Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин
В статті розглядаються деякі проблеми нормативного закріплення основних категор ій та понять, окреслюються можливі шляхи вдосконалення понятійного апарату законодавства України у сфері інформаційних відносин....
Gespeichert in:
| Datum: | 2011 |
|---|---|
| 1. Verfasser: | |
| Format: | Artikel |
| Sprache: | Ukrainian |
| Veröffentlicht: |
Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України
2011
|
| Schriftenreihe: | Альманах права |
| Schlagworte: | |
| Online Zugang: | http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/63340 |
| Tags: |
Tag hinzufügen
Keine Tags, Fügen Sie den ersten Tag hinzu!
|
| Назва журналу: | Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| Zitieren: | Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин / Т.А. Костецька // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 278-281. — Бібліогр.: 4 назв. — укр. |
Institution
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine| id |
irk-123456789-63340 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| spelling |
irk-123456789-633402014-06-01T03:02:27Z Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин Костецька, Т.А. Реалізація права як загальнотеоретична проблема В статті розглядаються деякі проблеми нормативного закріплення основних категор ій та понять, окреслюються можливі шляхи вдосконалення понятійного апарату законодавства України у сфері інформаційних відносин. В статье рассматриваются некоторые проблемы закрепления основных категорий и понятий, намечаются возможные пути усовершенствования понятийного аппарата информационного законодательства Украины. In the article are described some problems of the main categories and concepts legal fixing and the possible ways of improving the conceptual apparatus of legislation in the sphere of information relations. 2011 Article Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин / Т.А. Костецька // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 278-281. — Бібліогр.: 4 назв. — укр. XXXX-0113 http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/63340 342 uk Альманах права Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України |
| institution |
Digital Library of Periodicals of National Academy of Sciences of Ukraine |
| collection |
DSpace DC |
| language |
Ukrainian |
| topic |
Реалізація права як загальнотеоретична проблема Реалізація права як загальнотеоретична проблема |
| spellingShingle |
Реалізація права як загальнотеоретична проблема Реалізація права як загальнотеоретична проблема Костецька, Т.А. Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин Альманах права |
| description |
В статті розглядаються деякі проблеми нормативного закріплення основних категор
ій та понять, окреслюються можливі шляхи вдосконалення понятійного апарату законодавства України у сфері інформаційних відносин. |
| format |
Article |
| author |
Костецька, Т.А. |
| author_facet |
Костецька, Т.А. |
| author_sort |
Костецька, Т.А. |
| title |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин |
| title_short |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин |
| title_full |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин |
| title_fullStr |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин |
| title_full_unstemmed |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин |
| title_sort |
категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства україни у сфері інформаційних відносин |
| publisher |
Інститут держави і права ім. В.М. Корецького НАН України |
| publishDate |
2011 |
| topic_facet |
Реалізація права як загальнотеоретична проблема |
| url |
http://dspace.nbuv.gov.ua/handle/123456789/63340 |
| citation_txt |
Категоріально-понятійні аспекти чинного законодавства України у сфері інформаційних відносин / Т.А. Костецька // Альманах права. — 2011. — Вип. 2. — С. 278-281. — Бібліогр.: 4 назв. — укр. |
| series |
Альманах права |
| work_keys_str_mv |
AT kostecʹkata kategoríalʹnoponâtíjníaspektičinnogozakonodavstvaukraíniusferíínformacíjnihvídnosin |
| first_indexed |
2025-07-05T14:08:18Z |
| last_indexed |
2025-07-05T14:08:18Z |
| _version_ |
1836816268122914816 |
| fulltext |
ÓÄÊ342
ÒåòÿíàÀíàòî볿âíàÊîñòåöüêà,
ñòàðøèéíàóêîâèéñï³âðîá³òíèê
²íñòèòóòóäåðæàâè³ïðàâà
³ì.Â.Ì.ÊîðåöüêîãîÍÀÍÓêðà¿íè,
êàíäèäàòþðèäè÷íèõíàóê,äîöåíò
ÊÀÒÅÃÎвÀËÜÍÎ-ÏÎÍßÒ²ÉͲÀÑÏÅÊÒÈ×ÈÍÍÎÃÎÇÀÊÎÍÎÄÀÂÑÒÂÀ
ÓÊÐÀ¯ÍÈÓÑÔÅв²ÍÔÎÐÌÀÖ²ÉÍÈÕ²ÄÍÎÑÈÍ
Çà êî íî äàâ ñò âî º îñ íîâ íèì ïî êàç íè êîì åôåê òèâ íîñò³ äåð æàâ íî¿ ïîë³òè êè â áóäü-ÿê³é ñôåð³
ñóñï³ëüíèõ â³äíî ñèí, ó òî ìó ÷èñë³ é ³íôîð ìàö³éíèõ.
Òàê çâà íå ³íôîð ìàö³éíå çà êî íî äàâ ñò âî Óê ðà¿íè, ùî ðîç âè âàºòüñÿ, íà ñüî ãîäí³ ðå ïðå çåí-
òóºòüñÿ ñó êóïí³ñòþ êîí ñòè òóö³éíî-ïðà âî âèõ íîðì, ñïåö³àëü íèõ íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âèõ àêò³â,
òåõí³êî-ïðà âî âèõ íîðì (ïðà âèë, ñòàí äàðò³â), ïî ëî æåíü ì³æíà ðîä íèõ äî ãî âîð³â òî ùî. Ñïåö³àë³çàö³ÿ
öüî ãî çà êî íî äàâ ñò âà, îá’ºêòîì ³ ïðåä ìå òîì ÿêèõ º ³íôîð ìàö³ÿ òà ³íôîð ìàö³éíà ä³ÿëüí³ñòü, âèç íà-
÷àºòüñÿ òèì, ùî éî ãî ñè ñ òå ìà ñêëà äàºòüñÿ ÿê ç íîðì ïóáë³÷íî ãî, òàê ³ ïðè âàò íî ãî ïðà âà.
