ïå ÷à òè Äðåâ -
264 ÇÀ̲ÒÊÈ
íåé Ðóñè X–XV ââ. Ò. 3. Ïå ÷à òè çà ðå ãèñ òðè ðî âàí íûå â 1970–1996 ãã. Ì.,1998; ßíèí Â. Ë., Ãàé -
äó êîâ Ï. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî âàí íûå â 1997 ã. Íîâ ãî ðîä è íîâ ãî ðîä -
ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 12. Íîâ ãî ðîä, 1998. Ñ. 338–357; ßíèí Â. Ë., Ãàé äó -
êîâ Ï. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî âàí íûå â 1998–1999 ãã. Íîâ ãî ðîä è
íîâ ãî ðîä ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 14. Âå ëè êèé Íîâ ãî ðîä, 2000. Ñ. 283–314;
ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ï. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî âàí íûå â 2000 ã. Íîâ -
ãî ðîä è íîâ ãî ðîä ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 15. Âå ëè êèé Íîâ ãî ðîä, 2001.
Ñ. 179–197; ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ï. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî âàí íûå â
2001 ã. Íîâ ãî ðîä è íîâ ãî ðîä ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 16. Âå ëè êèé Íîâ ãî -
ðîä, 2002. Ñ. 154–173; ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ë. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî -
âàí íûå â 2003 ã. Íîâ ãî ðîä è Íîâ ãî ðîä ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 18. Âå ëè êèé
Íîâ ãî ðîä, 2004. Ñ. 17–57; ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ë. Ã. Äðåâ íå ðóñ ñêèå ïå ÷à òè, çà ðå ãèñ òðè ðî âàí -
íûå â 2004 ã. Íîâ ãî ðîä è Íîâ ãî ðîä ñêàÿ çåì ëÿ. Èñòî ðèÿ è àð õå î ëî ãèÿ. Âûï. 19. Âå ëè êèé Íîâ ãî -
ðîä, 2005 (â ïå ÷à òè).
2 Áà óì ãàð òåí Í. À. Ïåð âàÿ ãà ëèö êàÿ äè íàñ òèÿ. Ëå òî ïèñü èñ òî ðè êî-ðî äîñ ëîâ íî ãî îá ùåñ òâà.
Ò. 3. Ì.,1907. Ñ. 1–48.
3 Ñàâ âîâ Ð. Â. Äðåâ íå ðóñ ñêèå âèñ ëûå ïå ÷à òè. http://russianchange.narod.ru/collect/savvov/ sav -
vov.html.
4 Ïå ÷àòü ¹ 121 ã Ñâî äà èìå åò íå óñòà íîâ ëåí íîå ïðî èñ õîæ äå íèå è òîëü êî õðà íèòü ñÿ â Êè å âå:
Áóë ãà êî âà Â. È. Äðåâ íå ðóñ ñêèå ïå ÷à òè èç ñî áðà íèÿ Íà öè î íàëü íî ãî ìó çåÿ èñ òî ðèè â Êè å âå.
Ðîñ ñèé ñêàÿ àð õå î ëî ãèÿ. 1997. ¹ 4. Ñ. 166–167.
5 Âîé òî âè÷ Ë. Êíÿçiâñüêi äè íàñòi¿ Ñõiäíî¿ ªâðî ïè (êiíåöü ²Õ — ïî ÷à òîê ÕV² ñò.). Ñêëàä,
ñóñïiëüíà i ïî ëiòè÷ íà ðîëü. ²ñòî ðè êî-ãå íå à ëî ãi÷íå äîñëiäæåí íÿ. Ëüâiâ, 2000. Ñ. 148.
6 Âåð ñèÿ îá îñíî âà íèè ýòî ãî õðà ìà Âî ëî äà ðåì âîñ õî äèò íå ê ëå òî ïè ñè, íî ê Ì. Ñòðûé êîâ ñêî ìó
(Kronika Polska, Litewska, •mudzka i wszystkiej Ruœi Macieja Stryjkowskiego (Warszawa, 1846),
187.
7 Ñì. Ïðè ìå ÷à íèå 17.
8 Baumgarten N. de. Gè nèalogies et mariages occidentaux des Rurikides russes du Xe au XIIIe siècle
(Roma, 1927), Table III, ¹ 9.
9 Äî áà âèì, ÷òî ïî ñî îá ùå íè ÿì ÷àñ òíûõ êîë ëåê öè î íå ðîâ, ïå ÷à òè, áëèç êèå ê ýòî ìó òèïó, ÷ðåç âû -
÷àé íî ðàñ ïðîñ òðà íå íû íà Êè åâ ùè íå è â èõ ñðå äå îíè îòî æäå ñòâëÿ þò ñÿ ñ îäíèì èç ñû íî âåé
Âëà äè ìè ðà Ìî íî ìà õà. Îäíà êî ïî çíà êî ìèòü ñÿ ñ ïå ÷à òÿ ìè ýòî ãî òèïà â äðó ãèõ ÷àñ òíûõ êîë ëåê -
öè ÿõ Óêðà è íû íàì, ê ñî æà ëå íèþ, ïîêà ÷òî òàê è íå óäà ëîñü.
10 Âíå íà øå ãî àíà ëè çà îñòàâ ëÿ åì ïå ÷à òè ñ èçî áðà æå íè åì: ñâÿ òîé + Áî ãî ìà òåðü, ñâÿ òîé + àð õàí -
ãåë. Ïåð âàÿ ãðóï ïà, áåç ñî ìíå íèÿ ìî æåò áûòü ñâÿ çà íà ñ öåð êîâ íû ìè èå ðàð õà ìè (Â. Ë. ßíèí è
Ï. Ã. Ãàé äó êîâ äå ëà þò èñ êëþ ÷å íèå ðàç âå ÷òî äëÿ òà êèõ êíÿ çåé, êàê Èçÿñ ëàâ ßðîñ ëà âè÷ è åãî
ñûí ßðî ïîëê, ïå ÷à òè êî òî ðûõ â ãîäû ñêè òà íèé ïî Åâðî ïå ìîã ëè ïðå òåð ïåòü ñïå öè ôè ÷åñ êèå
èç ìå íå íèÿ: ßíèí Â. Ë., Ãàé äó êîâ Ï. Ã. Àêòîâûå ïå ÷à òè Äðåâ íåé Ðóñè X–XV ââ. Ò. 3. Ñ. 59), ÷òî
êà ñà åò ñÿ âòî ðîé ãðóï ïû, â íà øåì ðàñ ïî ðÿ æå íèè íåò óñòî ÿâ øåé ñÿ òî÷ êè çðå íèÿ. Îäíà êî îò ìå -
òèì, ÷òî íà öåð êîâ íûõ áóë ëàõ èç Ïîä íåñ òðîâüÿ îá ÿ çà òåëü íî èçî áðà æåí ñâ. Âà ñè ëèé Êå ñà ðèé -
ñêèé. Â. Ë. ßíèí è Ï. Ã. Ãàé äó êîâ óæå îò ìå ÷à ëè, ÷òî èç ïÿòè ýê çåì ïëÿ ðîâ èç âåñ òíûõ íàì ïå ÷à -
òåé ñ èçî áðà æå íè åì ñâ. Âà ñè ëèÿ è Áî ãî ìà òå ðè ÷å òû ðå ïðî èñ õî äÿò èç Ëüâîâ ñêîé îá ëàñ òè (åùå
îäèí èç Êè å âà), ÷òî ïî çâî ëÿ åò ïî ïû òàòü ñÿ îòî æäåñ òâèòü ýòè ïå ÷à òè ñ åïèñ êî ïà ìè ãà ëèö êîé êà -
ôåä ðû, èç êî òî ðûõ äëÿ Õ²² â. èç âåñ òåí ëèøü Êîçü ìà (óïî ìè íà åò ñÿ â 1156 è 1167 ãã.), äà è åïèñ -
êî ïû âëà äè ìèð-âî ëûí ñêîé êà ôåä ðû â Õ²² â. òàê æå ïëî õî èç âåñ òíû (Òàì æå. Ñ. 58–59).
11 Þøêå âè÷ Þ. Ì., Òðî ôè ìîâ À. È. «Ïðîö âåò øèé» êðåñò íà Ðóñè. Ãåð áî âåä. — 3 (15) —
Ì., 1997. — Ñ. 118.
12 Áå ëåö êèé Ñ. Â. Íà ÷à ëî ðóñ ñêîé ãå ðàëü äè êè (çíà êè Ðþ ðè êî âè ÷åé Õ–Õ² ââ.) Ó èñ òî÷ íè êà. Ñáîð -
íèê ñòà òåé â ÷åñòü ÷ëå íà-êîð ðåñ ïîí äåí òà ÐÀÍ Ñ. Ì. Êàø òà íî âà. ×. ². Ì., 1997. Ñ. 103.