Êîí ñòè òóö³ÿ Óê ðà¿íè ÿê îñ íîâ íå äæå ðå ëî êîí ñòè òóö³éíî ãî ïðà âà âïåð øå íà íàé âè ùî ìó
þðè äè÷ íî ìó ð³âí³ ïðî ãî ëî ñè ëà ïðà âî êîæ íî ãî íà ³íôîð ìàö³þ (÷. 2 ñò. 34 Îñ íîâ íî ãî Çà êî íó),
çàêð³ïè ëà ðÿä ³íôîð ìàö³éíèõ ïðàâ, ñâî áîä ëþ äè íè ³ ãðî ìà äÿ íè íà, âñòà íî âè ëà ¿õ ãà ðàíò³¿. Âïåð øå
íà êîí ñòè òóö³éíî ìó ð³âí³ áó ëè çà ñòî ñî âàí³, çî ê ðå ìà, òàê³ òåðì³íè, ÿê: «³íôîð ìàö³ÿ», «³íôîð-
ìàö³éíà áåç ïå êà» òà ³íø³ ïîõ³äí³ òåðì³íè, ùî ñòà ëè âèõ³äíè ìè äëÿ ñòà íîâ ëåí íÿ ³ ðîç âèò êó ³íôîð-
ìàö³éíî ãî çà êî íî äàâ ñò âà.
Íå äèâ ëÿ ÷èñü íà äî ñèòü ðîç ãà ëó æå íèé ïðà âî âèé ìà ñèâ, ö³ë³ñí³ñòü ðå ãó ëþ âàí íÿ â ³íôîð-
ìàö³éí³é ñôåð³ íà ñüî ãîäí³ âñå ùå â³äñóò íÿ, íà ÿâí³ ïðî ãà ëè íè þðè äè÷ íî¿ ðåã ëà ìåí òàö³¿ ñóñï³ëüíèõ
â³äíî ñèí. Íå÷³òê³ñòü, íå óç ãî ä æåí³ñòü, ñó ïå ðå÷í³ñòü íîðì, ùî ðå ãó ëþ þòü äà íó ñôå ðó, íå îä íî-
çíà÷í³ñòü íà óêî âèõ ïî ãëÿä³â ùî äî òî ãî ÷è ³íøî ãî ïðà âî âî ãî ³íñòè òó òó, ¿õ «ð³çíî ÷è òàí íÿ» òî ùî,
à â ï³äñóì êó – â³äñóòí³ñòü óç ãî ä æå íî ãî ïî íÿò³éíî ãî àïà ðà òó, ÿê ³ íå íà ëåæ íà óâà ãà ñïåö³àë³ñò³â
äî âæå ³ñíó þ ÷î ãî ïî íÿò³éíî-êà òå ãîð³àëü íî ãî àïà ðà òó, º âà ãî ìè ìè ïðî áëå ìà ìè ñòà íîâ ëåí íÿ ³ ðîç-
âèò êó çà êî íî äàâ ñò âà â ñôåð³ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí.
Ó çâ’ÿç êó ç öèì â ÿê³ñíî íî âèõ óìî âàõ ñó ÷àñ íî ãî ïðà âî ðî çóì³ííÿ àê òó àëü íè ìè º íå ò³ëüêè
ðîç ðîá êà þðè äè÷ íîþ íà óêîþ îñ íî âî ïî ëîæ íèõ ïî íÿòü, êà òå ãîð³é òà ¿õ â³äî á ðà æåí íÿ â íîð ìà òèâ-
íî-ïðà âî âèõ àê òàõ, à é îð ãàí³çàö³ÿ ïðî âå äåí íÿ íà óêî âèõ äîñë³äæåíü ïðî áëå ìè ôîð ìó âàí íÿ ñè ñ-
òå ìè ïî íÿò³éíî ãî àïà ðà òó ³íôîð ìàö³éíî ãî ïðà âà [1, ñ. 100].
Ìå òîþ ñòàòò³, â³äïîâ³äíî, º òå î ðå òè÷í³ ï³äõî äè äî âè ðîá ëåí íÿ øëÿõ³â ôîð ìó âàí íÿ ñè ñ òå ìè
ïî íÿò³éíî ãî àïà ðà òó ó ñôåð³ íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âî ãî ðå ãó ëþ âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí, âäî ñ-
êî íà ëåí íÿ çà êî íî äàâ ÷î¿ òåõí³êè âè êëà äåí íÿ â³äïîâ³äíèõ íîðì, êà òå ãîð³é.
Äîñë³äæó þ ÷è òà îñ ìèñ ëþ þ ÷è ïðî áëå ìó, àâ òîð çâåð òàâ ñÿ äî ïðàöü òà êèõ â÷å íèõ ó ãà ëóç³
â³ò÷èç íÿ íî¿ òà çà ðóá³æíî¿ þðè äè÷ íî¿ íà óêè, ÿê ². Áà ÷è ëî, Î. Áà ðà íîâ, Ê. Áºëÿ êîâ, Â. Áðèæ êî,
À. Âåí ãå ðîâ, Â. Ëî ïàò³í, Ð. Êà ëþæ íèé, Â. Êî ïè ëîâ, Á. Êîð ìè÷, Î. Êî õà íîâñü êà, Í. Êó øà êî âà,
Â. Ðå ÷èöü êèé, Â. Öèì áà ëþê òà ³í.