13 Ñì., â ÷àñ òíîñ òè, íàøó ðà áî òó: Ïëà õîíií À. Ã. Äàâ íüî ðóñü êà ïðî âiíöiéíà äè íàñ òiÿ â ñâiòëi
ñôðà ãiñòè÷ íèõ äæå ðåë (²ãîð ßðîñ ëà âè÷ òà éîãî íà ùàä êè). Ñïåö iàëüíi iñòî ðè÷íi äèñ öè ïëiíè: ïè -
òàí íÿ òå îði¿ òà ìå òî äè êè. ×èñ ëî 6 (7). ×. 1. Ê., 2001. Ñ. 136–152.
14 Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð èìå íè ó ðóñ ñêèõ êíÿ çåé â X–XIV ââ. Äè íàñ òè ÷åñ êàÿ òðà -
äè öèÿ ñêâîçü ïðè çìó àí òðî ïî íè ìè êè. Ì., 2006. Ñ. 419–432.
15 Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Ïóòè óñâî å íèÿ õðèñ òè àí ñêèõ èìåí â ðóñ ñêèõ êíÿ æåñ êèõ ñåìü -
ÿõ Õ² — íà ÷à ëà Õ²²² â. Ðå ëè ãèè ìèðà. Èñòî ðèÿ è ñî âðå ìåí íîñòü. 2002. Ì., 2002. Ñ. 54. Ïî èìÿ -
íà ðå ÷å íèþ ïåð âûõ Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé, êàê êà æåò ñÿ, âîç ìîæ íî ðå êî íñòðó è ðî âàòü èäå î ëî ãèþ ýòîé
ÇÀ̲ÒÊÈ 265
äè íàñ òèè. Äåòè Ðîñ òèñ ëà âà, êðî ìå Ðþ ðè êà, ïî ëó ÷è ëè èìå íà Âî ëî äàðü è Âà ñèëü êî. Âà ñèëü êî
õðèñ òè àí ñêîå èìÿ Âëà äè ìè ðà Ñâÿ òî ãî, à Âî ëî äàðü, õîòÿ è ñà ìîñ òî ÿ òåëü íîå èìÿ, â òî æå âðå ìÿ
ÿâ ëÿ åò ñÿ óñå ÷åí íûì âà ðè àí òîì èìå íè Âëà äè ìèð: óñå ÷å íèå ïî òðå áî âà ëîñü èç-çà ïðå æäåâ ðå -
ìåí íîé, ñ òî÷ êè çðå íèÿ óíàñ ëå äî âà íèÿ Êè å âà, ñìåð òè îñíî âà òå ëÿ ðîäà — Âëà äè ìè ðà ßðîñ ëà -
âè ÷à (Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð èìå íè ó ðóñ ñêèõ êíÿ çåé. Ñ. 58–59).
16 Â ïî èñ êàõ óñòî ÿâ øèõ ñÿ ïàð èìåí À. Ô. Ëèò âè íà è Ô. Á. Óñïåí ñêèé îá ðà òè ëèñü ê «Èñòî ðèè
Ðîñ ñèé ñêîé» Â. Í. Òà òè ùå âà, êî òî ðûé ïî íå èç âåñ òíî ìó íàì èñ òî÷ íè êó íà çû âàë Ðîñ òèñ ëà âà
Ìè õà è ëîì (Òà òè ùåâ Â. Í. Èñòî ðèÿ Ðîñ ñèé ñêàÿ. Ò. 2. Ì.; Ë., 1963. Ñ. 78; Ëèò âè íà À. Ô., Óñ -
ïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð èìå íè ó ðóñ ñêèõ êíÿ çåé. Ñ. 422). Ó Â. Í. Òà òè ùå âà ñî îá ùå íèå î ðîæ äå íèè
è êðå ùå íèè Ðîñ òèñ ëà âà ïî ÿ âè ëîñü ëèøü â êà ÷åñ òâå ïðè ïèñ êè óæå â êîí öå âòî ðîé ðå äàê öèè
âòî ðîé ÷àñ òè. Âïðî ÷åì ñðå äè ýòèõ ïî çäíèõ âñòà âîê åñòü è ñî îá ùå íèå î ðîæ äå íèè è êðå ùå íèè
äðó ãî ãî Ìè õà è ëà — Ñâÿ òî ïîë êà (Òà òè ùåâ Â. Í. Èñòî ðèÿ Ðîñ ñèé ñêàÿ. Ò. 2. Ñ. 79). Ãîä ðîæ äå -
íèÿ Ðîñ òèñ ëà âà âîâ ñå íå èç âåñ òåí ðóñ ñêèì ëå òî ïè ñÿì, ãîä ðîæ äå íèÿ Ñâÿ òî ïîë êà èç âåñ òåí èñ -
êëþ ÷è òåëü íî ïî Íîâ ãî ðîä ñêîé ïåð âîé ëå òî ïè ñè ñòàð øå ãî èç âî äà (ÍÏË. — Ñ. 16), îäíà êî
Â. Í. Òà òè ùåâ ïðè âî äèò íå òîëü êî ãîä, íî è òî÷ íóþ äàòó — 8 íî ÿá ðÿ, à â ñïèñ êå ÁÀÍ è èç äà -
íèè 1773–1774 ãã., â îò ëè ÷èå îò Âî ðîí öîâ ñêî ãî ñïèñ êà, óêà çà íî îøè áî÷ íî: «Íîâ ãî ðîä ñêèì
18 äíÿ 6559(1051)» (Òà òè ùåâ Â. Í. Èñòî ðèÿ Ðîñ ñèé ñêàÿ. Ò. 2. Ñ. 284). Òàê æå ñðå äè âñòà âîê
åñòü è äðó ãèå òî÷ íûå äàòû ðîæ äå íèé è ñìåð òåé, íå èç âåñ òíûå ïî ðóñ ñêèì ëå òî ïè ñÿì. Íå ñîì -
íåí íî, âîï ðîñ îá èñ òî÷ íè êå ýòèõ âñòà âîê òðå áó åò äî ïîë íè òåëü íî ãî èç ó÷å íèÿ.
17 Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð èìå íè ó ðóñ ñêèõ êíÿ çåé. Ñ. 559. Ïðàâ äà, èíîã äà Èî àí íó
Âà ñèëü êî âè ÷ó â ëè òå ðà òó ðå ïðè ïè ñû âà åò ñÿ ðî äî âîå èìÿ Èãîðü (íà ïðè ìåð: Baumgarten N. de.
Gè nèalogies et mariages occidentaux, table III, ¹ 9), îäíà êî ýòà èí ôîð ìà öèÿ âîñ õî äèò ê Â. Í. Òà -
òè ùå âó (Òà òè ùåâ Â. Í. Èñòî ðèÿ Ðîñ ñèé ñêàÿ. Ò. 2. Ñ. 138; Ò. 4. Ñ. 185–86). Óïî ìè íà íèå Èãî ðÿ
Âà ñèëü êî âè ÷à ïðè ñó òñòâó åò â ïðî ñòðàí íîé ñòàòüå «Èñòî ðèè Ðîñ ñèé ñêîé» î ïî ñëå äñòâè ÿõ
ñìåð òè Âî ëî äà ðÿ Ðîñ òèñ ëà âè ÷à. Îäíà êî â ïåð âîé ðå äàê öèè ýòà ïðî ñòðàí íàÿ ñòàòüÿ îò ñó òñòâó -
åò, à â êîì ìåí òà ðè ÿõ, ãäå ïî ìå ùå íà áîëü øàÿ ÷àñòü äî ïîë íè òåëü íîé èí ôîð ìà öèè, íî íå èìÿ
Èãîðü Âà ñèëü êî âè÷, åñòü ññûë êà íà åå èñ òî÷ íèê, — Ì. Ñòðûé êîâ ñêî ãî è Ì. Êðî ìå ðà (Òà òè -
ùåâ Â. Í. Èñòî ðèÿ Ðîñ ñèé ñêàÿ. Ò. 4. Ñ. 184, 433). Îäíà êî èìÿ Èãî ðÿ íè ó Ì. Ñòðûé êîâ ñêî ãî,
íè ó Ì. Êðî ìå ðà íàì îá íà ðó æèòü íå óäà ëîñü. Ëå òî ïèñü æå çíà åò òîëü êî îá èìå íè Èî àíí
(ÏÑÐË. Ò. 2. Ñòá. 304, 308), âåð ñèÿ æå î òîæ äåñ òâå Èî àí íà ëå òî ïè ñè è Èãî ðÿ ó Òà òè ùå âà è âîâ -
ñå ÿâ ëÿ åò ñÿ ïëî äîì íà ó÷íîé äî ãàä êè ïî çäíåé øèõ èñ ñëå äî âà òå ëåé.