Ôîð ìó âàí íÿ çà ñàä äåð æàâ íî ãî, â òî ìó ÷èñë³ íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âî ãî ðå ãó ëþ âàí íÿ, ìàº
çä³éñíþ âà òè ñÿ íà ï³äñòàâ³ îñ íî âî ïî ëîæ íèõ êà òå ãîð³é êîí ñòè òóö³éíî ãî ïðà âà. ³äçíà ÷à þ ÷è ï³äâè-
ùåí íÿ â ñó ÷àñ íèé ïåð³îä óâà ãè â÷å íèõ-þðèñò³â äî äîñë³äæåí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ àñ ïåêò³â
ñóñï³ëüíèõ â³äíî ñèí, ñë³ä íà ãî ëî ñè òè, ùî êîí ñòè òóö³éíî-ïðà âîâ³ ïðî áëå ìè ö³º¿ ñôå ðè â³äíî ñèí,
ÿê³ ìîã ëè áè ñòà òè ôóí äà ìåí òàëü íè ìè äëÿ âñ³õ ãà ëó çå âèõ ðîç ðî áîê, ó ñó ÷àñí³é íà óö³ êîí ñòè-
òóö³éíî ãî ïðà âà âñå ùå íå îò ðè ìà ëè êîì ïëåêñ íî ãî ³ ñè ñ òåì íî ãî âèñâ³òëåí íÿ.
Âè õî äÿ ÷è ³ç âè êëà äå íî ãî ðî çóì³ííÿ ïðî áëå ìè, à òà êîæ ó ñâ³òë³ ïî ñòàâ ëå íî ãî íà çà êî íî äàâ-
÷î ìó ð³âí³ äåð æà âîþ çà âäàí íÿ ñòâî ðè òè ö³ë³ñíó ñè ñ òå ìó çà êî íî äàâ ñò âà, ãàð ìîí³çî âà íó ç íîð ìà ìè
ì³æíà ðîä íî ãî ïðà âà ç ïè òàíü ðîç âèò êó ³íôîð ìàö³éíî ãî ñóñï³ëüñòâà Ð. ²²², ï. 2 Çà êî íó Óê ðà¿íè
«Ïðî Îñ íîâí³ çà ñà äè ðîç âèò êó ³íôîð ìàö³éíî ãî ñóñï³ëüñòâà â Óê ðà¿í³ íà 2007-2015 ðî êè»), òà
âðà õî âó þ ÷è ïåð ñïåê òè âè ï³äãî òîâ êè îíîâ ëå íî ãî òåê ñ òó Îñ íîâ íî ãî Çà êî íó Óê ðà¿íè, äîö³ëüíèì º
ïè òàí íÿ ïðî íå îáõ³äí³ñòü ôîð ìó âàí íÿ â³ò÷èç íÿ íî¿ êîí ñòè òóö³éíî¿ äî ê ò ðè íè ó ñôåð³ ðå ãó ëþ âàí-
íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí.
Êîí ñòè òóö³ÿ Óê ðà¿íè, âò³ëþ þ ÷è ì³æíà ðîä íî-ïðà âîâ³ ñòàí äàð òè êîí ñòè òóö³éíî ãî ñòà òó ñó
ëþ äè íè, êîì ïëåêñ íî çàêð³ïëþº ïðà âî êîæ íî ãî íà ³íôîð ìàö³þ. Ïðî òå, êîí ñòè òóö³éíèé ìå õàí³çì
íîð ìà òèâ íî¿ ðåã ëà ìåí òàö³¿ íå ñïðàöü î âóº â äî ñòàòí³é ì³ð³, â òî ìó ÷èñë³ ³ ÷å ðåç äåê ëà ðà òèâí³ñòü
ôîð ìó ëþ âàíü âèç íà ÷àëü íèõ ïî ëî æåíü ùî äî ïðà âà êîæ íî ãî íà ³íôîð ìàö³þ, ³íøèõ âñòà íîâ ëå íèõ
278
Ðåàë³çàö³ÿïðàâàÿêçàãàëüíîòåîðåòè÷íàïðîáëåìà
íà êîí ñòè òóö³éíî ìó ð³âí³ ³íôîð ìàö³éíèõ ïðàâ ³ ñâî áîä ëþ äè íè, íà ñàì ïå ðåä, â ÷à ñ òèí³ çàêð³ïëåí-
íÿ ãà ðàíò³é ¿õ ðå àë³çàö³¿. ßê íàñë³äîê, óñ êëàä íþºòüñÿ ðå àëü íà ïðÿ ìà ä³ÿ êîí ñòè òóö³éíèõ íîðì
ùî äî ãà ðàí òó âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ ïðàâ îñî áè, íèçü êîþ º åôåê òèâí³ñòü ïðà âî âî ãî ðå ãó ëþ âàí íÿ
â³äïîâ³äíî¿ ñôå ðè.
Àê òó àëü íîþ ïðî áëå ìîþ äî ê ò ðè íàëü íî ãî òëó ìà ÷åí íÿ â êîí òåêñò³ êîí ñòè òóö³éíî¿ ðå ôîð ìè
ìîæ íà íà çâà òè, çî ê ðå ìà: îá´ðóí òó âàí íÿ äîö³ëüíîñò³ âè î êðåì ëåí íÿ êîí ñòè òóö³éíî ãî ïðà âà íà
³íôîð ìàö³þ ÿê ñà ìîñò³éíî ãî. Çàêð³ïëåí íÿ öüî ãî ïðà âà â îê ðåì³é ñòàòò³ â³äïîâ³äà ëî á ³ñíó þ÷³é
çà ãàëüí³é ì³æíà ðîäí³é òåí äåíö³¿ äî êîí ñòè òóö³éíî ãî âñòà íîâ ëåí íÿ íà çâà íî ãî ïðà âà ÿê ñà ìîñò³éíî-
ãî, «ñó âå ðåí íî ãî» ïðà âà. Êîí ñòè òóö³ÿ Óê ðà¿íè, ÿê â³äî ìî, çàêð³ïëþº öå ïðà âî â ÷. 2 ñò. 34, ÷. 1
äà íî¿ ñòàòò³ âñòà íîâ ëþº ñâî áî äó äóì êè ³ ñëî âà, ïðà âî íà â³ëüíå âè ðà æåí íÿ ñâî¿õ ïî ãëÿä³â ³ ïå ðå-
êî íàíü, ùî º ïðî ÿâîì âæå çà ñòàð³ëî¿ ì³æíà ðîä íî-ïðà âî âî¿ òðà äèö³¿.
Íà ãàëü íîþ º ïî òðå áà óòî÷ íåí íÿ òà äî ïîâ íåí íÿ êîí ñòè òóö³éíèõ ïî ëî æåíü ùî äî ãà ðàíò³é
ïðà âà íà ³íôîð ìàö³þ. Öå ñòî ñóºòüñÿ, íà ïðè êëàä, íà äàí íÿ âñ³ì ó÷àñ íè êàì â³äïîâ³äíèõ êîí ñòè-
òóö³éíèõ â³äíî ñèí äåð æàâ íèõ ãà ðàíò³é ð³âíèõ ïðàâ ³ ìîæ ëè âî ñ òåé ùî äî ðå àë³çàö³¿ ³íôîð ìàö³éíèõ
ïðàâ ³ ñâî áîä; çàêð³ïëåí íÿ ïðÿ ìî ãî îáîâ’ÿç êó äåð æàâ íèõ îð ãàí³â, îð ãàí³â ì³ñöå âî ãî ñà ìî âðÿ äó-
âàí íÿ, ïî ñà äî âèõ ³ ñëóæ áî âèõ îñ³á çà áåç ïå ÷ó âà òè äî ñòóï äî â³äêðè òî¿ ³íôîð ìàö³¿, â³äî ìî ñòåé, ùî
ïðåä ñòàâ ëÿ þòü ³íòå ðåñ äëÿ ãðî ìàäñü êîñò³; ìîæ ëè âîñò³ ïðè òÿã íåí íÿ çà íå âè êî íàí íÿ âñòà íîâ ëå íèõ
êîí ñòè òóö³éíèõ îáîâ’ÿçê³â äî þðè äè÷ íî¿ â³äïîâ³äàëü íîñò³ òî ùî. Ïîä³áí³ ïðè ïè ñè º äî ñÿã íåí íÿì
çà ðóá³æíî¿ êîí ñòè òóö³éíî-ïðà âî âî¿ äî ê ò ðè íè áà ãà òü îõ äåð æàâ.
Êð³ì òî ãî, âàæ ëè âîþ òå î ðå òè êî-ïðè êëàä íîþ ïðî áëå ìîþ º ïî òðå áà êîí ñòè òóö³éíî-ïðà âî âî ãî
îñ ìèñ ëåí íÿ ðîë³ äåð æà âè â ³íôîð ìàö³éíèõ ïðî öå ñàõ Óê ðà¿íè, ¿¿ ôóíêö³îíàëü íî ãî ïðè çíà ÷åí íÿ,
âè ÿâ ëåí íÿ ìå õàí³çì³â çä³éñíåí íÿ ¿¿ ôóíêö³é.
Âäî ñ êî íà ëåí íÿ ïî íÿò³éíî ãî àïà ðà òó çà êî íî äàâ ñò âà çà ëå æèòü, çî ê ðå ìà, â³ä âè ðîá ëåí íÿ
çà ãàëü íî íà ó êî âèõ ï³äõîä³â äî ðî çóì³ííÿ êà òå ãî𳿠«³íôîð ìàö³ÿ». ßê â³äî ìî, âïåð øå ó â³ò÷èç íÿí³é
ïðàê òèö³ ïî íÿò òÿ ³íôîð ìàö³¿ íà çà êî íî äàâ ÷î ìó ð³âí³ áó ëî çàêð³ïëå íå â ñò. 1 Çà êî íó Óê ðà¿íè
«Ïðî ³íôîð ìàö³þ» â³ä 2 æîâò íÿ 1992 ð. ÿê äî êó ìåí òî âà íèõ àáî ïóáë³÷íî îãî ëî øå íèõ â³äî ìî ñòåé
ïðî ïî䳿 òà ÿâè ùà, ùî â³äáó âà þòü ñÿ ó ñóñï³ëüñòâ³, äåð æàâ³ òà íà âêî ëèø íü î ìó ñå ðå äî âèù³. Òà êå
òðàê òó âàí íÿ íà çâà íî¿ êà òå ãî𳿠íà ïî ÷àò êîâ³é ñòà䳿 ôîð ìó âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíî ãî çà êî íî äàâ ñò âà
â Óê ðà¿í³ ñòà ëî ïåâ íèì â³ääçåð êà ëåí íÿì òîä³øí³õ òå î ðå òè÷ íèõ óÿâ ëåíü, íà ñàì ïå ðåä â ñóñï³ëüíèõ
íà óêàõ ïðî â³äïîâ³äíèé ôå íî ìåí. Íà äàë³ àäåê âàò íå, ç äå ÿ êè ìè óòî÷ íåí íÿ ìè, âèç íà ÷åí íÿ ³íôîð-
ìàö³¿ áó ëî âñòà íîâ ëå íå â ÷. 1 ñò. 200 Öèâ³ëüíî ãî êî äåê ñó Óê ðà¿íè â³ä 16 ñ³÷íÿ 2003 ð., à òà êîæ
ñïðèé íÿ òå ùå íèç êîþ íîð ìà òèâ íî-ïðà âî âèõ àêò³â.