18 ÏÑÐË. Ò. 2. Ñòá. 665.
19 Âîé òî âè÷ Ë. Êíÿçiâñüêi äè íàñòi¿. Ñ. 225.
20 Ðóñ. ïåð. ñì.: Áîëü øà êî âà Ñ. À. Ïàï ñêèå ïî ñëà íèÿ ãà ëèö êî ìó êíÿ çþ êàê èñ òî ðè ÷åñ êèé èñ òî÷ -
íèê. Äðåâ íåé øèå ãî ñó äà ðñòâà íà òåð ðè òî ðèè ÑÑÑÐ. Ìà òå ðè à ëû è èñ ñëå äî âà íèÿ. 1975 ã.
Ì., 1976. Ñ. 123–125. Ýòó ìûñëü ìîæ íî áûëî áû ðàç âè âàòü ñëå äó þ ùèì îá ðà çîì: Äà íè èë ðî -
äèë ñÿ óæå ïî ñëå çà õâà òà Ðî ìà íîì Ãà ëè ÷à (ñì.: D¹browski D. Rodowód Romanowiczów ksi¹z¹t
halicko-wo³yñskich (Poznañ-Wroc³aw, 2002), 60–61) è, âîç ìîæ íî, êðå ùå íèå ñòàð øå ãî ñûíà è íà -
ñëåä íè êà èìå íåì Èî àí íà ïî çà ìûñ ëó Ðî ìà íà äîë æíî áûëî ñâè äå ò åëüñòâî âàòü î áåñ ïðå ðûâ íîñ -
òè êíÿ æåñ êîé äè íàñ òèè íà Ãà ëè ÷è íå. Êàê áû òàì íå áûëî, ýòî èìÿ ñðå äè Ðî ìà íî âè ÷åé íå ïðè -
æè ëîñü. Ëèøü ïëå ìÿí íèê Äà íè è ëà — Âëà äè ìèð Âà ñèëü êî âè÷ — áûë êðå ùåí ïîä èìå íåì Èî -
àí íà. Â ïî ëüçó ïðåä ïî ëî æå íèÿ, ÷òî Äà íè èë èìåë åùå îäíî èìÿ Èî àíí, ïî ìíå íèþ
Ë. Â. Âîé òî âè ÷à, ñâè äå ò åëüñòâó åò òîò ôàêò, ÷òî îí îñíî âàë â Õîë ìå ïàò ðî íàëü íûé êà ôåä ðàëü -
íûé õðàì â ÷åñòü Èî àí íà Çëà òî óñ òà (Ãà ëèöü êî-Âî ëè íñüêèé ëiòî ïèñ. Äîñëiäæåí íÿ, òåêñò, êî -
ìåí òàð. Çà ðåä. Ì. Ô. Êîò ëÿ ðà. Ê., 2002. Ñ. 122). Ñâ. Èî àíí, â ëå òî ïèñ íîé ïî âåñ òè çà ùè ùà åò
íå òîëü êî Äà íè è ëà, íî è åãî ãî ðî äà, â ÷àñ òíîñ òè Ëóöê (âìåñ òå ñî ñâ. Íè êî ëà åì) âî âðå ìÿ îñà äû
îðäîé Êó ðåì ñû (Òàì æå. Ñ. 121). Âïðî ÷åì, çà ìå òèì, ÷òî â ñëó ÷àå ñ ïàò ðî íîì Ðîñ òèñ ëà âè ÷åé,
ðå÷ü èäåò î ñâ. Èî àí íå Ïðåä òå ÷å.