³äî ìî, ùî ³ äî ñüî ãîäí³ âèç íà ÷åí íÿ ïî íÿò òÿ ³íôîð ìàö³¿ º ïðåä ìå òîì øè ðî êèõ äèñ êóñ³é
ïðåä ñòàâ íèê³â ð³çíèõ ãà ëó çåé çíàíü, ó òî ìó ÷èñë³ þðè äè÷ íî¿ íà óêè. Íå ñòàâ ëÿ ÷è çà ìå òó
âñåá³÷íèé àíàë³ç íà ÿâ íèõ â ñïåö³àëüí³é ë³òå ðà òóð³ ï³äõîä³â, îñê³ëüêè öå º ïðåä ìå òîì îê ðå ìî ãî
äîñë³äæåí íÿ, íà âå äå ìî ïî êà çîâ³ ç íèõ.
Òàê, ðÿä íà óêîâö³â äî òðè ìóºòüñÿ ç ïåâ íè ìè óòî÷ íåí íÿ ìè ï³äõî äó ùî äî âèç íà ÷åí íÿ ³íôîð-
ìàö³¿ ÷å ðåç êà òå ãîð³þ â³äî ìî ñòåé [1, ñ. 95; 2, ñ. 41]. Ç ðîç âèò êîì íàö³îíàëü íèõ ³íôîð ìàö³éíèõ
â³äíî ñèí, çà ðóá³æíèõ òà â³ò÷èç íÿ íèõ íà óêî âèõ äîñë³äæåíü ó ö³é ñôåð³ ñå ðåä îê ðå ìèõ íà óêîâö³â,
çäåá³ëüøî ãî ïðè âàò íî-ïðà âî âî ãî íà ïðÿ ìó, ëå ãàëü íå âèç íà ÷åí íÿ ³íôîð ìàö³¿ íà áó ëî äî ñòàò íüî¿
êðè òè êè, ñóòü ÿêî¿ çâå äå íî äî ôîð ìó ëè: ³íôîð ìàö³ÿ – öå íå â³äî ìîñò³; çì³ñò çà êî íî äàâ ÷î ãî ïî íÿò-
òÿ ì³ñòèòü âè ÷åðï íèé ïå ðåë³ê îá’ºêò³â, â³äî ìîñò³ ïðî ÿê³ º ³íôîð ìàö³ºþ. Îá´ðóí òóºòüñÿ ï³äõ³ä
òèì, ùî: ïî-ïåð øå, ïðè âèç íà ÷åíí³ ïî íÿò òÿ «³íôîð ìàö³ÿ» ÷å ðåç êà òå ãîð³þ â³äî ìîñò³ àê öåíò
ðî áèòü ñÿ íà òî ìó, ùî ³íôîð ìàö³ÿ º ïðî äóê òîì îñ ìèñ ëåí íÿ ëþ äè íîþ ôàêò³â íà âêî ëèø íü î ãî ñå ðå-
äî âè ùà, ÿêå íåþ ñïðèé ìàºòüñÿ. Îò æå, ç ñà ìî ãî ïî íÿò òÿ, íà äóì êó ïðè õèëü íèê³â òà êî ãî ï³äõî äó,
âè êëþ ÷àºòüñÿ øè ðî êèé ñïåêòð çíàíü, íå ïîâ’ÿçà íèõ ç îïè ñîì íà âêî ëèø íü î ãî ñâ³òó, à òî ìó âàæ-
êî âêëþ ÷è òè äî «â³äî ìî ñòåé» íå ò³ëüêè á³ëüøó ÷à ñ òè íó ë³òå ðà òóð íèõ òâîð³â, à é íå ðå àë³çî âàí³
íà ïðàê òèö³ âè íà õî äè (îá’ºêòè ïà òåíò íèõ ïðàâ àáî ñå ê ðå òè âè ðîá íèöòâà) òî ùî; ïî-äðó ãå, ïî䳿
òà ÿâè ùà çà âî ëåþ çà êî íî äàâ öÿ ïî âèíí³ «â³äáó âà òè ñÿ»; îò æå â³äî ìîñò³ ïðî ïî䳿 ÷è ÿâè ùà, ùî
â³äáó ëè ñÿ àáî â³äáó äóòü ñÿ ó ìàé áóò íü î ìó, ³íôîð ìàö³ºþ íå ââà æà þòü ñÿ [3, ñ. 51-52]. Êð³ì òî ãî, â
òå î ðå òè÷ íèõ ðî áî òàõ ³ñíó þòü äâ³ ïî çèö³¿: ïåð øà ùî äî íå ìîæ ëè âîñò³ ³ñíó âàí íÿ ³íôîð ìàö³¿ áåç
ïåâ íî ãî ìà òåð³àëü íî ãî íîñ³ÿ ³, äðó ãà – ³íôîð ìàö³ÿ íå ïîâ’ÿçà íà ç êîí êðåò íèì íîñ³ºì [4, ñ. 12].
Çðî çóì³ëî, ùî äëÿ ïðà âèëü íî ãî ðî çóì³ííÿ òà çà ñòî ñó âàí íÿ ïðà âà â ö³ëî ìó ³äå àëü íèì º ñòàí,
â³äïîâ³äíî äî ÿêî ãî áóäü-ÿêèé òåðì³í, ùî âè êî ðè ñ òî âóºòüñÿ, ñå ìàí òè÷ íî ìàâ áè îä íî çíà÷ íå
ðî çóì³ííÿ â óñ³õ ãà ëó çÿõ. Îä íàê, àíàë³çó þ ÷è ð³çí³ ï³äõî äè äî âèç íà ÷åí íÿ ïî íÿò òÿ ³íôîð ìàö³¿,
ìîæ íà êîí ñòà òó âà òè, ùî áà ãà òîç íà÷í³ñòü òà ð³çíî à ñ ïåêòí³ñòü äà íî¿ êà òå ãî𳿠íå äîç âî ëÿº, íà íà øó
äóì êó, îá ìå æè òè éî ãî ï³çíàí íÿ é îñ ìèñ ëåí íÿ ëè øå îä íèì ñïî ñî áîì. Òà êà ñè òó àö³ÿ ïî ÿñ íþºòüñÿ
íå ìîæ ëèâ³ñòþ äî ñÿã íåí íÿ ïî âíî¿ â³äïîâ³äíîñò³ ïî íÿò òÿ òî ãî ÷è ³íøî ãî ÿâè ùà, ïðî öå ñó òà éî ãî
ñóò íîñò³. Ïðîòå, ð³çíî ìàí³òí³ñòü òðàê òó âàíü ïî íÿò òÿ ³íôîð ìàö³¿ â þðè äè÷ íî ìó çíà ÷åíí³ º äî ñèòü
ÊîñòåöüêàÒ.À.Êàòåãîð³àëüíî-ïîíÿò³éí³àñïåêòè÷èííîãîçàêîíîäàâñòâàÓêðà¿íèóñôåð³…
279
âàæ ëè âîþ äëÿ ðîç âèò êó òå î ðå òè÷ íèõ çà ñàä ðå ãó ëþ âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí, îä íàê ³ñíó þ÷³
ï³äõî äè ïî òðå áó þòü ïåâ íî¿ àäàï òàö³¿ ùî äî íà çâà íî¿ êà òå ãî𳿠ÿê îá’ºêòó ïðà âîâ³äíî ñèí, â ÿêèõ
âî íà (³íôîð ìàö³ÿ) ìຠáó òè êîí êðå òè çî âà íà, ïåâ íèì ÷è íîì îð ãàí³çî âà íà òà óç ãî ä æå íà.
Íî âà ðå äàêö³ÿ Çà êî íó Óê ðà¿íè «Ïðî ³íôîð ìàö³þ» â³ä 13 ñ³÷íÿ 2011 ð., âðà õî âó þ ÷è ïåâí³
íå äîë³êè ñâî ãî ïî ïå ðåä íè êà, âèç íà ÷ຠ³íôîð ìàö³þ ÿê áóäü-ÿê³ â³äî ìîñò³ òà/àáî äàí³, ÿê³ ìî æóòü
áó òè çáå ðå æåí³ íà ìà òåð³àëü íèõ íîñ³ÿõ àáî â³äî á ðà æåí³ â åëå ê òðîí íî ìó âè ãëÿä³ (ñò. 1 Çà êî íó).
Òà êå ðî çóì³ííÿ ³íôîð ìàö³¿ ÿê â³äî ìî ñòåé çäàºòüñÿ º êî ðåêò íèì òà ïðàã ìà òè÷ íèì.
Âîä íî ÷àñ íå îáõ³äíî â³äì³òè òè íå ïîñë³äîâí³ñòü çà êî íî äàâ öÿ ó âè êî ðè ñ òàíí³ ïî íÿò³éíî ãî àïà-
ðà òó â ³íøî ìó Çà êîí³ Óê ðà¿íè â³ä 13 ñ³÷íÿ 2011 ð. «Ïðî äî ñòóï äî ïóáë³÷íî¿ ³íôîð ìàö³¿», äå
ïóáë³÷íà ³íôîð ìàö³ÿ âèç íà ÷àºòüñÿ ÷å ðåç êà òå ãîð³þ «³íôîð ìàö³ÿ» (ñò. 1). Íà âå äå íå º äî ñèòü
õà ðàê òåð íèì äëÿ âèç íà ÷åíü îê ðå ìèõ âèä³â ³íôîð ìàö³¿ ç îá ìå æå íèì äî ñòó ïîì: êîíô³äåíö³éíî¿
(ñò. 7), òàºìíî¿ (ñò. 8) òà ñëóæ áî âî¿ ³íôîð ìàö³¿ (ñò. 9).
Îñîá ëè âî ãî êî ìåí òà ðÿ çà ñëó ãî âó þòü òà êîæ ³íø³ ïî íÿò òÿ íî âî ãî çà êî íî äàâ ñò âà. Öå ñòî-
ñóºòüñÿ, çî ê ðå ìà, êà òå ãî𳿠«çà ñî áè ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿». Äî ðå÷³, â³ò÷èç íÿí³ íà óêîâö³-þðè ñ òè
äîñë³äæåí íþ ïî íÿò òÿ òà ñóò íîñò³ çà ñîá³â ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿, ¿õ êâàë³ô³êó þ ÷èõ þðè äè÷ íèõ îç íàê
òî ùî íå ïðèä³ëÿ þòü çíà÷ íî¿ óâà ãè.