21 Áîëü øà êî âà Ñ. À. Ïàï ñêèå ïî ñëà íèÿ. Ñ. 126–129. Íà îò ñó òñòâèå èìå íè Èî àíí, ïðè âå äåí íî ãî â
ïóá ëè êà öèè Òóð ãå íå âà, â îðè ãè íà ëå ïî ñëà íèé îá ðà òè ëè âíè ìà íèå åùå Ì. Ñ. Ãðó øåâ ñêèé (Ãðó -
øå âñüêèé Ì. Ñ. ²ñòîð iÿ Óêðà¿ íè-Ðóñè. Ò. 3: Äî ðîêó 1340. Âèä. 2-å. Ëüâiâ, 1905. Ñ. 70) è
Â. Àáðàõàì (Abraham W. Powstanie organizacji koœcio³a ³aciñskiego na Rusi. T. I (Lwów, 1904),
125. przyp. 6). Å. Å. Ãî ëó áèí ñêèé ñ÷è òàë, ÷òî ïîä èìå íåì Èî àíí çäåñü ñêðû âà åò ñÿ áðàò Äà íè è -
ëà Âà ñèëü êî (Ãî ëó áèí ñêèé Å. Å. Èñòî ðèÿ ðóñ ñêîé öåð êâè. Ò. 1. Ïå ðè îä ïåð âûé, êè åâ ñêèé èëè
äî ìîí ãî ëüñêèé. Âòî ðàÿ ïî ëî âè íà òîìà. Ì., 1904. Ñ. 83).
22 Monumenta Ucrainae historica. T. I. (1075–1623) (Ðèì, 1964), 2. Åùå îäíî èç äà íèå ýòèõ ïè ñåì:
Documenta Pontificum Romanorum historiam Ucrainae illustrantia (1075–1953). T. I: 1075–1700
266 ÇÀ̲ÒÊÈ
(Roma, 1953). Ïî ýòî ìó âîï ðî ñó ñì. òàê æå: Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð èìå íè ó ðóñ -
ñêèõ êíÿ çåé. Ñ. 533–534.
23 Ïðåä ïî ëî æå íèå Å. Å. Ãî ëó áèí ñêî ãî î âîç ìîæ íîñ òè íà ëè ÷èÿ äâóõ õðèñ òè àí ñêèõ èìåí ó îä íî ãî
êíÿ çÿ (Ãî ëó áèí ñêèé Å. Å. Èñòî ðèÿ ðóñ ñêîé öåð êâè. Ò. 1. Ñ. 428–429) ìû ñêëîí íû îò íî ñèòü ê
÷èñ ëó èñ òî ðè îã ðà ôè ÷åñ êèõ êà çó ñîâ.
24 Ëî ñå âà Î. Â. Ïàò ðî íàëü íûå ñâÿ òûå ðóñ ñêèõ êíÿ çåé (ëå òî ïè ñè, ìå ñÿ öåñ ëî âû, ñôðà ãèñ òè êà. Âîñ -
òî÷ íàÿ Åâðî ïà â äðåâ íîñ òè è ñðåä íå âå êîâüå: Ãå íå à ëî ãèÿ êàê ôîð ìà èñ òî ðè ÷åñ êîé ïà ìÿ òè:
Õ²²² ×òå íèÿ ïà ìÿ òè ÷ëå íà-êîð ðåñ ïîí äåí òà ÀÍ ÑÑÑÐ Â. Ò. Ïà øó òî, Ìîñ êâà, 11–13 àï ðå ëÿ,
2001: Ìà òå ðè à ëû êîí ôå ðåí öèè. Ì., 2001. Ñ. 126–133; Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Âû áîð
ñëà âÿí ñêî ãî è ãðå ÷åñ êî ãî èìå íè äëÿ ðóñ ñêî ãî êíÿ çÿ. Ñòà íîâ ëå íèå ñëà âÿí ñêî ãî ìèðà è Âè çàí -
òèÿ â ýïî õó ðàí íå ãî ñðåä íå âå êîâüÿ. «Ñëà âÿ íå è èõ ñî ñå äè». ÕÕ êîí ôå ðåí öèÿ ïà ìÿ òè Â. Ä. Êî -
ðî ëþ êà. Ì., 2001. Ñ. 55–61.
25 Ëèò âè íà À. Ô., Óñïåí ñêèé Ô. Á. Ïóòè óñâî å íèÿ. Ñ. 67–69.
26 Ïè âî âà ðîâ Ñ. Õðèñ òè ÿíñüêi ñòà ðî æèò íîñòi â ìåæ èði ÷÷i Âå ðõíüî ãî Ïðó òó òà Ñå ðåä íüî ãî
Äíiñòðà. ×åðíiâöi, 2001. Ñ. 95–96.
Àíäðåé Ïëàõîíèí
ÇÀ̲ÒÊÈ 267
|