Çà êîí Óê ðà¿íè «Ïðî ³íôîð ìàö³þ» â³ä 2 æîâò íÿ 1992 ð. íå ì³ñòèâ âèç íà ÷åí íÿ ïî íÿò òÿ
çà ñîá³â ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿ íà ð³âí³ äåô³í³ö³¿, âèä³ëÿ ëè ñÿ ëè øå ¿õ âè äè – äðó êî âàí³ òà àóä³îâ³çó-
àëüí³ Ç̲ (ñò. 20 Çà êî íó). Çà êî íî äàâ ñò âîì Óê ðà¿íè ïðî çà ñî áè ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿ òà íà óêî âè ìè
äîñë³äæåí íÿ ìè ïðåä ñòàâ ëå íî ð³çíî ìà¿òòÿ ï³äõîä³â ùî äî ïî íÿò òÿ çà ñîá³â ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿. Òàê,
â³äïîâ³äíå ïî íÿò òÿ ïîâ’ÿçó þòü: 1) ³ç îð ãàí³çàö³éíîþ ôîð ìîþ (ìà òåð³àëü íèì íîñ³ºì) ðîç ïîâ ñþ ä-
æåí íÿ ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿; 2) ³ç çà ñî áà ìè âè ðîá íèöòâà, ïî øè ðåí íÿ â³äïîâ³äíî¿ ³íôîð ìàö³¿; 3) ç
îð ãàí³çàö³ºþ, ÿêà íà äຠäëÿ ìà ñî âî ãî ïðèé ìàí íÿ ñïî æè âà ÷à ìè àóä³îâ³çó àëü íó ³íôîð ìàö³þ, ïå ðå-
äà íó ó âè ãëÿä³ åëå ê ò ðè÷ íèõ ñèã íàë³â ³ ïðèé íÿ òó çà äî ïî ìî ãîþ ïî áó òî âèõ åëå ê òðîí íèõ ïðè ñò ðî¿â
òî ùî.
Êð³ì òî ãî, ÷èí íå çà êî íî äàâ ñò âî ì³ñòèòü, íà ïðè êëàä, òà êó êà òå ãîð³þ, ÿê «åëå ê òðîíí³ çà ñî áè
ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿» (ñò. 1 Çà êî íó Óê ðà¿íè «Ïðî çà õèñò ñóñï³ëüíî¿ ìî ðàë³») áåç êîí êðåò íî ãî ¿¿
òëó ìà ÷åí íÿ.
Òà êîæ íå ñïîâ íà ðîç êðè âàºòüñÿ ðî çóì³ííÿ çà ñîá³â ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿ ÿê îá’ºêò³â ïðà-
âîâ³äíî ñèí ïî ëî æåí íÿ íî âî¿ ðå äàêö³¿ Çà êî íó Óê ðà¿íè «Ïðî ³íôîð ìàö³þ» â³ä 13.01.2011 ð., çã³äíî
ç ÿêèì çà ñî áè ìà ñî âî¿ ³íôîð ìàö³¿ – öå çà ñî áè, ïðè çíà ÷åí³ äëÿ ïóáë³÷íî ãî ïî øè ðåí íÿ äðó êî âà íî¿
àáî àóä³îâ³çó àëü ííôîð ìàö³¿ (ñò. 22 Çà êî íó). Òà êà ñè òó àö³ÿ íå ñïðèÿº óí³ô³êàö³¿ â³äïîâ³äíî ãî
ïî íÿò òÿ òà åôåê òèâ íî ìó çà ñòî ñó âàí íþ ïðà âî âèõ íîðì ó äàí³é ñôåð³.
Òà êèì ÷è íîì, â³äñóòí³ñòü óç ãî ä æå íî ãî ïî íÿò³éíî-êà òå ãîð³àëü íî ãî àïà ðà òó, íå íà ëåæ íà óâà ãà
íà óêîâö³â òà çà êî íî äàâö³â äî ö³º¿ ïðî áëå ìè º íàñë³äêîì íèçü êî ãî ð³âíÿ çà êî íî äàâ ÷î¿ òåõí³êè
ôîð ìó âàí íÿ íîðì, íà ïðàâ ëå íî¿ íà âðå ãó ëþ âàí íÿ â³äíî ñèí ³íôîð ìàö³éíî¿ ñôå ðè. Ïåâ íîþ ì³ðîþ
òà êå ñòà íî âè ùå çó ìîâ ëþºòüñÿ íå äî ñòàò íüî ñôîð ìî âà íîþ â Óê ðà¿í³ êîí ñòè òóö³éíî-ïðà âî âîþ äî ê-
ò ðè íîþ ðå ãó ëþ âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí.
Âè êëà äåí³ çà ãàëüí³ ï³äõî äè äî ïðî áëå ìè äà þòü óÿâ ëåí íÿ ïðî íà ïðÿì êè òà õà ðàê òåð íà óêî-
âèõ äîñë³äæåíü, ä³ÿëü íîñò³ çà êî íî äàâ öÿ ùî äî âäî ñ êî íà ëåí íÿ ïî íÿò³éíî-êà òå ãîð³àëü íî ãî àïà ðà òà
çà êî íî äàâ ñò âà ó ñôåð³ ðå ãó ëþ âàí íÿ ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí ÿê ñè ñ òå ìà òè çî âà íî ãî ÿâè ùà.
Ñïèñîêë³òåðàòóðè:
1. ÁàðàíîâÎ.À. ²íôîð ìàö³éíå ïðà âî Óê ðà¿íè: ñòàí, ïðî áëå ìè, ïåð ñïåê òè âè: [ìî íî ãðàô³ÿ] / Î. À.
Áà ðà íîâ. – Ê.: Ñîôò Ïðåñ, 2005. – 316 ñ.
2. ÊîïûëîâÂ.À. Èí ôîð ìà öè îí íîå ïðà âî: [ó÷åá íèê] / Â. À. Êî ïû ëîâ. – Ì.: Þðèñòú, 2002. – 512 ñ.
3. Êîð÷àã³íÌ. Ïî íÿò òÿ ³íôîð ìàö³¿ ÿê öèâ³ëüíî-ïðà âî âî¿ êà òå ãî𳿠/ Ì. Êîð ÷àã³í // Þðè äè÷ íèé æóð-
íàë. – 2006. – ¹ 9 (51). – Ñ. 51-56.
4. ÊîõàíîâñüêàÎ.Â. Öèâ³ëüíî-ïðà âîâ³ ïðî áëå ìè ³íôîð ìàö³éíèõ â³äíî ñèí â Óê ðà¿í³: àâ òî ðåô. äèñ. …
äîêò. þðèä. íà óê: ñïåö.: 12.00.03 «Öèâ³ëüíå ïðà âî ³ öèâ³ëüíèé ïðî öåñ, ñ³ìåé íå ïðà âî; ì³æíà ðîä íå ïðè âàò íå
ïðà âî» / Î. Â. Êî õà íîâñü êà. – Ê., 2006. – 34 ñ.
ÊîñòåöüêàÒ.À.Êàòåãîð³àëüíî-ïîíÿò³éí³àñïåêòè÷èííîãîçàêîíîäàâñòâàÓêðà¿íèóñôåð³ ³íôîð-
ìàö³éíèõâ³äíîñèí
 ñòàòò³ ðîç ãëÿ äà þòü ñÿ äå ÿê³ ïðî áëå ìè íîð ìà òèâ íî ãî çàêð³ïëåí íÿ îñ íîâ íèõ êà òå ãîð³é òà ïî íÿòü,
îê ðåñ ëþ þòü ñÿ ìîæ ëèâ³ øëÿ õè âäî ñ êî íà ëåí íÿ ïî íÿò³éíî ãî àïà ðà òó çà êî íî äàâ ñò âà Óê ðà¿íè ó ñôåð³ ³íôîð-
ìàö³éíèõ â³äíî ñèí.
Êëþ÷îâ³ ñëîâà: ³íôîð ìàö³éí³ â³äíî ñè íè, ³íôîð ìàö³éíà ñôå ðà, çà êî íî äàâ ñò âî, êîí ñòè òóö³éí³ îñ íî âè,
³íôîð ìàö³ÿ.
280
Ðåàë³çàö³ÿïðàâàÿêçàãàëüíîòåîðåòè÷íàïðîáëåìà
ÊîñòåöêàÿÒ.À.Êàòåãîðèàëüíî-ïîíÿòèéíûåàñïåêòûäåéñòâóþùåãîçàêîíîäàòåëüñòâàÓêðàèíûâ
ñôåðåèíôîðìàöèîííûõîòíîøåíèé
 ñòà òüå ðàñ ñìà ò ðè âà þò ñÿ íå êî òî ðûå ïðî áëå ìû çà êðåï ëå íèÿ îñ íîâ íûõ êà òå ãî ðèé è ïî íÿ òèé, íà ìå ÷à-
þò ñÿ âîç ìîæ íûå ïó òè óñî âåð øåí ñò âî âà íèÿ ïî íÿ òèé íî ãî àï ïà ðà òà èí ôîð ìà öè îí íî ãî çà êî íî äà òåëü ñò âà
Óê ðà è íû.
Êëþ÷åâûåñëîâà: èí ôîð ìà öè îí íûå îò íî øå íèÿ, èí ôîð ìà öè îí íàÿ ñôå ðà, çà êî íî äà òåëü ñò âî, êîí ñòè òó öè-
îí íûå îñ íî âû, èí ôîð ìà öèÿ.
KostetskaT. Thecategory-conceptaspectsofactivelegislationinthesphereofinformationrelations
In the article are described some problems of the main categories and concepts legal fixing and the pos sible
ways of improving the conceptual apparatus of legislation in the sphere of information relations.
Keywords: informational relations; informational sphere; legislation; constitutional basics; information.
ÊîñòåöüêàÒ.À.Êàòåãîð³àëüíî-ïîíÿò³éí³àñïåêòè÷èííîãîçàêîíîäàâñòâàÓêðà¿íèóñôåð³…
281
ÊÀÒÅÃÎÐ²ß ÏÐÀÂÎÐÎÇÓ̲ÍÍß: ÒÅÎÐÅÒÈÊÎ-ÏÐÀÂÎÂÈÉ ÀÑÏÅÊÒ
ÐÅÀ˲ÇÀÖ²ß ÏÐÀÂÀ ßÊ ÇÀÃÀËÜÍÎÒÅÎÐÅÒÈ×ÍÀ ÏÐÎÁËÅÌÀ
ÊÀÒÅÃÎвÀËÜÍÎ-ÏÎÍßÒ²ÉͲ ÀÑÏÅÊÒÈ ×ÈÍÍÎÃÎ ÇÀÊÎÍÎÄÀÂÑÒÂÀ ÓÊÐÀ¯ÍÈ Ó ÑÔÅв ²ÍÔÎÐÌÀÖ²ÉÍÈÕ Â²ÄÍÎÑÈÍ
|